Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα πέρασε από το Υπουργικό Συμβούλιο σχέδιο νόμου που προβλέπει την αλλαγή νομικού καθεστώτος για μεγάλα μουσεία της χώρας αλλά και της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Δηλαδή την αλλαγή του πλαισίου που τα διέπει (από κρατικά γίνονται Νομικά ΠρόσωΠα Δημοσίου Δικαίου) και που καθιστά, όπως αναφέρεται,  πολύ πιο «ευέλικτη» τη διαχείρισή τους.  Προτάσσεται, δε, το μοντέλο του Μουσείου της Ακρόπολης όπου όμως και γιαυτό υπάρχουν ενστάσεις από πολλούς σε σχέση με την διοικητική του λειτουργία. Σε μια περίοδο, λοιπόν, που η Ελλάς εορτάζει τα 200 χρόνια ελεύθερου βίου αποφασίζει να αλλάξει το πλαίσιο διαχείρισης και ανάδειξης της μεγάλης κληρονομιάς της.

Ήδη μεταξύ των αρχαιολόγων έχει ξεσπάσει θύελλα. Πρόκριμα ήταν η χτεσινή κινητοποίηση ανθρώπων των τεχνών κάτω από το ιστορικό κτήριο της οδού Μπουμπουλίνας όπου συντάχθηκαν και στελέχη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αλλά και της κεντρικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟ, δηλαδή πρώην συνάδελφοι της κ. Λ. Μενδώνη. 

Να σημειωθεί ότι το σώμα των αρχαιολόγων όσο κι αν συχνά συναντά την κριτική για καθυστερήσεις σε σειρά έργων και σωστικών ανασκαφών κλπ,  είναι εκείνο που διέσωσε χιλιάδων χρόνων ιστορία,  έστρωσε το δρόμο για έργα κλίμακας (Μετρό Αθηνών, Αττική Οδός, ΤΑΡ) έφερε τη χώρα στο επιστημονικό προσκήνιο διεθνώς, συνέβαλε τα μέγιστα στην τοπική ανάπτυξη ειδικά του τουρισμού με τη λειτουργία μοναδικών μουσείων  κι όλα αυτά χωρίς ίχνος διαφθοράς.  Δεν πρέπει να ξεφεύγει ότι «σε τούτα εδώ τα μάρμαρα» η πορεία του έθνους συνδυάστηκε με την πορεία της αρχαιολογικής υπηρεσίας που ήταν και από τις πρώτες που ιδρύθηκαν από το νεοσύστατο κράτος πριν 200 χρόνια.

Επιστολή εργαζομένων στο ΕΑΜ

Έτσι πριν λίγες εβδομάδες δεκάδες στελέχη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου απέστειλαν επιστολή στον Πρωθυπουργό  ζητώντας την προσωπική του παρέμβαση στο θέμα.

«Οι υπάλληλοι που εργαζόμαστε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πληροφορηθήκαμε αιφνιδίως ότι, σε περίοδο κατά την οποία τα Μουσεία παραμένουν κλειστά λόγω της πανδημίας, η κ. Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού παρουσίασε και σκοπεύει να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή νομοσχέδιο, με το οποίο τα πέντε μεγαλύτερα δημόσια μουσεία της Ελλάδας: το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου θα πάψουν να είναι Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και θα μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου» αναφέρουν τονίζοντας ότι «η λειτουργία στην πράξη των ΝΠΔΔ στην Ελλάδα περιλαμβάνει τόσο επιτυχημένα, όσο και καταφανώς αποτυχημένα παραδείγματα, όπως π.χ. το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Συνεπώς, η επιλογή μιας τέτοιας θεσμικής αλλαγής για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο δεν είναι αυτόχρημα ορθή, ειδικά όταν το μοντέλο της κρατικής διαχείρισης έχει λειτουργήσει επιτυχημένα. Πιστεύουμε ότι εάν εξασφαλιστεί η επαρκής στελέχωση (π.χ. τεχνικό, διοικητικό προσωπικό, προσωπικό επικοινωνίας και δημιουργικού), το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μπορεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στις ανάγκες της κοινωνίας και του 21ου αιώνα. Στα πολλά χρόνια της ιστορίας του, οι υπάλληλοι (αρχαιολόγοι, συντηρητές, μηχανικοί, διοικητικοί, λογιστές, χημικοί, φύλακες, καθαριστές, εργατοτεχνίτες) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου υπηρέτησαν και διαφύλαξαν τις αρχαιότητες από πολλές περιπέτειες, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής τους, σε εποχές ιδιαίτερα χαλεπές, όπως κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Με την παρούσα επιστολή, εμείς οι εργαζόμενοι του Εθνικού Μουσείου θέλουμε να στείλουμε το μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι για μια ακόμη φορά θα συγκεντρώσουμε όλες μας τις δυνάμεις και θα διαφυλάξουμε την προστασία και ασφάλεια των αρχαίων μνημείων και την ακεραιότητα των αρχαιολογικών συνόλων, εντός του πλαισίου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, της οποίας το Μουσείο πρέπει να συνεχίσει να είναι οργανικό τμήμα. Είναι αυτονόητο ότι η προσπάθειά μας βρίσκεται πέρα και πάνω από κάθε κομματικό ή ιδεολογικό πλαίσιο, καθώς το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι το Μουσείο όλων μας» υπογραμμίζουν οι εργαζόμενοι στο ΕΑΜ.

Νέα επιστολή

Την ίδια ώρα την παραμονή των μεγάλων δημόσιων μουσείων της χώρας στον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, η οποία τα ίδρυσε, τα διέσωσε και τα κατέστησε κεντρικούς εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς με παγκόσμιο κύρος, ζητούν με επιστολή τους 119 ιστορικά στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού.

Οι υπογράφοντες την Έκκληση υπήρξαν λειτουργοί της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από την δεκαετία του 1960 έως πολύ πρόσφατα. Εκπροσώπησαν όλες ανεξαιρέτως τις υπηρεσιακές βαθμίδες της ειδικότητας των Αρχαιολόγων: Επιμελητές, Προϊστάμενοι Τμημάτων, Διευθυντές, Έφοροι και Γενικοί Διευθυντές Αρχαιοτήτων. Πρόκειται για τα ιστορικά στελέχη του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και κατόπιν του Υπουργείου Πολιτισμού, στα οποία οφείλεται εν πολλοίς ο μεταπολεμικός και ο σύγχρονος αρχαιολογικός χάρτης της χώρας και η διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Οι 119 υπογράφοντες ενώνουν την φωνή τους με τους εν ενεργεία αρχαιολόγους του ΥΠΠΟΑ και ζητούν από τον Πρωθυπουργό της χώρας και την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου να μην αποκόψουν τα πέντε μεγάλα μουσεία από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας χάριν αόριστων εξαγγελιών για κερδοφορία και διαχειριστική ευκινησία.

Ζητούν να μην προχωρήσει ο καταστροφικός ακρωτηριασμός της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και να μην τεθεί σε κίνδυνο ο ερευνητικός, εκπαιδευτικός, κοινωνικός και πολιτιστικός ρόλος των κορυφαίων μουσειακών ιδρυμάτων, για τα οποία ορίζεται εκ του Συντάγματος ως διαχειριστής και εγγυητής το ελληνικό Δημόσιο και κανείς άλλος.

Γιώργος Αλεξάκης