Η Καγκελάριος καλείται να δώσει το στίγμα στο φόντο της ταραχής που έφερε η εξαγγελία για το πακέτο στήριξης νησιωτών και συνταξιούχων. «Τα έκτακτα μέτρα για τους συνταξιούχους και τους νησιώτες δεν θέτουν σε διακινδύνευση το πρόγραμμα και τους στόχους για το 2016 και δεν έχουν επίπτωση το 2017-18. Η απόφαση ελήφθη με απόλυτη ασφάλεια στους στόχους του 2016. Ηταν απόφαση εφάπαξ που ελήφθη με βάση την εξαιρετική πορεία της οικονομίας την τελευταία χρονιά» σημείωσε χτες από τις Βρυξέλλες ο Πρωθυπουργός στέλνοντας το μήνυμα.

Προσέθεσε δε ότι: «Περιμένουμε η έκθεση των Θεσμών να λέει τα αυτονόητα: ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική απόκλιση. Πιστεύουμε σε γεφύρωση των διαφορών».

Οι τελευταίες εξελίξεις με τις παρασκηνιακές παρεμβάσεις του Β. Σόιμπλε και το άδειασμα του ESM στις εξαγγελίες Τσίπρα έφεραν τριγμούς συνολικά στην ΕΕ καθώς αποκάλυψαν ότι πίσω από την πίεση στην Αθήνα κρύβεται ο στόχος του Βερολίνου να ελέγξει απόλυτα του ευρωπαϊκούς Θεσμούς και κυρίως να επιβάλει τον απόλυτο έλεγχό του στο Παρίσι. Μπορεί πρόσκαιρα να υπάρχει μια ανακωχή στην κόντρα με αιχμή την Ελλάδα αλλά τίποτα δεν προδικάζει ότι αυτό το παιχνίδι εξουσίας δε θα έχει συνέχεια. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο Πρωθυπουργός ανέφερε ότι η στάση του γερμανικού ΥΠΟΙΚ δεν είναι πρωτόγνωρη για εμάς. «Συνηθίζει να είναι το πλέον απαισιόδοξο. Και στην πρώτη αξιολόγηση πάγωσε την εκταμίευση των ληξιπρόθεσμων για ένα τεχνικό ζήτημα, απολύτως δευτερεύον τα στοιχεία για τα ληξιπρόθεσμα» ανέφερε.

Πάντως οι θεσμοί στην έκθεση τους προς τον ESM εξέφρασαν την ανησυχία τους για το «πακέτο» Τσίπρα σε ό,τι αφορά τον δημοσιονομικό στόχο του 2016 όχι όμως για το 2017 και το 2018, για τα μεγέθη των οποίων ετών γίνεται και ο περισσότερος ντόρος από το ΔΝΤ. Βέβαια η έκθεση είναι αρκετά συγκρατημένη για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία στην πάλη με τον Σόιμπλε στηρίχθηκε από τη Γαλλία, τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σούλτς και τον επικεφαλής των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο ευρωκοινοβούλιο Τζ. Πιτέλα. Με αυτά τα δεδομένα η διαπραγμάτευση στην Αθήνα πέρασε σε δεύτερο πλάνο κι έτσι όλα τα μεγάλα και καυτά θέματα, όπως το εργασιακό, το δημοσιονομικό «κενό» της τριετίας 2018 – 2020, ο διευρυμένος «κόφτης», τα μέτρα των 5 δισ. ευρώ που ζητάει το ΔΝΤ ακόμη και η συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα παραμένουν ανοικτά  έμειναν πίσω, με πολιτική λύση να αναζητείται.

Έτσι οι δανειστές σύμφωνα με το αρχικό πρόγραμμά τους θα πρέπει κανονικά σήμερα να εγκαταλείψουν την πρωτεύουσα  και να επιστρέψουν λίγο πριν από το πρώτο Eurogroup του 2017 που είναι προγραμματισμένο για τις 26 Ιανουαρίου, εκτός αν μπει κάποιο έκτακτο.  Αλλαγή του σχεδίο αποχώρησης θα γίνει μόνο αν να περιμένουν τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο να επιστρέψει το αύριο το απόγευμα από το Βερολίνο για να μία νέα επαφή που θα περιέχει στοιχεία και από την κρίσιμη συνάντηση του Πρωθυπουργού με την Άνγκελα Μέρκελ που θα γίνει νωρίτερα το πρωί.  

Ανοικτά τα θέματα    

Χτες το βράδυ πάντως στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης μπορεί να καταγράφηκε πρόοδος, ωστόσο οι δύο πλευρές έμειναν χωρίς οριστική συμφωνία τόσο στα ενεργειακά όσο και στα θέματα του εξωδικαστικού συμβιβασμού αλλά και των  αγορών. «Δεν κλείσαμε. Έχουμε  μικρές εκκρεμότητες, διαφορετικές σε κάθε περίπτωση και θα συνεχίσουμε τις συζητήσεις εξ αποστάσεως μέχρι να  υπάρξει η τελική συμφωνία», δήλωσε εξερχόμενος της συνάντησης ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης ο οποίος όμως απέφυγε να μπει  σε λεπτομέρειες αναφορικά με τα θέματα που παραμένουν ακόμα ανοιχτά. Πάντως ανοικτό άφησε το ενδεχόμενο της επιστροφής των Θεσμών μετά τις γιορτές ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργό Δημήτρης Λιάκος αν και  ο υπουργός Ενέργειας έσπευσε να συμπληρώσει πως για αυτά τα συγκεκριμένα θέματα δεν είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία. «Τελειώσαμε. Φεύγουν αύριο», είπε ο κ. Σταθάκης. 

Η διάταξη για την προστασία στελεχών τραπεζών που υπογράφουν αναδιαρθρώσεις δανείων, δε συζητήθηκε σύμφωνα με πληροφορίες. Σημειώνεται ότι οι Θεσμοί  θέλουν να θεσπιστεί ακαταδίωκτο και για τις πτωχεύσεις επιχειρήσεων, ενώ ζητούμενο είναι εάν θα ισχύσει το ίδιο καθεστώς και για τα φυσικά πρόσωπα. Το όλο ζήτημα άπτεται και της φορολογικής μεταχείρισης που θα τύχουν οι τράπεζες για να καλύψουν ζημιές από τις διαγραφές χρεών αλλά και της εκπλήρωσης των στόχων για μείωση των κόκκινων δανείων. Μάλιστα ο υπουργός Δικαιοσύνης απέκλεισε να κατατεθεί ανάλογη ρύθμιση στο νομοσχέδιο για τον πτωχευτικό κώδικα όπως αρχικά είχε διαρρεύσει από κυβερνητικούς παράγοντες. Ωστόσο όπως είπε συζητούνται ορισμένες αλλαγές που έχουν ζητήσει βουλευτές αναφορικά με το άρθρο 99 του κώδικα.

Παράλληλα στο επίκεντρο έχουν τεθεί και οι εξαιρέσεις "κουρέματος" για οφειλές από φόρους. Ο λόγος για τις οφειλές από ΦΠΑ και Φόρο Μισθωτών Υπηρεσιών, καθώς η πρόταση της ελληνικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις με τους "Θεσμούς" είναι να μένουν εκτός "κουρέματος" οι ανωτέρω φόροι εφόσον έχουν εισπραχθεί αλλά δεν έχουν αποδοθεί στο Δημόσιο.

Στα αλλά θέματα που συζητηθήκαν και αφορούν τις εργαλειοθήκες  του ΟΟΣΑ, αναφορά έγινε σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στο θέμα της απελευθέρωσης, της λειτουργίας των καταστημάτων τις Κυριακές από την πλευρά του ΔΝΤ, ωστόσο το θέμα δεν συζητήθηκε.

Οι δημοπρασίες ενέργειες

Αναφορικά με την αγορά ενέργειας, η συζήτηση επικεντρώθηκε στο ζήτημα των ποσοτήτων ηλεκτρισμού που θα διατίθενται μέσω δημοπρασιών, με στόχο τη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού.

Μάλιστα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης  μπήκε και  η αλλαγή που έφερε η χθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου η οποία απέρριψε τις προσφυγές της ΔΕΗ και δέχθηκε τις αιτιάσεις την Κομισιόν υποστηρίζοντας ότι  η ΔΕΗ κατέχει δεσπόζουσα θέση στην εγχώρια αγορά προμήθειας λιγνίτη και στη χονδρική αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, η απόφαση αυτή αλλάζει συνολικά το πλαίσιο της συζήτησης και τα αποτελέσματα που δημιουργεί. Για το λόγο αυτό  θα πρέπει να μελετηθούν από τις νομικές υπηρεσίες της ΔΕΗ και θα συζητηθεί με τις αρμόδιες γενικές διευθύνσεις ανταγωνισμού και ενέργειας της ΕΕ. Και αυτό διότι στην πράξη επιβάλλει στη ΔΕΗ να χάσει μέρος του μεριδίου της στην αγορά λιγνίτη. Πάντως στελέχη του υπουργείου Ενέργειας σημείωναν ότι  οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της ΔΕΗ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα καθορίσουν τι θα γίνει μελλοντικά.

Παράλληλα βήματα προόδου φαίνεται να έχουν γίνει αναφορικά με τα ΝΟΜΕ. Με βάση τους υπολογισμούς των δανειστών για το 2017 θα έπρεπε να διατεθούν ποσότητες της τάξεως του 20%  δηλαδή να αθροιστούν οι ποσότητες του 2016 (8%) και του 2017 (12%).  Η ελληνική πλευρά προσήλθε στη συνάντηση με αντιπρόταση και έναντι του 20% που προτείνουν οι δανειστές δέχεται να συζητήσει μικρές αποκλίσεις της τάξεως του 2%-4% προς τα πάνω ή και προς τα κάτω από το  12% που προβλέπει ο νόμος. 

Η ελληνική πλευρά προτείνει επίσης να ελέγχεται η αποτελεσματικότητα του μέτρου των δημοπρασιών  δηλαδή. να ελέγχεται κατά πόσο έχει επιτευχθεί η συμφωνημένη μείωση  του μεριδίου της ΔΕΗ στην ελληνική αγορά δύο φορές το χρόνο τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο από τη ΡΑΕ.

Τα επόμενα βήματα

Με όλα αυτά ανοικτά τα σενάρια που διαμορφώνονται έχουν να κάνουν με τις πολιτικές αποφάσεις στο Βερολίνο σήμερα. Οι προθέσεις θα φανούν κι από το αν υπάρξει κάποια δήλωση - διαρροή για την υλοποίηση των μέτρων για το χρέος τα οποία θα πρέπει να ξεπαγώσουν και παράλληλα να ξεκινήσει και η συζήτηση και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα. Επίσης, όλοι αναμένουν αποφάσεις για το ρόλο του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και για το αν θα γίνει αποδεκτή η πυριτίαση της ελληνικής πλευράς για αποδοχή του «κόφτη» για τα έτη μετά το 2018. Ενδεχομένως, έτσι, να ολοκληρωθεί η συζήτηση στις αρχές Φεβρουαρίου, κατά τον οποίο θα έχει φανεί τι έχει γίνει με το πλεόνασμα του 2016 και δη αν θα καλύπτει τον μνημονιακό στόχο για 1,09% του ΑΕΠ ή θα είναι κατά τι υψηλότερο. Διαφορετικά η αξιολόγηση μπορεί να πάει για Μάρτιο ή και Απρίλιο με τη συζήτηση να στρέφεται γύρω από της απαιτήσεις του ΔΝΤ για προκαταβολικά μέτρα των 5 δισ. ευρώ.

Γιώργος Αλεξάκης