Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ο ΦΠΑ στον καπνό εκτιμάται ότι το πρώτο πεντάμηνο του έτους απέδωσαν 847 εκατομμύρια ευρώ από 1,327 που ήταν οι εισπράξεις το 2016 το αντίστοιχο διάστημα. Δηλαδή καταγράφεται μείωση -36% και το ποσό να φτάνει στα 480 εκατομμύρια.

Πάντως η η νέα αύξηση στις τιμές των τσιγάρων δημιουργεί μία φορολογική μέγγενη για τον κλάδο, με αποτέλεσμα η χώρα να βρίσκεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε με την υψηλότερη φορολογία στα προϊόντα καπνού.

Από το 2010, μάλιστα, έκλεισαν 10.000 σημεία πώλησης, γεγονός που μεταφράζεται σε απώλεια για το κράτος του τζίρου και των εσόδων από τη φορολογία που κατέβαλαν.

Σημειώνεται ότι το διάστημα 2009-2015, στο οποίο οι φόροι αυξήθηκαν κατά 58%, τα έσοδα από τους φόρους του καπνού μειώθηκαν κατά 6,5%. Είναι ενδεικτικό ότι η διείσδυση των παράνομων καπνικών στην Ελλάδα από το 3% που ήταν το 2009, ξεπερνά σήμερα το 22%, με τον ευρωπαϊκό μ.ο. να βρίσκεται στο 9,8%. Συνολικά, η Ελλάδα χάνει ετήσια έσοδα 670 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο 4 δισ. λαθραίων τσιγάρων, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΙΟΒΕ.

Την ίδια ώρα σύμφωνα με μελέτη που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Royal United Services Institute (RUSI), με ποσοτικά στοιχεία που προήλθαν από την ετήσια έκθεση Project SUN της KPMG  το 2016, στην Ελλάδα το 2016:

α) Ο όγκος των παράνομων τσιγάρων μειώθηκε κατά 12% σε σχέση με το 2015, λόγω των συνεχών ελέγχων που διενήργησαν οι διωκτικές αρχές, αλλά παραμένει ακόμη πολύ υψηλός, στα 3,62 δισ. τσιγάρα.

β) Εάν είχαν καταναλωθεί τα 3,62 δισ. τσιγάρα στη νόμιμη αγορά, θα είχαν προσθέσει έσοδα στο ελληνικό κράτος περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ.

γ) Οι ροές των «φθηνών λευκών» («cheap whites») εξακολούθησαν και το 2016 να αποτελούν τη βασική πηγή παράνομων τσιγάρων, συγκεντρώνοντας ποσοστό 44% του συνολικού όγκου του παράνομου εμπορίου τσιγάρων.

δ) Η συρρίκνωση της νόμιμης αγοράς συνεχίστηκε το 2016, με νέα μείωση πωλήσεων κατά 6%.

Σύμφωνα με τη μελέτη, 48,3 δισ. τσιγάρα, δηλαδή το 9,1% των τσιγάρων που καταναλώθηκαν συνολικά στην Ευρώπη το 2016, ήταν παράνομα. Στην πρώτη θέση στην κατανάλωση παράνομων τσιγάρων βρίσκεται ακόμη μία χρονιά η Λετονία με ποσοστό 22,6%, ενώ ακολουθούν η Ελλάδα (18,8%), η Ιρλανδία (17,5%), η Μάλτα (17,2%) και η Λιθουανία (17%). Εκτιμάται ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχασαν το 2016 περίπου 10,2 δισ. από άμεσους και έμμεσους φόρους, εξαιτίας του παράνομου εμπορίου τσιγάρων.

Προτάσεις της αγοράς

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς η λύση βρίσκεται στον εξορθολογισμό και τη σταθερότητα του φορολογικού πλαισίου. Όπως αναφέρουν η διετία 2015 - 2016 αποδεικνύει αυτό ακριβώς. Το παράνομο εμπόριο περιορίστηκε επειδή η κυβέρνηση αφενός πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση του φαινομένου και αφετέρου γιατί δεν υπήρξε καμία αλλαγή φορολογίας.

Γιώργος Αλεξάκης