Το 1ο τρίμηνο 2020 το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) στην Ελλάδα συρρικνώθηκε σε τριμηνιαία βάση κατά -1,6% QoQ έναντι -3,6% QoQ στην Ευρωζώνη. Τα αποτελέσματα του 2ου τριμήνου είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτούν στις 4/9/2020. 

Όπως αναφέρει η Eurobank, αυτό είναι λογικό να συμβεί, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην αλλοδαπή, καθώς η παραγωγή – ειδικά τον Απρίλιο 2020 και στις αρχές Μαΐου 2020 – μειώθηκε απότομα σε πολλούς τομείς της οικονομίας. Η προσφορά και η ζήτηση συρρικνώθηκαν ταυτόχρονα με αποτέλεσμα τη μείωση του παραγόμενου προϊόντος. Εξαιτίας αυτής της πρωτοφανούς διαταραχής η τριμηνιαία πτώση του πραγματικού ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο 2020 είναι πολύ πιθανόν να είναι η βαθύτερη που έχει καταγραφεί στο σύνολο των διαθέσιμων παρατηρήσεων των τριμηνιαίων εθνικών λογαριασμών.

Τα στοιχεία που δημοσιεύονται αυτή την περίοδο από επίσημους οργανισμούς όπως η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), αφορούν επί το πλείστον παρατηρήσεις του 2ου τριμήνου 2020. Βάσει των στοιχείων του ισοζυγίου πληρωμών (πηγή: ΤτΕ), ο ρυθμός μείωσης των εξωτερικών συναλλαγών της Ελλάδας επιταχύνθηκε τον Απρίλιο 2020 σε σύγκριση με τον Μάρτιο 2020. Συγκεκριμένα οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) συρρικνώθηκαν σε ετήσια βάση κατά -21,6% από -10,5% τον προηγούμενο μήνα και σε όρους 4μηνου Ιανουαρίου-Απριλίου 2020 κατά -5,4% από άνοδο 5,8% το αμέσως προηγούμενο 4μηνο. 

Η προαναφερθείσα μείωση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) προήλθε κυρίως από τον τομέα του τουρισμού και ακολούθησε αυτός των μεταφορών. Ο ρυθμός μείωσης των εξαγωγών εμπορευμάτων επιταχύνθηκε στο -13,1% YoY από -4,6% YoY τον Μάρτιο 2020, ωστόσο, λόγω της καλής επίδοσης των 2 πρώτων μηνών του 2020 (η ανταγωνιστικότητα σε όρους τιμών συνέχισε να κινείται ανοδικά το 1ο τρίμηνο 2020), στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020 η ετήσια μεταβολή των εξαγωγών εμπορευμάτων ήταν οριακά θετική. 

Οι τουριστικές υπηρεσίες παρουσιάζουν υψηλό βαθμό ευαισθησίας στην παρούσα υγειονομική κρίση. Αναλυτικά, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στην Ελλάδα τον Απρίλιο 2020 προσεγγιστικά μηδενίστηκαν (-98,7% YoY ή -€536,2 εκατ. YoY) και στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απρίλιου κατέγραψαν πτώση -51,4% YoY. Η μείωση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά -1,1 εκατ. YoY ταξιδιώτες ερμηνεύει λίγο παραπάνω από το 60,0% της παραπάνω μεταβολής των τουριστικών εσόδων, με το υπόλοιπο ποσοστό να εξηγείται από την πτώση της δαπάνης ανά ταξίδι κατά -€91,1 YoY.

Στο πεδίο των εισαγωγών, ο ποσοστιαίος ρυθμός συρρίκνωσης ήταν παρόμοιος με εκείνον των εξαγωγών. Αναλυτικά, οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά -21,7% τον Απρίλιο 2020 από -10,9% τον Μάρτιο 2020. Στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020 η πτώση διαμορφώθηκε στο -5,7% YoY από αύξηση 3,6% YoY το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο. Ο τομέας των εμπορευμάτων είχε την υψηλότερη συμμετοχή στην προαναφερθείσα μείωση και ακολούθησε αυτός των τουριστικών υπηρεσιών (-6,6% YoY ή -€884,8 εκατ. YoY και -52,3% YoY ή -€477,9 εκατ. αντίστοιχα στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020). Η πτώση των εισαγωγών κεφαλαιουχικών αγαθών και πρώτων υλών δύναται να προκαλέσει πιέσεις στην πλευρά της προσφοράς της οικονομίας.

Βάσει των παραπάνω αποτελεσμάτων, το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών (εξαιρουμένων των καυσίμων και των πλοίων) μειώθηκε σε ετήσια βάση κατά €264,1 εκατ. στο 4μηνο Ιανουαρίου-Απριλίου 2020. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της συρρίκνωσης του ελλείμματος των εμπορευμάτων που υπεραντιστάθμισε την πτώση του πλεονάσματος των υπηρεσιών.  

Όπως αναφέραμε στην αρχή του δελτίου, στο 2ο τρίμηνο 2020 αναμένεται επιτάχυνση του ρυθμού πτώσης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ελλάδα, όπως και στο σύνολο των οικονομιών διεθνώς. Τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής (αναφορά στο τεύχος 335, 10/6/2020) και των εξαγωγών και των εισαγωγών για τον μήνα Απρίλιο 2020 δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Την ερχόμενη εβδομάδα είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτεί (30/6/2020) και ο δείκτης λιανικού εμπορίου για τον μήνα Απρίλιο 2020, ένας δείκτης που παρουσιάζει ισχυρή θετική συσχέτιση με την ιδιωτική κατανάλωση. Λόγω της υψηλής αβεβαιότητας που προκαλεί η παγκόσμια υγειονομική κρίση, σημαντικές προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας. Από τη μια πλευρά το μέγεθος του πλήγματος στον τουρισμό (3ο τρίμηνο) και από την άλλη οι επιπρόσθετες πιέσεις που δύναται να προκαλέσουν στο εγχώριο διαθέσιμο εισόδημα οι αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις από το τέλος του καλοκαιριού και έπειτα (4ο τρίμηνο). Οι τελευταίες σχετίζονται με τη διακοπή της αναστολής πληρωμών φόρων που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία το κορονοϊού COVID-19.