Όπως είπε χτες μιλώντας στην ΕΡΤ ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταίκούρας οι πρώτες ανάγκες για νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα καλυφθούν με υπεύθυνες δηλώσεις μέσα από το σύστημα προκαταβολών και όταν θα γίνει η καταγραφή για σπίτια και καλλιέργειες θα υπάρξει και η πλήρης αποζημίωση.

Ουσιαστικά το υπουργείο Οικονομικών  όπως και στον Ιανό αναμένεται να εφαρμόσει την νομοθεσία όπως διαμορφώθηκε τον περασμένο Απρίλιο για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων. Έτσι με μια υπεύθυνη δήλωση οι πληγέντες θα μπορούν να πάρουν άμεσα αποζημίωση με την μορφή της προκαταβολής . Στη συνέχεια με την ολοκλήρωση της καταγραφής των ζημιών από τις υπηρεσίες αλλά και το σχετικό έλεγχο θα ολοκληρώνεται  η αποπληρωμή της ενίσχυσης.

Όπως εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στην ΕΡΤ «υπάρχουν πρώτες ανάγκες σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Άρα θα φτιάξουμε μηχανισμούς με υπεύθυνες δηλώσεις από τους πολίτες, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις έτσι ώστε μέσα από το σύστημα των προκαταβολών… να γίνει μία πρώτη, άμεση, ταχύτατη εκταμίευση πόρων και στη συνέχεια όταν θα γίνει η καταγραφή – από το υπουργείο Υποδομών για τα κτίρια, από τους δήμους και τις περιφέρειες για τους οικισμούς, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τις καλλιέργειες- τότε θα υπάρξει και η πλήρης αποζημίωση αυτών», είπε προσθέτοντας ότι θα υπάρξουν ειδικές προβλέψεις για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.

Βασική αρχή του ευρύτερου πλαισίου για τις θεομηνίες είναι ότι η επιχορήγηση καλύπτει υλικές ζημιές που προκλήθηκαν σε στοιχεία ενεργητικού, όπως κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, πρώτες ύλες, εμπορεύματα, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, καθώς και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, μέσα παραγωγής, συμπεριλαμβανομένου και του εγγείου κεφαλαίου και των αποθηκευμένων προϊόντων, τα οποία καταγράφηκαν ως κατεστραμμένα.

Η επιχορήγηση είναι αφορολόγητη, ακατάσχετη και ανεκχώρητη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή πιστωτικά ιδρύματα.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου παρατηρούνται σημαντικές και εκτεταμένες ζημίες σε αριθμό πληγεισών επιχειρήσεων ή σε μέγεθος καταστροφής- όπως προφανώς αυτές που βιώνουμε τώρα- μπορεί να παρέχεται προκαταβολή έναντι του συνολικού ποσού της επιχορήγησης, μετά από αιτιολογημένο αίτημα του αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη.

Υπενθυμίζεται ότι με το αναμορφωμένο πλαίσιο για τις θεομηνίες  διευρύνθηκε η περίμετρος των δικαιούχων για αποζημίωση λόγω ζημιών από θεομηνία, με την ένταξη τόσο των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, όσο και των ιδιωτών με αγροτικές εκμεταλλεύσεις που δεν είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τη βαρύτητα που έχει η αγροτική δραστηριότητα στο εισόδημα της κάθε κατηγορίας.

Συνολικά, πάντως,  με βάση πληροφορίες, το ύψος των αποζημιώσεων θα κυμαίνεται στο 1 δις ευρώ και θα αναπτυχθεί πάνω σε 7 άξονες:

1. Παροχή στεγαστικής συνδρομής: Μετά από την απογραφή των ζημιών και τη αναλυτική εκτίμηση της κατάστασης των κτηρίων από τα κλιμάκια των μηχανικών που έχουν επιστρατευτεί, θα ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αποκατάστασης με επιχορήγηση της δαπάνης κατά 80% από το κράτος και  κατά 20% μέσω δανειοδότησης με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου. Στην συγκεκριμένη δράση οι πόροι θα εκταμιεύονται άμεσα μετά από την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσής.

2.Κάλυψη πρώτων αναγκών. Στα πληττόμενα από την πυρκαγιά νοικοκυριά θα καταβληθούν, σε συνεργασία με τους δήμους, χρηματικά ποσά ανάλογα με την καταγραφή των ζημιών μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών, από έκτακτη χρηματοδότηση από το Υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο Εσωτερικών είναι αρμόδιο για την καταβολή αποζημιώσεων, που είναι (α) οικονομική ενίσχυση, ποσού 600 ευρώ, σε κάθε νοικοκυριό που έχει πληγεί η κύρια κατοικία του, για την κάλυψη των πρώτων αναγκών του, (β) εκτός αυτού του ποσού, οι οικογένειες που υπέστησαν ζημιά και είναι πολύτεκνες ενισχύονται με επιπλέον 600 ευρώ, (γ) επιπλέον οικονομική ενίσχυση 600 ευρώ λαμβάνουν οι πληγείσες οικογένειες για κάθε μέλος τους που είναι άτομο με ειδικές ανάγκες, (δ) οικονομική ενίσχυση ποσού μέχρι 6.000 ευρώ ανά νοικοκυριό, για την επισκευή ή την αντικατάσταση οικοσκευής της κύριας πληγείσας οικίας, και (ε) οικονομική ενίσχυση 4.500 ευρώ σε άτομα που υπέστησαν αναπηρία από τραυματισμό στη φυσική καταστροφή. Αυτές οι οικονομικές ενισχύσεις πληγέντων από φυσικές καταστροφές είναι ακατάσχετες.

3. Επιχορήγηση επιχειρήσεων που επλήγησαν από την πυρκαγιά. Σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο [ν. 4797/2021 (ΦΕΚ Α΄ 66/23-04-2021)], το Υπουργείο Οικονομικών είναι αρμόδιο για την αποζημίωση επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες, σε συνεργασία με την Περιφέρεια, η οποία και συστήνει σχετικές επιτροπές που προχωρούν στην εκτίμηση των ζημιών σε κάθε επιχείρηση.

4. Πάγωμα μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης για 6 μήνες για τυχόν οφειλές και αναστολή για 6 μήνες των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Επίσης σε συνεργασίας με το τραπεζικό σύστημα θα υπάρξει και 6μηνη αναστολή των δανειακών υποχρεώσεων για τους ενήμερους δανειολήπτες.

5. Απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ. Τα κτίσματα μετά του αναλογούντος σε αυτά οικοπέδου, τα οποία βρίσκονται σε περιοχές που θα κηρυχθούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω της πυρκαγιάς και έχουν αποδεδειγμένα ολοσχερώς καταστραφεί ή υποστεί λειτουργικές ζημιές που τα καθιστούν μη κατοικήσιμα, δύναται να απαλλαγούν από τον ΕΝΦΙΑ του έτους εντός του οποίου επήλθε η καταστροφή, με την προϋπόθεση ότι κατά τον χρόνο αυτόν η κυριότητα ή το εμπράγματο δικαίωμα στο ακίνητο ανήκει στον υπόχρεο σε φόρο του έτους αυτού. Σε αυτό το πλαίσιο, το Υπουργείο Οικονομικών συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για τη διευκόλυνση και επιτάχυνση της σχετικής διαδικασίας.

6. Επιδότηση ενοικίου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Μεταφορών και Υποδομών, δύναται, σε συνέχεια της οριοθέτησης των πληγεισών περιοχών, να δοθεί επιδότηση ενοικίου/συγκατοίκησης για την κάλυψη δαπανών προσωρινής στέγασης των μόνιμων κατοίκων, οι κατοικίες των οποίων επλήγησαν από τις πυρκαγιές.

7. Πρόσθετη επιχορήγηση του ΕΛΓΑ για τις αποζημιώσεις των καλλιεργειών που χάθηκαν. Ο ΕΛ.Γ.Α., σε συνέχεια και της έκτακτης χρηματοδότησης από το Υπουργείο Οικονομικών, θα στηρίξει τους αγρότες, των οποίων η παραγωγή επλήγη από τις πυρκαγιές, ενώ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, θα διαμορφωθούν χρηματοδοτικά εργαλεία για να καλυφθούν και άλλες περιπτώσεις πληττόμενων αγροτών και παραγωγών του πρωτογενούς τομέα, που δεν εντάσσονται στο πλαίσιο αποζημιώσεων του κανονισμού του ΕΛ.Γ.Α.

Γιώργος Αλεξάκης