«Η ελληνική κυβέρνηση βάζει στέρεες βάσεις για την επανεκκίνηση και την περαιτέρω ανάπτυξη μιας από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον μεταλλευτικό κλάδο της χώρας. Η τροποποίηση της σύμβασης μεταβίβασης των Μεταλλείων Κασσάνδρας Χαλκιδικής από το ελληνικό Δημόσιο στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός εξασφαλίζει την ομαλή πορεία της επένδυσης και μεγιστοποιεί τα οφέλη για την εθνική οικονομία, την τοπική κοινωνία και το περιβάλλον» αναφέρει σχετικά το υπουργείο που σημειώνει ότι θα πρέπει να κατατεθεί νέα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Ωστόσο ήδη η Αξιωματική Αντιπολίτευση έχει σηκώσει τους τόνους.

Σφοδρή αντίδραση

Όπως αναφέρει ο αρμόδιος τομεάρχης και βουλευτής Θεσσαλονίκης Σωκράτης Φάμελλος «σήμερα ως χώρα και κράτος δικαίου κάνουμε ένα βήμα προς τα πίσω. Αλλά και από το ευρωπαϊκό κεκτημένο στα θέματα περιβάλλοντος».

Τονίζει δε ότι:

- Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ξεπληρώνει εν μέσω πανδημίας ένα ακόμα γραμμάτιο στα συμφέροντα που της έδωσαν τις υπουργικές καρέκλες και τους κρατάνε σε αυτές.

- Όπως φαίνεται οι αλλαγές στη σύμβαση, που πρακτικά είναι μια άλλη σύμβαση με την Ελληνικός Χρυσός, επιβεβαιώνουν πλήρως τις επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

- Η τάχα ώριμη τεχνικά και οικονομικά μεταλλουργία χρυσού του 2016, που καλώς είχε κρίνει ως ελλιπή και ανεφάρμοστη το ΥΠΕΝ, παραπέμπεται στις καλένδες.

- Μαθαίνουμε ότι οι αλλαγές θίγουν βάναυσα τα συμφέροντα και τα δικαιώματα του ελληνικού δημοσίου. Ο χαρακτηρισμός αποικιοκρατική σύμβαση είναι λίγος. Θέλουν να δεσμεύουν τη χώρα και κάθε κυβέρνηση, ώστε να πληρώνει ρήτρες από εδώ και μπρος, όποτε θέλει να εφαρμόσει το ελληνικό και ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο.»

εκμετάλλευσης των μεταλλείων στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής για 25 χρόνια, ενώ παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες η παραγωγή τελικού προϊόντος χρυσού, που είναι και ο μοναδικός λόγος για τον οποίο έγινε δεκτό από διαδοχικές κυβερνήσεις και το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι μπορεί να συνεχισθεί η εκμετάλλευση των μεταλλείων.

Από την πλευρά του το Υπ. Περιβάλλοντος σημειώνει ότι:

«Η τροποποίηση της τρέχουσας, παρωχημένης σύμβασης(υπογράφηκε το 2003), μετά από διαπραγμάτευση, καθώς και το αναβαθμισμένο επενδυτικό σχέδιο που τη συνοδεύει, ενσωματώνουν τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες για την περαιτέρω μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Επίσης, λαμβάνουν υπ’ όψιν τις σημερινές συνθήκες της αγοράς και τους στοιχειώδεις όρους του ανταγωνισμού. Στόχος είναι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της σύνθετης αυτής επένδυσης και η δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας σε μια περιοχή όπου η ανεργία ξεπερνά το 20% και το τουριστικό της προϊόν επλήγη από την πανδημία.

Διαμορφώνεται ακόμη ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας. Καθιερώνονται νομικές δικλείδες που θωρακίζουν την επένδυση απέναντι σε απρόβλεπτους, ανασταλτικούς παράγοντες τόσο από την πλευρά του επενδυτή, όσο και από την πλευρά του Δημοσίου, κατά τα πρότυπα των μεγαλύτερων διεθνών συμβάσεων. Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη δεσμεύονται ισότιμα και δίκαια, με γνώμονα την ομαλή πορεία του επενδυτικού σχεδιασμού και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών για το κράτος και τις τοπικές κοινότητες της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής.

Με την τροποποίηση, στην οποία κατέληξαν μετά από διαπραγμάτευση οι δύο πλευρές, κλείνουν οριστικά οι διεκδικήσεις της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός από το Δημόσιο λόγω της πολυετούς αδειοδοτικής καθυστέρησης επί των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Τι αλλάζει με το νέο επενδυτικό σχέδιο

Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, το αναβαθμισμένο επενδυτικό σχέδιο αφορά σε συνολικές επενδύσεις, ύψους 3,1 δισ. δολαρίων (2,6 δισ. ευρώ) έναντι 1,4 δισ. δολαρίων (1,2 δισ. ευρώ) του προηγούμενου σχεδίου. Σε αυτό το πλαίσιο, και τα τρία μεταλλεία διατηρούνται ανοιχτά, διαρκώς εκσυγχρονιζόμενα και παρατείνεται ο χρόνος ζωής τους, εκσυγχρονίζεται και επεκτείνεται ο λιμένας Στρατωνίου και υιοθετούνται βέλτιστες διεθνώς περιβαλλοντικές πρακτικές.

Επιπλέον, προβλέπεται μέσα σε διάστημα 12 ως 24 μηνών η εταιρεία να καταθέσει νέα πρόταση για την υλοποίηση, βάσει νέας τεχνοοικονομικής μεθόδου, της δέσμευσης για καθετοποίηση της παραγωγής με την κατασκευή εργοστασίου μεταλλουργίας χρυσού.

Οι άμεσες θέσεις εργασίας αυξάνονται σε 3.070, έναντι 1.650 σήμερα, με πρόβλεψη την περίοδο της κατασκευής να προστεθούν παροδικά 900 επιπλέον θέσεις.

Στο νέο σχέδιο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα αιτήματα της τοπικής κοινωνίας, η εταιρεία δεσμεύεται για την εμπροσθοβαρή υλοποίηση επενδύσεων και έργων ύψους 67  εκατ. ευρώ για την τοπική κοινωνία, με τα πρώτα έργα, ύψους 13 εκατ. ευρώ, να  πραγματοποιούνται εντός των πρώτων 5 ετών.

Η συνεισφορά του νέου επενδυτικό σχεδίου

Για την ελληνική οικονομία:

• Σταθερά έσοδα 2 δισ. ευρώ για τα κρατικά ταμεία τα επόμενα 25 χρόνια
• Επιπλέον επενδύσεις 1,9 δισ. δολάρια (1,6 δισ. ευρώ) για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη των Μεταλλείων Κασσάνδρας
• Εμπροσθοβαρής υλοποίηση των επενδύσεων με καταβολή 1 δισ. δολάρια (σχεδόν 1 δισ. ευρώ) την πρώτη πενταετία
• Αύξηση κατά 10% των μεταλλευτικών τελών και επέκταση της εφαρμογής τους σε όλο το περιεχόμενο των εξορυσσόμενων μετάλλων (ad valorem)
• Επιπλέον έσοδα άνω των 200 εκατ. ευρώ από τα μεταλλευτικά δικαιώματα, που συνολικά θα ανέλθουν σε 300 εκατ. ευρώ, για το Ελληνικό Δημόσιο και τον Δήμο Αριστοτέλη.
• Τόνωση της αγοράς με 3,5 δισ. ευρώ να προβλέπεται να διοχετευθούν σε προμήθειες και υπηρεσίες ελληνικών επιχειρήσεων και επαγγελματιών.

Για την τοπική κοινωνία:

• Δημιουργία 1.400 νέων θέσεων εργασίας
• Περισσότερες από 3.000 άμεσες θέσεις στην πλήρη ανάπτυξη της επένδυσης κι επιπλέον 2.000 έμμεσες θέσεις εργασίας
• Τόνωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην περιοχή και δημιουργία επιπλέον 900 θέσεων εργασίας
• Αύξηση της διάρκειας ζωής των μεταλλείων από 18 σε πάνω από 25 έτη και επέκταση του χρόνου ζωής των μεταλλείων των Μαύρων Πετρών κατά 8 έτη
• Διατήρηση της απασχόλησης για πάνω 25+ χρόνια. Σε αντίθεση με το προηγούμενο επενδυτικό σχέδιο, που προέβλεπε το κλείσιμο των μεταλλείων της Ολυμπιάδας και των Μαύρων Πετρών.

Για την προστασία του περιβάλλοντος:

• Η εταιρεία δεσμεύεται για πλήρη αποκατάσταση της περιοχής τόσο κατά τη διάρκεια της μεταλλευτικής περιόδου, όσο και μετά την ολοκλήρωση αυτής.
• Σημαντική μείωση στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα του έργου στις Σκουριές, με την τεχνολογία ξηρής απόθεσης μεταλλευτικών καταλοίπων (δύο χώροι απόθεσης γίνονται ένας).
• Πλήρης επαναπλήρωση του επιφανειακού και του υπόγειου ορύγματος μετά το τέλος της μεταλλευτικής περιόδου.
• Εφαρμογή νέας τεχνολογίας (paste filling), με επαναχρησιμοποίηση του συνόλου των μεταλλευτικών καταλοίπων για την επαναπλήρωση των υπόγειων στοών.
• Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων και Υδάτων, αξίας 130 εκατ. ευρώ.
• Αναβάθμιση του Χώρου Ξηρής Απόθεσης Κοκκινόλακκα, με πρόσθετη χωρητικότητα άνω των 3 εκατ. κ.μ. μεταλλευτικών καταλοίπων σε έναν ενιαίο, προστατευμένο χώρο.
• Προστασία των υδάτινων πόρων μέσω αντιπλημμυρικής οχύρωσης όλων των εγκαταστάσεων.
• 24/7 επίβλεψη με το Σύστημα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης μέσω 400 σημείων ελέγχου σε όλη την περιοχή γύρω από τις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις.

Οι ενστάσεις

Πάντως σύμφωνα με γνώστες του θέματος η αναφορά του ΥΠΕΝ ότι «προβλέπεται μέσα σε διάστημα 12 ως 24 μηνών η εταιρεία να καταθέσει νέα πρόταση για την υλοποίηση, βάσει νέας τεχνοοικονομικής μεθόδου, της δέσμευσης για καθετοποίηση της παραγωγής με την κατασκευή εργοστασίου μεταλλουργίας χρυσού» εγείρει απορίες. Δηλαδή,  πώς θα γίνει η καθετοποίηση της παραγωγής που ήταν το βασικό σημείο όπου αποτέλεσε την αιτία για το μπλοκ της επένδυσης μέχρι τώρα από δικαστικές αρχές και την προηγούμενη κυβέρνηση.

Όπως αναφέρεται η πυρομεταλλουργική μέθοδος flash smelting (ακαριαία τήξη) που έχει προταθεί θα πρέπει να τεκμηριωθεί τεχνικά στην εφαρμογή της πάνω σε μεταλλεύματα με τα χαρακτηριστικά των ελληνικών, δηλαδή με υψηλή περιεκτικότητα σε αρσενικό.

Να σημειωθεί ότι αυτή η τεχνολογία είχε προταθεί μετά την απόφαση του ΣτΕ που απαγόρευσε την παραγωγή με κυάνιο, οδηγώντας στην έξοδο της TVX Gold.

Επίσης όπως αναφέρεται ως σημείο διευκρίνησης το εάν η αύξηση των μεταλλευτικών τελών ουσιαστικά παραπέμπει σε λύση με εξαγωγή του μεταλλεύματος και προώθησή του για παραγωγή χρυσού σε τρίτες χώρες και εδώ με αποκόμιση υπεραξίας από την εθνική οικονομία. Ειδικά δε όταν το μεσοδιάστημα μέχρι την προώθηση της λύσης flash smelting λειτουργεί το μεταλλείο κανονικά.

Επίσης προφανώς θα υπάρξει και εμπλοκή του ΣτΕ που θα αποφανθεί τελικά σε συνέχεια αποφάσεών του όπου έχει συνδέσει τη λειτουργία των μεταλλείων με τη βιομηχανική παραγωγή χρυσού.

Τέλος να σημειωθεί ότι με βάση τα ισχύοντα τα μεταλλευτικά δικαιώματα έληγαν το 2026 και άρα επεκτείνονται χρονικά.

Γιώργος Αλεξάκης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr