Τελευταία μέρα εκπτώσεων και ήδη τον τόνο με αφορμή και το άνοιγμα της αγοράς σχολικών ειδών έδωσε, πριν λίγες μέρες, ο Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς και Πρόεδρος του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής, κ. Βασίλης Κορκίδης.

Συγκεκριμένα αναφέρει ότι  “οι  εισαγωγείς, οι ελληνικές επιχειρήσεις κατασκευής σχολικών και χαρτικών ειδών και, βεβαίως, εμπορικά και βιβλιοχαρτοπωλεία, καλούνται, για άλλη μια φορά, να βάλουν πλάτη και να κρατήσουν τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα, καθώς είναι απόλυτη ανάγκη να στηριχθεί η ελληνική οικογένεια, ώστε τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε όλα τα απαραίτητα εφόδια. Επίσης, εάν θέλουμε να σταματήσουμε την απώλεια των περίπου 9 δισεκ. ευρώ ετήσιων πωλήσεων από e-shops τρίτων χωρών στην ελληνική αγορά, είμαστε υποχρεωμένοι να γίνουμε, όσο το δυνατόν πιο ανταγωνιστικοί.”

Με βάση, δε, όσα αναφέρει στην ανακοίνωσή που εξέδωσε πριν λίγες μέρες, “εύλογο, είναι το ερώτημα, τι έχει περισσέψει από το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, για να κάνουν αγορές την τελευταία εβδομάδα των εκπτώσεων, παρά τα δελεαστικά μεγάλα ποσοστά σε πολλές κατηγορίες καταναλωτικών αγαθών.”

Παρά το ότι, πάντως, πολλές εμπορικές επιχειρήσεις λιανικής, όπως κάθε χρόνο, αναμένεται, μετά το τέλος των τακτικών εκπτώσεων, να επεκτείνουν την περίοδο των εκπτωτικών τιμών, με δεκαήμερες και δεκαπενθήμερες προσφορές οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί είναι βεβαρημένοι από φόρους και δαπάνες στέγασης, σίτισης,  αλλά και τις έστω λιγοστές, για τους πολλούς, μέρες θερινής ανάπαυλας. 

Όπως αναφέρει η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας, με αφορμή έρευνα για την πορεία των πωλήσεων στα εμπορικά καταστήματα,  “οι θερινές εκπτώσεις του 2024 ολοκληρώθηκαν εν μέσω πολλαπλών αντιφάσεων. Η ανάκαμψη δεν φαίνεται να εδραιώνεται στην αγορά εξαιτίας της διατήρησης των ανοδικών πιέσεων στο λειτουργικό κόστος και στις φορολογικές υποχρεώσεις. Παράλληλα, η σωρευτικά διαβρωτική επίδραση του πληθωρισμού έχει συρρικνώσει το διαθέσιμο εισόδημα, καθιστώντας τους καταναλωτές ιδιαίτερα επιφυλακτικούς, με την αβεβαιότητα στο διεθνές περιβάλλον να παραμένει. Στα θετικά περιλαμβάνονται τα μεγέθη του τουρισμού για το πρώτο εξάμηνο του έτους, σε επίπεδο εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης και ταξιδιωτικών εισπράξεων. Ωστόσο, τα αποτελέσματα περιορίζονται στις τουριστικές περιοχές, ενώ η αδύναμη εγχώρια παραγωγική βάση συνεπάγεται επιβάρυνση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, συρρικνώνοντας τον ήδη περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο”.

Μάλιστα με βάση την έρευνα της ΕΣΕΕ, η κατάσταση στην αγορά είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Συντριπτικό, όπως αναφέρεται, είναι το ποσοστό των επιχειρήσεων (85%) που θεωρεί πως φέτος οι καταναλωτές ήταν περισσότερο συγκρατημένοι στις αγορές τους συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια.  

Παρά, δε, τη σχετική συζήτηση για το ηλεκτρονικό εμπόριο, μόνο 4 στις 10 επιχειρήσεις (42%) του δείγματος μπορούν να πραγματοποιούν πωλήσεις και εκτός φυσικού καταστήματος. Το εύρημα αυτό είναι χαρακτηριστικό όχι πλέον της κουλτούρας και των αντιστάσεων των εμπόρων προς το διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες αλλά κυρίως των αντικειμενικών δυσκολιών που επιβάλει το κόστος του ψηφιακού μετασχηματισμού.  Οι αρνητικές επιπτώσεις της παραπάνω εξέλιξης γίνονται περισσότερο κατανοητές αν ληφθεί υπόψη πως για το 28% των επιχειρήσεων οι οποίες είχαν τη δυνατότητα απομακρυσμένων πωλήσεων, ο τζίρος εκτός φυσικού καταστήματος υπερέβη το 20% του συνολικού κύκλου εργασιών των θερινών εκπτώσεων. 

Επίσης, το 74% των επιχειρήσεων έχει επηρεαστεί αρνητικά από τις ανατιμήσεις του ενεργειακού κόστους σε πολύ έως πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Η εν λόγω επιβάρυνση υπογραμμίζει το μέγεθος του προβλήματος, ιδιαίτερα εν όψει της έλευσης του ενεργοβόρου χειμώνα, θέτοντας εν αμφιβόλω τη χρηματοοικονομική βιωσιμότητα των ίδιων των επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό, η ανάγκη ενεργειακής θωράκισης και διατήρησης των πολιτικών στήριξης μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων αναδύεται, εκ νέου, ως ισχυρή παράμετρος της οικονομικής πολιτικής.  Για το 58% των επιχειρήσεων το λειτουργικό κόστος συνεχίζει να αυξάνεται εντός του 2024, με ρυθμό που ξεπερνά το 10%. Το στοιχείο αυτό είναι ενδεικτικό του μεγέθους των πιέσεων που ασκούνται σωρευτικά στον κλάδο μετά το ξέσπασμα της πανδημικής κρίσης.  Σε ένα ήδη επιβαρυμένο επιχειρηματικό περιβάλλον, το 71% των επιχειρήσεων δήλωσε πως το νέο φορολογικό νομοσχέδιο τις επηρέασε αρνητικά από πολύ έως πάρα πολύ μεγάλο βαθμό, θέτοντας ουσιαστικά τη βιωσιμότητά τους εν αμφιβόλω. 

Επίσης:

• Περισσότερες από τις μισές εμπορικές επιχειρήσεις (57%) που συμμετείχαν στις εκπτώσεις κατέγραψαν χαμηλότερες πωλήσεις σε συγκριτικά με πέρυσι. 

• Για το 37% των επιχειρήσεων οι πωλήσεις κινήθηκαν στα ίδια επίπεδα με το 2023, ενώ μόλις το 6% των επιχειρήσεων σημείωσε αύξηση του κύκλου εργασιών.  Ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν από τις επιδόσεις των επιχειρήσεων ανά μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Οι νησιωτικές περιοχές και η Αττική φαίνεται να είχαν σχετικά καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, εξαιτίας και της ευνοϊκής φέτος τουριστικής κίνησης (ΤτΕ: +12,2% οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το πρώτο εξάμηνο του 2024). 

• Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί επιχειρηματίες (45%) δεν έμειναν καθόλου ή έμειναν λίγο ικανοποιημένοι από τις πωλήσεις τους κατά τη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων. Από την άλλη πλευρά, μόνο 6% να εμφανίζεται ως πολύ ικανοποιημένο (Διάγραμμα 3).

Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνονται και από την πτώση της επισκεψιμότητας στα καταστήματα, με περισσότερα από τα μισά (55%) να καταγράφουν υποχώρησή της. Ταυτόχρονα, το 36% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η επισκεψιμότητα διαμορφώθηκε στα ίδια επίπεδα με πέρυσι.  Τα παραπάνω ευρήματα προβληματίζουν ως προς τις δυνατότητες ανάκαμψης της εμπορικής αγοράς. Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούνται δύο παράμετροι: 

• Αφενός, το γεγονός ότι πλέον έχει εδραιωθεί η κουλτούρα των πωλήσεων εκτός φυσικού καταστήματος. 

• Αφετέρου, η κόπωση που παρατηρείται στην αγορά εξαιτίας του σωρευτικού αποτελέσματος των πολλαπλών κρίσεων και κυρίως της συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης ως συνέπεια της ακρίβειας.

Η “εικόνα” πίσω από την αύξηση των τζίρων

Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις όπου ο κύκλος εργασιών ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, η αύξηση αυτή δεν υπερέβη το 10% για περισσότερες από τις μισές (56%) επιχειρήσεις.  Αντίθετα, στις περιπτώσεις όπου ο κύκλος εργασιών υποχώρησε κατά τη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων, η μείωση για το 69% των επιχειρήσεων ήταν ισχυρότερη και υπερέβη το 20% . 

Για τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις (44%) η καλύτερη περίοδος των εκπτώσεων, από άποψη αγοραστικής κίνησης, ήταν ο Ιούλιος, εικόνα που έχει καταστεί κανονικότητα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, και το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου εμφανίζει αξιοσημείωτη κίνηση.  Δεν παρουσιάστηκαν μεταβολές σχετικά με το ύψος του ποσοστού έκπτωσης καθώς το 39% των επιχειρήσεων προχώρησε σε εκπτώσεις μεταξύ 21% και 30%. Εντούτοις, ένα μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων (32%) υιοθέτησε εκπτώσεις άνω του 40%, χαρακτηριστική ένδειξη των πιέσεων στον κλάδο και της ανάγκης για εύρεση ρευστότητας . 

Ο Εμπορικός Σύλλογος της Αθήνας

Στο μεταξύ σύμφωνα και με τα αποτελέσματα της εξαμηνιαίας έρευνας του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, οι 8 στις 10 επιχειρήσεις κατέγραψαν χαμηλότερο ή ίδιο τζίρο σε σχέση με πέρυσι κατά τη διάρκεια της θερινής εκπτωτικής περιόδου ενώ εκτιμάται ότι στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο η έλλειψη διαθέσιμου οικογενειακού εισοδήματος, η αύξηση των τιμών στα τρόφιμα σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα, κάνουν δύσκολα προβλέψιμη τη συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού για το επόμενο εξάμηνο.

Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά

Την ίδια ώρα, ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς, ενόψει της 88ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, εκφράζει, με ανακοίνωσή του, “την έντονη ανησυχία για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αγωνιούν για το παρόν και το μέλλον τους και υπενθυμίζει πως αυτή τη χρονιά πρέπει να μπουν και αυτές στο κάδρο των ανακοινώσεων και των κυβερνητικών στοχεύσεων.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι παγκόσμιες οικονομικές αναταράξεις, η ενεργειακή και κλιματική κρίση και η ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας θέτουν σε δοκιμασία την επιβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων, δημιουργούν ένα σύνθετο και απαιτητικό περιβάλλον, το οποίο απαιτεί άμεσες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με περιορισμένους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, καλούνται να ανταγωνιστούν σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά και να ανταποκριθούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών. Να παρακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις υιοθετώντας νέες τεχνολογίες, να ψηφιοποιήσουν τις διαδικασίες τους, κάτι που απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, να συμμορφωθούν με ένα περίπλοκο κανονιστικό πλαίσιο, να αντιμετωπίσουν γραφειοκρατικές διαδικασίες και ξαφνικές φορολογικές υποχρεώσεις που προκύπτουν από νέους νόμους με αναδρομική ισχύ. Προσπαθούν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση σε ένα τραπεζικό περιβάλλον με περιορισμένη πρόσβαση σε αυτή και αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν σε απαιτητικές διαδικασίες ένταξης σε προγράμματα ενίσχυσης, που ουσιαστικά τις αποκλείουν.

Παράλληλα, ενώ αρκετοί μακροοικονομικοί δείκτες ευημερούν, δεν μπορούμε παρά να ανησυχούμε όταν βλέπουμε ότι η χώρα μας βρίσκεται στην 11η θέση ανάμεσα στις 22 που έχουν θεσμοθετήσει τον κατώτατο μισθό και στην 21η θέση επί συνόλου 28 στον δείκτη πραγματικής καταναλωτικής δύναμης.”

Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιώς καλεί όχι μόνο την Κυβέρνηση, αλλά όλα τα πολιτικά κόμματα σε μια "Εθνική συμφωνία οικονομικής ανάπτυξης", που θα χαρτογραφήσει τα επόμενα βήματα της οικονομίας μας, χωρίς αιφνιδιασμούς και αποκλεισμούς. Είναι ανάγκη να στηριχθεί η ελληνική παραγωγή, η εξωστρέφεια και οι επενδύσεις, οι οποίες ως τώρα εδράζονται κατά κύριο λόγο στον τουρισμό και στα ακίνητα. Το εμπόριο αποτελεί τον συνδετικό κρίκο όλων των ανωτέρω και έχει τη δυνατότητα να παράγει πολλαπλασιαστική αξία στην ελληνική οικονομία, αλλά και να εξασφαλίσει την κοινωνική συνοχή με τις  χιλιάδες μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του, που εξασφαλίζουν μέσω του ανταγωνισμού συγκράτηση τιμών και χιλιάδες θέσεις εργασίας, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στους εργαζομένους,

“Προσδοκούμε σε  στοχευμένα προγράμματα για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, τόσο των επιχειρηματιών, όσο και των εργαζομένων και σε  χρηματοδοτικά εργαλεία προσαρμοσμένα στα μεγέθη, τις ιδιαιτερότητες  και τις δυνατότητες των επιχειρήσεων. Αντίστοιχα, σε ουσιαστική κατεύθυνση των ευρωπαϊκών πόρων για την ενίσχυση επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες και στην ενσωμάτωση καινοτομιών.
Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις για την απλούστευση και την σταθερότητα του διοικητικού και φορολογικού πλαισίου, την γρηγορότερη απονομή δικαιοσύνης και την ουσιαστική συνεργασία των θεσμοθετημένων εκπροσώπων της αγοράς με την Κυβέρνηση στα πλαίσια του νομοθετικού της έργου.

Ας βγούμε από αυτή την μικροπολιτική  και ας δούμε τις μεταρρυθμίσεις  που χρειάζεται η  οικονομία για να γίνει αξιόπιστη, ώστε από μόνη της να προσελκύσει επενδύσεις, δουλειές και προοπτική που θα κρατάει στη χώρα τους νέους μας” αναφέρει ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά.

Το ΥΠΑΝ

Στο μεταξυ το υπουργείο Ανάπτυξης,επιχειρεί με επαφές με την αγορά αλλά και με  τους ελέγχους να “μαζέψει” φαινόμενα υπερβάλλοντος κέρδους. Παράλληλα με δράσεις επιδιώκει να στηρίξει τη διαφάνεια στην αγορά και κατ’ επέκταση να ενισχύσει τη λειτουργία του υγιούς ανταγωνισμού.

Έτσι, με βάση πληροφορίες, ήδη διερευνώνται οι δυνατότητες ώστε να αυξηθεί περαιτέρω η χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-katanalotis και να γίνει φιλικότερη στους χρήστες. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα οι καταναλωτές μπορούν να κάνουν σύγκριση τιμών σε περισσότερους από 3.000 κωδικούς βασικών καταναλωτικών προϊόντων σε διάφορες αλυσίδες σούπερ μάρκετ καθώς και να συγκρίνουν καλάθια προϊόντων αλλά σκοπός είναι, στο προσεχές διάστημα, να μπορούν να βλέπουν και ένα ιστορικό τιμών ανά προϊόν και ανά σούπερ μάρκετ, ώστε να έχουν άποψη για την πορεία διαμόρφωσης των τιμών.

Επιπλέον, οι καταναλωτές θα βλέπουν στην εφαρμογή και τις τιμές των καυσίμων ανά περιοχή και ανά πρατήριο, που σήμερα αναρτώνται σε άλλη πλατφόρμα και δίπλα στις τρέχουσες τιμές θα προστεθούν και οι μέσες τιμές ανά νομό, με σκοπό να έχουν οι καταναλωτές μια ολοκληρωμένη άποψη και να πιέζονται εταιρίες και πρατηριούχοι να κρατούν όσο το δυνατόν χαμηλότερα το κόστος των καυσίμων.

Γιώργος Αλεξάκης