Με βάση τους παραπάνω στόχους η δημοσιονομική προσαρμογή θα φθάσει τα 6 δισ. ευρώ το 2026. Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία του 2018 προέβλεπε πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο έως το 2060.

Στο φόντο αυτό, αλλά και με δεδομένες τις μεγάλες ανάγκες που προκύπτουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και δη τις μεγάλες απαιτούμενες επενδύσεις σε Θεσσαλία και Έβρο, το οικονομικό επιτελείο, εν όψει και της σύνταξης του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού, “ξεσκονίζει” τα κιτάπια του και αξιολογεί δράσεις.

Είναι ενδεικτική η δήλωσή, που έκανε κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση, στην παρουσίαση των μέτρων στήριξης και του συμπληρωματικού προϋπολογισμού για το 2023, ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης. “Η κυβέρνηση υλοποιεί πρωτοβουλίες που αφορούν την περαιτέρω στήριξη των πολιτών. Πρωτοβουλίες  με χρώμα κοινωνικής δικαιοσύνης όπως η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Προχωρούμε παράλληλα σε αποφάσεις που σχετίζονται με τις φυσικές καταστροφές και τις συνέπειές τους. Πάνω από όλα όμως δίνουμε στους πολίτες αυτά που έχουμε και όχι αυτά που δεν έχουμε, μένοντας πιστοί στη βασική μας γραμμή για δημοσιονομική σταθερότητα και σοβαρότητα” ανέφερε.

Σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος των νέων παρεμβάσεων ανέρχεται σε 613 εκατ. ευρώ για το 2024 και σε επιπλέον 411 εκατ. ευρώ για το 2023. 

Ο μειωμένος ΦΠΑ

Με δεδομένο, πάντως, ότι κάθε πόρος είναι πολύτιμος, στο “ζύγι” της συγκυρίας μπαίνει και η παράταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ 13% σε εστίαση, μεταφορές, τουρισμό και πολιτισμό. Το μέτρο είναι οριζόντιο και γιαυτό υπάρχει και ο σχετικός σκεπτικισμός από την ΕΕ, κι έχει  υψηλό κόστος, καθώς φθάνει τα 250 εκατ. ευρώ. Ωστοσο, σε μια περίοδο ακρίβειας, αλλά και επιβολής αυξημένων φόρων στον τουρισμό, με την αύξηση του Τέλους Διαμονής, μια κίνηση απόσυρσης, εκτιμάται ότι θα “ναρκοθετήσει” την ανταγωνιστικότητα κλάδων, όπως η διαμονή και η εστίαση, αλλά και θα “δώσει” “σπινθήρα” ανατιμήσεων σε μεταφορές, σε μια περίοδο, που τα καύσιμα ανεβαίνουν, με τις προβλέψεις να είναι δυσοίωνες.

Τελικές αποφάσεις, πάντως για παράταση, για ένα ακόμη εξάμηνο, έως τον Ιούνιο του 2024, θα ληφθούν το επόμενο διάστημα , δοθέντων πάντα και των γενικότερων συνθηκών, πάντα και υπό το πρίσμα των γραμμών της ΕΕ, που έχει ζητήσει άρση των προσωρινών μέτρων, που εφαρμόστηκαν τα δύο προηγούμενα χρόνια λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Πάντως μια κίνηση  μετάταξης των προϊόντων και των υπηρεσιών στον υψηλότερο συντελεστής θα οδηγήσει σε άνοδο τις τιμές στον καφέ, τα μη αλκοολούχα ποτά, στα εισιτήρια για τις μεταφορές προσώπων αλλά και στους κινηματογράφους, στα θέατρα, τα γυμναστήρια, τις σχολές χορού και στο τουριστικό πακέτο. Μάλιστα η νέα άνοδος των τιμών από το 2024 θα φανεί στον πληθωρισμό, ο οποίος έχει μπει σε ανοδικό κύκλο φθάνοντας στο 2,7% για το μήνα Αύγουστο από 2,5% τον Ιούλιο και 1,8% τον Ιούνιο επηρεαζόμενος από τις ισχυρές ανατιμήσεις στα τρόφιμα και στα καύσιμα.

Υπενθυμίζεται, ότι το ευνοϊκό καθεστώς με τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 13% θα είναι σε ισχύ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023 για τις ακόλουθες κατηγορίες:

- Εστίαση: Στον καφέ, τα ροφήματα (τσάι, σοκολάτα κ.λπ.) και τα μη αλκοολούχα ποτά που σερβίρονται από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης.

- Τουριστικό πακέτο:  Στο τιμολόγιο διαμονής µε πρωινό ή με ημιδιατροφή επιβάλλεται ΦΠΑ 13%. Για τη διαμονή µε πλήρη διατροφή μόνο το 5% της ενιαίας τιμής υπάγεται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 24%. Το υπόλοιπο 95% επιβαρύνεται με 13%. Για τη διαμονή µε το σύστημα all-inclusive στο 90% της ενιαίας τιμής επιβάλλεται ΦΠΑ με μειωμένο συντελεστή (13%).

- Μεταφορές: Στα εισιτήρια των δρομολογίων με τρένο, μετρό και τραμ, με αστικά και υπεραστικά λεωφορεία, αεροπορικά και ακτοπλοϊκά εισιτήρια, καθώς και στις μεταφορές με συνδυασμό οδικών, εναέριων και θαλάσσιων μέσων.

- Πολιτισμός: Τα εισιτήρια στο κινηματογράφο και τα θέατρα θα  επιβαρύνονται με μειωμένο συντελεστή 13%.

- Αθλητισμός: Τα δίδακτρα σε γυμναστήρια και τις σχολές χορού θα έχουν μειωμένο ΦΠΑ 13%. 

Τα μέτρα που έχουν ληφθεί

Πάντως, ήδη, πέρα από παρεμβάσεις, που ήδη θεσμοθετήθηκαν (αυξήσεις μισθών δημοσίων υπαλλήλων, αφορολόγητο, κλπ.) υλοποιούνται τα ακόλουθα μέτρα για ενίσχυση εισοδημάτων:

1. Αυξάνονται εκ νέου από 1/1/2024 οι συντάξεις με βάση το μέσο όρο του ΑΕΠ και του πληθωρισμού (με τα τωρινά δεδομένα, που ενδεχομένως μεταβληθούν, η αύξηση υπολογίζεται περί του 3%, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως).

2. Για 750.000 περίπου συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ), θα δοθεί στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε περίπου 107 εκατ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα:

• για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων έως 700 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 200 ευρώ,

• για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων από 700,1 έως 1100 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 150 ευρώ,

• για όσους λαμβάνουν άθροισμα κύριων συντάξεων από 1100,1 έως 1600 ευρώ, θα δοθεί ενίσχυση 100 ευρώ.

1. Από τον Δεκέμβριο του 2023 αυξάνεται κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Αφορά περί τους 225.000 ωφελούμενους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Το ετήσιο κόστος ανέρχεται σε περίπου 43 εκατ. ευρώ ετησίως (περί τα 3,5 εκατ. ευρώ για τον Δεκέμβριο 2023).

2. Προχωρά η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο και για το 2023 με κόστος 76 εκατ. ευρώ.

3. Για τη χειμερινή περίοδο 2023-2024 χορηγείται επίδομα θέρμανσης στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, δηλαδή 350 ευρώ πολλαπλασιαζόμενο με βαθμο-ημέρες. Το εισοδηματικό όριο παραμένει το ίδιο για τον άγαμο (16.000 ευρώ) και τον έγγαμο (24.000 ευρώ), αλλά αυξάνεται για τις οικογένειες με παιδιά από 3.000 ευρώ για κάθε τέκνο, σε 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Ωστόσο, δεν ισχύει η διπλή επιδότηση για όσους δικαιούχους καταναλώσουν για πρώτη φορά φέτος πετρέλαιο ή υγραέριο ή άλλες μορφές καυσίμων, πλην φυσικού αερίου, ενώ στα φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα τίθεται πέραν του εισοδήματος και όριο τζίρου (80.000 ευρώ ετησίως). Το κόστος υπολογίζεται σε 237 εκατ. ευρώ (έναντι 280 εκατ. ευρώ που ανήλθε πέρυσι, εκ των οποίων 189 εκατ. για το 2023 και 48 εκατ. για το 2024).

4. Θεσμοθετείται πρόγραμμα εναέριας διάσωσης με 6 βάσεις ελικοπτέρων, με προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ ετησίως.

5. Αυξάνονται τα έξοδα διανυκτέρευσης ενστόλων στα επίπεδα που ισχύουν με το νέο μισθολόγιο για τους υπόλοιπους δημοσίους υπαλλήλους από 1/1/2024. Κόστος 12 εκατ. ευρώ ετησίως.

6. Καταργείται η μείωση συντάξεων 30% όσων συνταξιούχων εργάζονται και αντικαθίσταται με εισφορά της τάξεως του 10% επί των επιπρόσθετων αμοιβών από την εργασία.

7. Αυξάνεται από 1/1/2024 το επίδομα μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες στους 9 μήνες, στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το κόστος υπολογίζεται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως.

8. Όπως ήδη παρουσιάστηκε αναλυτικά από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, από την 1η Ιανουαρίου 2024 ξεπαγώνουν οι «τριετίες» και κάθε επίδομα προϋπηρεσίας, που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012.

9. Στο πλαίσιο αναμόρφωσης του πλαισίου λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς μειώνεται από 1/1/2024 ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2% με κόστος 22 εκατ. ευρώ ετησίως και μειώνεται κατά 50% ο φόρος Χρηματιστηριακών συναλλαγών με κόστος 21 εκατ. ευρώ ετησίως.

10. Για περίπου 300 πιλότους και πληρώματα πυροσβεστικών αεροσκαφών αυξάνεται το πτητικό επίδομα κατά 2.000 ευρώ ετησίως. Κόστος 600 χιλιάδες ευρώ ετησίως. Σημειώνεται ότι από 1/1/2022 το πτητικό επίδομα έγινε αφορολόγητο.

11. Το Market Pass επεκτείνεται έως το τέλος του έτους στη Θεσσαλία και τις υπόλοιπες πληγείσες περιοχές από τις πλημμύρες αλλά και για τον Έβρο και διπλασιάζεται (από 22 ευρώ το μήνα για μονοπρόσωπο νοικοκυριό που αυξάνεται κατά 10 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού, θα ανέλθει σε 44 ευρώ το μήνα που αυξάνεται κατά 20 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού). Επιλέξιμα είναι τα νοικοκυριά που το λαμβάνουν και σήμερα (με τα ίδια εισοδηματικά κριτήρια) σε ολόκληρη τη Περιφέρεια Θεσσαλίας και Έβρου, καθώς και στις περιοχές που κηρύχτηκαν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης από τις πλημμύρες σε Βοιωτία και Φθιώτιδα. Ωφελούμενοι είναι περίπου 280.000 νοικοκυριά με 740.000 μέλη και το κόστος για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο υπολογίζεται σε περίπου 35 εκατ. ευρώ.

Φοροδιαφυγή

Παράλληλα σε αναζήτηση εσόδων προωθούνται δέκα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Συγκεκριμένα:

1. Ολοκληρώνεται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024 (αφορά 450.000 περίπου επιχειρήσεις). Έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ.

2. Καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο! Παράλληλα αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.

3. Εφαρμόζονται καθολικά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA). Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.

4. Επεκτείνεται η υποχρέωση κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής.

5. Θεσμοθετείται η υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Γιώργος Αλεξάκης

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr