Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr

Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα από το 2019, έχω καταθέσει 11 ερωτήσεις θέτοντας τα ζητήματα σχετικά με την αχαλίνωτη τραπεζική αισχροκέρδεια είτε μέσα από τις καταχρηστικές χρεώσεις είτε μέσα από πολύ υψηλά επιτόκια δανείων, ενώ η τελευταία ερώτηση μου με υπ’ αριθμ.1790/25.11.2024, παραμένει αναπάντητη.
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, τα ανακοινωθέντα κέρδη προ φόρων των 4 συστημικών τραπεζών το 2024 ξεπέρασαν τα 4,7 δις ευρώ σημειώνοντας αύξηση 370% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, πριν την πανδημία του Covid. Σημειώνεται ότι το 2019 τα κέρδη αυτά αναλογούσαν στο 5 τοις χιλίοις του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές ενώ το 2024 εκτιμάται ότι ξεπέρασαν το 2 τοις εκατό του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Μάλιστα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν ανακοινώσει ότι προτίθενται να διανείμουν από 35% έως 50% των κερδών τους το 2024 και 2025 ως μέρισμα.
Το εγχώριο τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να έχει από τα υψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων στην Ευρωζώνη παρά το γεγονός ότι εφαρμόστηκαν τα οικειοθελή προγράμματα ανταμοιβής των τραπεζών για συνεπείς δανειολήπτες στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο από τον Μάιο του 2023. Αυτή η απόκλιση σε ένα βαθμό οφείλεται στο ότι η απόφαση για την εφαρμογή των προγραμμάτων ήταν εξαιρετικά καθυστερημένη. Υπενθυμίζεται ότι ενώ η Κυβέρνηση απέρριπτε οποιαδήποτε παρέμβαση στα επιτόκια, προχώρησε σε αυτήν την πρωτοβουλία για τα στεγαστικά δάνεια μαζί με τις τράπεζες ακριβώς έναν μήνα πριν τις εθνικές εκλογές του Μαΐου του 2023, με ξεκάθαρη προεκλογική σκοπιμότητα. Αντίστοιχα και τα επιχειρηματικά επιτόκια είναι αρκετά υψηλότερα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα δεν επιτελεί αποτελεσματικά τον χρηματοδοτικό ρόλο του. Ενδεικτικά οι 4 συστημικές τράπεζες το 3ο τρίμηνο του 2024 παρουσίαζαν ποσοστό δανείων προς καταθέσεις μόλις 59,09% όταν ο μέσος όρος των 109 συστημικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων της Ευρωζώνης είναι 101,99%.
Επειδή ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αδυνατεί να δώσει πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα για την αισχροκέρδεια των τραπεζών κατέθεσα για άλλη μια φορά Ερώτηση στη Βουλή.
Αναλυτικά η ερώτηση του κ. Κωνσταντινόπουλου:
ΘΕΜΑ: Η ανοχή και η υποκρισία της Κυβέρνησης απέναντι στην αισχροκέρδεια των τραπεζών συνεχίζεται παρά τις πρωτοβουλίες του περασμένου Δεκεμβρίου που δεν είναι κάτι άλλο παρά ένα φύλλο συκής
Από το 2019 έχω καταθέσει 11 ερωτήσεις θέτοντας τα ζητήματα σχετικά με την αχαλίνωτη τραπεζική αισχροκέρδεια είτε μέσα από τις καταχρηστικές χρεώσεις είτε μέσα από πολύ υψηλά επιτόκια δανείων. Η τελευταία μάλιστα υπ’ αριθμ.1790/25.11.2024 ερώτηση μου παραμένει αναπάντητη.
Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, τα ανακοινωθέντα κέρδη προ φόρων των 4 συστημικών τραπεζών το 2024 ξεπέρασαν τα 4,7 δις ευρώ σημειώνοντας αύξηση 370% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, πριν την πανδημία του Covid. Σημειώνεται ότι το 2019 τα κέρδη αυτά αναλογούσαν στο 5 τοις χιλίοις του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές ενώ το 2024 εκτιμάται ότι ξεπέρασαν το 2 τοις εκατό του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές. Μάλιστα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν ανακοινώσει ότι προτίθενται να διανείμουν από 35% έως 50% των κερδών τους το 2024 και 2025 ως μέρισμα.
Ωστόσο, είναι κοινώς παραδεκτό ότι η έκρηξη της κερδοφορίας των συστημικών τραπεζών δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποια σημαντική αύξηση της παραγωγικότητας ή της τραπεζικής καινοτομίας αλλά πρωτίστως στη συγκυρία της επιτοκιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αλλά και στη στρεβλωτική ολιγοπωλιακή διάρθρωση της τραπεζικής αγοράς, που διαθέτει μακράν τον υψηλότερο βαθμό συγκέντρωσης (άνω του 95% από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες), κάτι που έχει παραδεχτεί και ο ίδιος ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά έχει καταδειχθεί και από τα πρόστιμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε πέντε τραπεζικά ιδρύματα και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2023, παρόλο αφορούσε όμως μία μόνο μικρή κατηγορία συναλλαγών.
Τα συγκριτικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καταδεικνύουν ότι στη χώρα μας το περιθώριο επιτοκίου, ανάμεσα στο μέσο επιτόκιο δανείων και καταθέσεων, ήταν και παραμένει από τα υψηλότερα της Ευρωζώνης, τη στιγμή που το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, σε σχέση με τα υπόλοιπα τραπεζικά συστήματα της Ευρωζώνης, κατατάσσεται τελευταίο σε ύψος των επιτοκίων καταθέσεων συμφωνημένης διάρκειας των νοικοκυριών (τον Δεκέμβριο του 2024 ήταν 1,63% έναντι 2,45% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη) και τρίτο από το τέλος σε ύψος των καταθέσεων μιας μέρας.
Το εγχώριο τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να έχει από τα υψηλότερα επιτόκια στεγαστικών δανείων στην Ευρωζώνη παρά το γεγονός ότι εφαρμόστηκαν τα οικειοθελή προγράμματα ανταμοιβής των τραπεζών για συνεπείς δανειολήπτες στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο από τον Μάιο του 2023. Αυτή η απόκλιση σε ένα βαθμό οφείλεται στο ότι η απόφαση για την εφαρμογή των προγραμμάτων ήταν εξαιρετικά καθυστερημένη. Υπενθυμίζεται ότι ενώ η Κυβέρνηση απέρριπτε οποιαδήποτε παρέμβαση στα επιτόκια, προχώρησε σε αυτήν την πρωτοβουλία για τα στεγαστικά δάνεια μαζί με τις τράπεζες ακριβώς έναν μήνα πριν τις εθνικές εκλογές του Μαΐου του 2023, με ξεκάθαρη προεκλογική σκοπιμότητα. Αντίστοιχα και τα επιχειρηματικά επιτόκια είναι αρκετά υψηλότερα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι το εγχώριο τραπεζικό σύστημα δεν επιτελεί αποτελεσματικά τον χρηματοδοτικό ρόλο του. Ενδεικτικά οι 4 συστημικές τράπεζες το 3ο τρίμηνο του 2024 παρουσίαζαν ποσοστό δανείων προς καταθέσεις μόλις 59,09% όταν ο μέσος όρος των 109 συστημικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων της Ευρωζώνης είναι 101,99%!
Πέραν των ανωτέρω υπενθυμίζεται ότι η κερδοφορία του εγχώριου πιστωτικού συστήματος σε πολύ μεγάλο βαθμό εδράζεται στη στήριξη και επιδότηση από τον Έλληνα φορολογούμενο, αφού η Κυβέρνηση έχει θεσπίσει και δρομολογήσει:
Και όλα τα παραπάνω είναι επιπρόσθετες ενισχύσεις πέρα και πάνω από:
Η Κυβέρνηση ειδικά για το ζήτημα των τραπεζικών υπερκερδών συνεχίζει να δείχνει μνημειώδη υποκρισία.
Τον Νοέμβριο του 2024 η Ισπανική Κυβέρνηση, παρόλο που στηρίζεται από μια εύθραυστη πολυκομματική πλειοψηφία του Ισπανικού Κοινοβουλίου, θέσπισε, την τροποποίηση και παράταση κατά τρία έτη και της έκτακτης φορολογίας των ουρανοκατέβατων κερδών του Ισπανικού τραπεζικού συστήματος, η εφαρμογή της οποίας έληγε στο τέλος του 2024.
Υπενθυμίζεται ότι η έκτακτη φορολόγηση των τραπεζικών υπερκερδών (ήδη από το 2022) από την Ισπανική Κυβέρνηση Συνασπισμού (με βασικό πυλώνα το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) πραγματοποιήθηκε παρά το γεγονός ότι οι ισπανικές τράπεζες έχουν στους ισολογισμούς τους Αναβαλλόμενες Φορολογικές Απαιτήσεις (DTAs). Επιπλέον αντίστοιχη φορολόγηση έχουν θεσπίσει και η Κεντροδεξία Κυβέρνηση της Τσεχίας (2023), η συντηρητική Κυβέρνηση της Ιταλίας (2023 όπου επίσης παρατηρούνται αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις στους Τραπεζικούς Ισολογισμούς) καθώς και η υπερσυντηρητική Κυβέρνηση της Ουγγαρίας (2022). Παράλληλα στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπιστεί μέτρα για τη στήριξη των κυρίως των δανειοληπτών στεγαστικών δανείων είτε με τη μορφή παγώματος των δόσεων, είτε μέσω επιδότησης δόσεων, είτε εγγυήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής κατέθεσε με τροπολογία την πρόταση της για έκτακτη εισφορά επί των τραπεζικών κερδών.
Ο Πρωθυπουργός υπό την πίεση, της πρότασης του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, του Ισπανικού παραδείγματος και της αυξανόμενης δυσφορίας πολιτών και επιχειρήσεων παρουσίασε, στις 15 Δεκεμβρίου 2025, στο πλαίσιο της συζήτησης για τον Προϋπολογισμό του 2025, κάποιες πρωτοβουλίες για τον περιορισμό των τραπεζικών προμηθειών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού οι οποίες εξειδικεύτηκαν στις 16 Δεκεμβρίου 2025 από το Οικονομικό Επιτελείο.
Κάποιες από αυτές τις πρωτοβουλίες μετουσιώθηκαν στις διατάξεις των άρθρων 58-61 του ν.5167/2024, που εισάχθηκαν με την αριθμ. 299-6-17.12.2024 τροπολογία, που προβλέπει μεταξύ άλλων μειώσεις σε τραπεζικές προμήθειες που εκτιμώνται από το Υπουργείο Οικονομικών σε μόλις 150 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι το τραπεζικό σύστημα παρουσίασε καθαρά έσοδα από προμήθειες 2,15 δισ. το 2024, 1,80 δισ. το 2023, 1,66 δισ. το 2023, 1,51 δισ. το 2022 και 1,25 δισ. το 2021. Είναι οφθαλμοφανές ότι η διαφημισθείσα παρέμβαση της Κυβέρνησης είναι φλοίδα των κερδών από προμήθειες, πόσο μάλλον των συνολικών τραπεζικών κερδών.
Η Κυβέρνηση για να διασκεδάσει την ισχνή παρέμβαση της στην κερδοφορία των τραπεζών ανακοίνωσε ότι οι συστημικές τράπεζες πρόκειται να διαθέσουν 100 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» για την ανακατασκευή σχολείων και 100 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, ώστε να καταστεί ενεργός τους επόμενους μήνες εξυπηρετώντας συγκεκριμένες ανάγκες ευάλωτων οφειλετών που οδηγούνται σε πτώχευση ή σε αναγκαστική εκτέλεση πράξης. Ωστόσο δεν παρουσίασε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για τις πρωτοβουλίες αυτές ενώ ο περιβόητος «Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων» που υποτίθεται ότι θα προστάτευε το δικαίωμα της στέγασης σε ευάλωτα πτωχευμένα νοικοκυριά, δεν έχει ενεργοποιηθεί 4 έτη μετά την ψήφιση του Πτωχευτικού Κώδικα ν.4738/2020.
Η Κυβέρνηση επίσης με τις ανωτέρω διατάξεις επέκτεινε την άρση των περιορισμών στην χρηματοδότηση από τις εταιρείες πιστώσεων οι οποίες θα μπορούν πλέον να χορηγούν δάνεια και κάθε είδους πιστώσεις και στις επιχειρήσεις, πέρα από τα φυσικά πρόσωπα, όπως ισχύει τώρα. Ωστόσο η Ένωση Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΕΔΑΔΠ) δεν έχει χορηγήσει ακόμα δημόσια στοιχεία για το αν έχουν ξεκινήσει να χορηγούνται τέτοια δάνεια τα οποία εκτιμάται ότι δεν θα έχουν κανένα αποτύπωμα στην πιστωτική πολιτική και στα επιτόκια.
Επιπλέον ο Υπουργός Εθνικής οικονομίας και Οικονομικών στις 16 Δεκεμβρίου 2024 υποσχέθηκε ότι οι πολίτες πλέον θα μπορούν να συγκρίνουν τις χρεώσεις αλλά και προμήθειες που συνδέονται με τους λογαριασμούς πληρωμών. Η πληροφόρηση αυτή είναι, από τον Ιανουάριο του 2025, διαθέσιμη στον ιστοχώρο της Τράπεζας της Ελλάδας.
Ωστόσο ο Υπουργός απέφυγε να αναφέρει ότι η εν λόγω πρωτοβουλία δεν αποτελεί πρόνοια της Κυβέρνησης αλλά, όπως έχω ήδη επισημάνει με την αριθμ. πρωτοκόλου 3537/1.3.2024 ερώτηση μου και έχω επαναθέσει επανειλημμένως, υποχρέωση της χώρας μας στο πλαίσιο των προβλέψεων της Οδηγίας 2014/92/ΕΕ (που έχει ενσωματωθεί εδώ και 7 χρόνια με τον ν.4465/2017) η οποία μεταξύ άλλων προέβλεπε ότι «τα κράτη μέλη διασφαλίζουν τη δωρεάν πρόσβαση των καταναλωτών σε έναν τουλάχιστον δικτυακό τόπο σύγκρισης τελών που χρεώνονται από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών».
Επειδή ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αδυνατεί να δώσει πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα για την αισχροκέρδεια των τραπεζών και επειδή η υπ’ αριθμ.1790/25.11.2024 ερώτηση μου παραμένει αναπάντητη ερωτάται: