Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από τα στατιστικά στοιχεία και τους δείκτες της νέας έκδοσης του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) με τίτλο «Η ερευνητική δραστηριότητα των ελληνικών φορέων σε χρηματοδοτούμενα έργα, Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη», 2021-2022» (https://metrics.ekt.gr/publications/651). Στα εγκεκριμένα έργα της πρώτης διετίας 2021-2022, συμμετέχουν επιχειρήσεις, τα ελληνικά Πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα και άλλοι δημόσιοι φορείς, καθώς και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί. Οι συμμετοχές προέρχονται και από τις 13 Περιφέρειες, ενώ οι θεματικές περιοχές με τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών και τη μεγαλύτερη χρηματοδότηση, είναι «Ψηφιακές τεχνολογίες, Βιομηχανία και Διάστημα» και «Κλίμα, Ενέργεια και Κινητικότητα». Αξιοσημείωτη είναι επίσης η δικτύωση που επιτυγχάνουν οι ελληνικοί φορείς, δημιουργώντας συνεργατικούς δεσμούς με φορείς από 92 χώρες.

Όπως σημειώνει η Διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ. Εύη Σαχίνη, «Ο σχεδιασμός κατάλληλων δημόσιων πολιτικών, που συνοδεύονται από αποτελεσματικούς μηχανισμούς χρηματοδότησης για την εφαρμογή τους, έχει αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα για την προώθηση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες οι οποίες αξιοποίησαν, με την υποστήριξη των Εθνικών Σημείων Επαφής στα οποία συγκαταλέγεται το ΕΚΤ, τις ευκαιρίες χρηματοδότησης των ευρωπαϊκών Προγραμμάτων Πλαίσιο για έρευνα & καινοτομία, από την αρχή της εφαρμογής τους και με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Με δεδομένη την αυξανόμενη σημασία που επανακτά η άμεση δημόσια χρηματοδότηση για την έρευνα, το ΕΚΤ, ως Εθνική Στατιστική Αρχή, συλλέγει και διαθέτει στοιχεία για την αποτίμηση και την παρακολούθηση των δημόσιων χρηματοδοτικών παρεμβάσεων».

Με την παρούσα έκδοση το ΕΚΤ εγκαινιάζει τη νέα εθνική στατιστική που παράγει ως Εθνική Στατιστική Αρχή με θέμα την «ερευνητική δραστηριότητα των ελληνικών φορέων σε χρηματοδοτούμενα έργα» και αναλύει τη συμμετοχή των ελληνικών φορέων στον Ορίζοντα Ευρώπη, με αναφορά στα δύο πρώτα έτη υλοποίησης του προγράμματος, 2021 και 2022. Τα δεδομένα αντλούνται από την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική βάση eCORDA. Σημειώνεται ότι το ΕΚΤ, από το 2012, έχει ξεκινήσει τη δημοσίευση ειδικών εκθέσεων με αναλυτικά στοιχεία για τις επιδόσεις των ελληνικών φορέων στα Προγράμματα Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ, «φωτίζοντας» με αυτό τον τρόπο σημαντικές πλευρές της ελληνικής ερευνητικής δραστηριότητας, ώστε να εξάγονται συμπεράσματα χρήσιμα για την αποτελεσματική στόχευση των δημόσιων πολιτικών έρευνας.

Η ερευνητική δραστηριότητα των ελληνικών φορέων στον Ορίζοντα Ευρώπη

Τα στατιστικά στοιχεία της νέας εθνικής στατιστικής του ΕΚΤ επικεντρώνονται στην ερευνητική δραστηριότητα των ελληνικών φορέων σε έργα που χρηματοδοτούνται, δηλαδή τα έργα που έχουν αξιολογηθεί θετικά και έχουν προχωρήσει σε συμφωνίες επιχορήγησης. Βασική παράμετρο της έκδοσης αποτελεί ο αριθμός των εγκεκριμένων έργων στον Ορίζοντα Ευρώπη την περίοδο 2021-2022, όπου με 829 εγκεκριμένα έργα η χώρα μας κατατάσσεται στην 7η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ27 (μερίδιο 16,5% επί του συνόλου των 5.019 εγκεκριμένων έργων). Προηγούνται οι χώρες: Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία και Βέλγιο. Επιπλέον, στην κατάταξη με βάση τον συντονιστικό ρόλο, ο οποίος είναι ένας έμμεσος δείκτης για την αριστεία, την αναγνωρισιμότητα και τη θέση των χωρών και των φορέων στην έρευνα, η Ελλάδα καταλαμβάνει την όγδοη (8η) θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ27 (204 έργα, μερίδιο 4,2%).

Ακολουθεί ο αριθμός συμμετοχών ως δεύτερη βασική διάσταση στην προσπάθεια αποτύπωσης του βαθμού ή της «έντασης» της ερευνητικής δραστηριότητας των φορέων μιας χώρας. Το μερίδιο της χώρας ανέρχεται σε 1.716 συμμετοχές (5,3%), με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 7η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ27. Το σύνολο αυτών των συμμετοχών μεταφράζεται σε χρηματοδότηση ύψους 644,72 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 4,5% της συνολικής χρηματοδότησης που έχουν λάβει φορείς από χώρες της ΕΕ27, με τη χώρα μας να καταλαμβάνει και πάλι την 7η θέση.

Όσον αφορά τους κυριότερους φορείς ανά τομέα δραστηριότητας, στον τομέα των επιχειρήσεων (BES) έχουμε χρηματοδότηση συνολικού ύψους 209,95 εκατ. ευρώ, με τις τρεις επιχειρήσεις που έχουν επιτύχει την υψηλότερη χρηματοδότηση να είναι η WINGS ICT SOLUTIONS, η ΓΙΟΥΜΠΙΤΕΚ και η ΤΙΤΑΝ. Στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (HES) συμμετέχουν όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας και τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, και ύψος εγκεκριμένης χρηματοδότησης 209,87 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το συνδεδεμένο με αυτό Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών & Υπολογιστών "ΕΠΙΣΕΥ" καταλαμβάνουν την πρώτη θέση και ακολουθούν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών.

Στους κρατικούς φορείς (GOV), με συνολική εγκεκριμένη χρηματοδότηση 177,08 εκατ. ευρώ, στην πρώτη θέση βρίσκονται το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και το Αθηνά - Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης. Τέλος, στον τομέα των ιδιωτικών μη-κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (PNP), με συνολική χρηματοδότηση 47,82 εκατ. ευρώ, στις πρώτες θέσεις βρίσκονται οι φορείς: FOODSCALE, CORE Κέντρο Καινοτομίας, INLECOM Καινοτομία.

Η θεματική εξειδίκευση της ελληνικής συμμετοχής

Αξίζει να σημειωθεί ότι αναφορικά με τη θεματική εξειδίκευση της ελληνικής συμμετοχής, από τα 829 συνολικά εγκεκριμένα έργα, το 75,4% (625 έργα) ανήκουν στον Πυλώνα ΙΙ «Παγκόσμιες Προκλήσεις και Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Ανταγωνιστικότητα» του Ορίζοντα Ευρώπη. Ο συγκεκριμένος πυλώνας βρίσκεται στον πυρήνα του προγράμματος, με τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό, 53,5 δισ. ευρώ, με έργα που αποσκοπούν στη δημιουργία νέων γνώσεων και την ανάπτυξη νέων ή βελτιωμένων τεχνολογιών. Συγκροτείται σε έξι θεματικές ομάδες δραστηριοτήτων: «Υγεία», «Πολιτισμός, Δημιουργικότητα και Κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς», «Πολιτική Προστασία για την Κοινωνία», «Ψηφιακές Τεχνολογίες, Bιομηχανία και Διάστημα», «Κλίμα, Ενέργεια και Κινητικότητα» και «Τρόφιμα, Βιοοικονομία, Φυσικοί Πόροι, Γεωργία και Περιβάλλον». Αντίστοιχα, στον Πυλώνα Ι «Επιστήμη Αριστείας», εντάσσεται το 14,4% (119) των έργων με ελληνική συμμετοχή. Τέλος, έναν μικρότερο αριθμό έργων (23 έργα, 2,8%) περιλαμβάνουν ο Πυλώνας ΙΙΙ «Καινοτόμος Ευρώπη» και ο Ειδικός Στόχος «Διεύρυνση της Συμμετοχής και Ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» (62 έργα, 7,5%).

Αναλύοντας περαιτέρω την ελληνική συμμετοχή στον Πυλώνα ΙΙ, η πολυπληθέστερη, ως προς τον αριθμό των έργων, των συμμετοχών και του ύψους της χρηματοδότησης, είναι η θεματική ομάδα «Ψηφιακές Τεχνολογίες, Βιομηχανία και Διάστημα». Σε αυτήν εντάσσονται 195 έργα (23,5% επί του συνόλου των έργων με ελληνική συμμετοχή), 458 συμμετοχές (26,7% επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών) και χρηματοδότηση 208,33 εκατ. ευρώ (32,3% επί του συνόλου της ελληνικής χρηματοδότησης).Ακολουθεί η θεματική ομάδα «Κλίμα, Ενέργεια και Κινητικότητα» με 161 έργα (19,4% επί του συνόλου των έργων με ελληνική συμμετοχή), 352 συμμετοχές (20,5% επί του συνόλου των ελληνικών συμμετοχών) και χρηματοδότηση 135,34 εκατ. ευρώ (21,0% επί του συνόλου της ελληνικής χρηματοδότησης). Όσον αφορά τη θέση της Ελλάδας, μεταξύ των χωρών της ΕΕ27, με βάση τον αριθμό των συμμετοχών και τη χρηματοδότηση ΕΕ (εκατ. ευρώ) στον Πυλώνα ΙΙ, σε όλες τις ομάδες η Ελλάδα καταλαμβάνει υψηλές θέσεις και βρίσκεται μεταξύ των οκτώ πρώτων χωρών. Η υψηλότερη θέση (πρώτη) καταγράφεται στην ομάδα «Πολιτική Προστασία για την Κοινωνία» (116 ελληνικές συμμετοχές, με χρηματοδότηση 31,27 εκατ. ευρώ). Ακολουθεί η ομάδα  «Ψηφιακές Τεχνολογίες, Βιομηχανία και Διάστημα» όπου η Ελλάδα καταλαμβάνει την πέμπτη (5η) θέση στις συμμετοχές και την έκτη (6η) θέση στη χρηματοδότηση.

Τα δίκτυα συνεργασιών - Η συμμετοχή των ελληνικών Περιφερειών

Δεδομένου του μεγέθους και της πολυπλοκότητας των περισσότερων έργων του Ορίζοντα Ευρώπη, τα περισσότερα από αυτά υλοποιούνται στη βάση συνεργασιών (κοινοπραξίες). Σε αυτή τη βάση, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον ο βαθμός συνεργασίας των ελληνικών φορέων με αντίστοιχους του εξωτερικού. Οι 505 ελληνικοί φορείς, στα 829 έργα που συμμετέχουν, ανέπτυξαν συνολικά 30.476 συνεργασίες με φορείς από 92 χώρες, όπου το μεγαλύτερο ποσοστό -όπως είναι αναμενόμενο- κατέχουν οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Ισπανία είναι η χώρα της οποίας οι φορείς επιτυγχάνουν τις περισσότερες συνεργασίες με ελληνικές ερευνητικές ομάδες. Συγκεκριμένα, πραγματοποιούνται 3.644 συνεργασίες (μερίδιο 12,0%) στο σύνολο των έργων με ελληνική συμμετοχή. Ακολουθούν η Ιταλία (3.268 συνεργασίες, 10,7%) και η Γερμανία (2.740 συνεργασίες, 9%) και η πρώτη πεντάδα συμπληρώνεται από τη Γαλλία και το Βέλγιο (2.156 και 1.689 συνεργασίες, αντίστοιχα).

Τέλος, στην έκδοση του ΕΚΤ αναλύονται διεξοδικά και αναδεικνύονται οι επιδόσεις των 13 ελληνικών Περιφερειών με βάση τον αριθμό των έργων, των συμμετοχών και τη χρηματοδότηση που προκύπτει από αυτά. Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει την πλειονότητα των συμμετοχών (1.009 συμμετοχές, χρηματοδότηση: 363,06 εκατ. ευρώ) και ακολουθούν οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας (320 συμμετοχές, χρηματοδότηση: 137,26 εκατ. ευρώ) και Κρήτης (151 συμμετοχές, χρηματοδότηση: 60,37 εκατ. ευρώ).

Το ΕΚΤ ως Εθνικό Σημείο Επαφής στον Ορίζοντα Ευρώπη

Το Πρόγραμμα «Ορίζοντας Ευρώπη» (Horizon Europe) είναι το ένατο Πρόγραμμα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά την Έρευνα και την Καινοτομία, με προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021 - 2027. Πρόκειται για το κύριο πρόγραμμα της ΕΕ που αποσκοπεί στη σύνδεση έρευνας και καινοτομίας και έχει ως βασικές προτεραιότητες την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της κοινωνίας και της οικονομίας, την ευημερία και ασφάλεια των πολιτών. Το πρόγραμμα διευκολύνει τη συνεργασία και ενισχύει τον αντίκτυπο της έρευνας και της καινοτομίας στην οικονομία και την κοινωνία. Δημιουργεί θέσεις εργασίας, τονώνει την οικονομική ανάπτυξη και προωθεί τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα. 

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) είναι Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τον Ορίζοντα Ευρώπη, και συγκεκριμένα για το πρόγραμμα Marie Skłodowska-Curie Actions (MSCA) του Πυλώνα Ι και για τις θεματικές «Υγεία» (Health) και «Ψηφιακές Τεχνολογίες, Βιομηχανία και Διάστημα» (Digital, Industry and Space), καθώς και για την Αποστολή για τον Καρκίνο (Cancer Mission) του Πυλώνα ΙΙ.

Το ΕΚΤ, έχοντας μακρόχρονη εμπειρία ως Εθνικό Σημείο Επαφής από το 1998 στα Προγράμματα Πλαίσιο της ΕΕ για έρευνα & καινοτομία, υποστηρίζει, με ένα ολοκληρωμένο πλέγμα υπηρεσιών, οργανισμούς, επιχειρήσεις, ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς σε όλη τη διαδρομή: από τον εντοπισμό ευκαιριών χρηματοδότησης μέχρι τη σύνταξη και υποβολή προτάσεων, την υλοποίηση των έργων και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Επιπλέον, καταγράφει και αναλύει τη συμμετοχή της Ελλάδας στα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας και καινοτομίας.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr