Σύμφωνα με την έκθεση, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής εκφράζει τις ανησυχίες του για δημοσιονομικό κενό φέτος, αναδεικνύοντας έτσι το μεταρρυθμιστικό και πολιτικό ρίσκο που υπάρχει.

Μάλιστα, η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη για προληπτική πιστοληπτική γραμμή μετά το 2018, αλλά και θεωρεί δεδομένη την αυστηρή επιτροπεία για χρόνια.

Παράλληλα, οι συντάκτες της έκθεσης δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης για τις καταστροφικές επιπτώσεις που είχε η διακυβέρνηση κατά το πρώτο εξάμηνο του περασμένου έτους. «Γεγονός είναι ότι το πρώτο εξάμηνο του 2015 θα καταγραφεί στην ιστορία ως μια διαδικασία πολιτικής προσαρμογής που, παρ’ όλο που βελτίωσε ορισμένους στόχους (πχ στα πρωτογενή πλεονάσματα), κόστισε στη χώρα και περιέπλεξε τα προβλήματα», αναφέρεται.

Ασφαλιστικό

Όσον αφορά στο ασφαλιστικό, η έκθεση επισημαίνει ότι «με τα σημερινά του χαρακτηριστικά το ασφαλιστικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο όπως έχουν επισημάνει από καιρό οι ειδικοί» και προσθέτει: «Κατά πρώτη εκτίμησή μας, οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συνιστούν ένα πολιτικά επώδυνο (για την ίδια και την αντιπολίτευση) βήμα διόρθωσης του συστήματος (βλ. επόμενα τμήματα). Αν εφαρμοσθούν σωστά, επιφέρουν μερικές διορθώσεις στη σημερινή κατάσταση:

• Εξορθολογίζουν εν πολλοίς το σύστημα (αύξηση ορίων συνταξιοδότησης, βαθμιαία έστω κατάργηση πρόωρων συντάξεων, επανεξέταση ποσοστών αναπλήρωσης, οροφές στις διπλές συντάξεις κ.λπ.),
• μειώνουν δυνητικά το «λειτουργικό» (=γραφειοκρατικό) κόστος ενοποιώντας Ταμεία (βλ. όμως πιο κάτω επιφυλάξεις),
• το κάνουν διαφανέστερο (ενιαιοποιώντας π.χ. τα κριτήρια συνταξιοδότησης),
• υπό όρους αποτελεσματικότερο (ως προς τα έσοδα),
• εν μέρει δικαιότερο καθώς επιβαρύνουν λιγότερο τους χαμηλοσυνταξιούχους (εν μέρει διότι π.χ. από την άλλη πλευρά ευνοεί του σημερινούς συνταξιούχους σε βάρος των σημερινών απασχολούμενων),
• συμβάλλουν εν μέρει στη βιωσιμότητα μειώνοντας τη συνταξιοδοτική δαπάνη και αυξάνοντας τα έσοδα.
• Τέλος, η νέα «αρχιτεκτονική» του συνταξιοδοτικού συστήματος που επαναφέρει και συμπληρώνει τις ρυθμίσεις του νόμου 3863/2010 (νόμου Λοβέρδου) 15 αποτελεί μια καλή βάση για συζήτηση. Και, οπωσδήποτε, η επάνοδος της χώρας στην ομαλότητα έχει προτεραιότητα.

Αυτή η κατ’ αρχάς θετική αξιολόγηση δεν μας εμποδίζει όμως να διακρίνουμε συζητήσιμες επιλογές και πιθανές αρνητικές παρενέργειες και, κυρίως, τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία ορισμένων επιλογών, ούτε ότι ορισμένες ρυθμίσεις εκπέμπουν λάθος μηνύματα (π.χ. η «προσωπική διαφορά»).

Βέβαια, σε ένα πολύπλοκο σύστημα, κάθε παρέμβαση σε οποιοδήποτε σημείο μπορεί να έχει και δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλες παραμέτρους. Για παράδειγμα, οι σημερινές συντάξεις επιτρέπουν τη στήριξη των νέων ανέργων στο πλαίσιο της οικογενειακής αλληλεγγύη».

Οι διαβεβαιώσεις του αρμόδιου υπουργού για «διασφάλιση των σημερινών συντάξεων» δύσκολα υποκρύπτουν τις απώλειες.

«Η συμβατική οικονομική ανάλυση υποδείχνει ακόμα πιθανές αρνητικές παρενέργειες διαφόρων μέτρων. Για παράδειγμα, οι υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές σε μια εποχή γενικότερων αυξήσεων της φορολογίας μπορεί να επιβραδύνουν την επιστροφή στην ανάπτυξη και επομένως να δημιουργήσουν προβλήματα στο μέλλον ανατρέποντας τις προβλέψεις για ρυθμούς μεγέθυνσης στις οποίες βασίζεται η εκτίμηση της βιωσιμότητας!», αναφέρουν σε άλλο σημείο και προσθέτουν: «Επίσης, μπορεί να δημιουργήσουν περαιτέρω κίνητρα για απόκρυψη αποδοχών, να αυξήσουν τη μαύρη εργασία και εν τέλει να μην επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Η κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει αν θα υπερασπισθεί «κεκτημένα» συνταξιοδοτικά δικαιώματα σε βάρος των σημερινών απασχολούμενων (π.χ. στους εργαζόμενους με δελτίο παροχής υπηρεσιών)».

Αναφορικά δε με τις δηλώσεις του κ. Κατρούγκαλου ότι δεν θα κοπούν οι κύριες συντάξεις, υποστηρίζουν: «Οι επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις του αρμόδιου υπουργού για «διασφάλιση των σημερινών συντάξεων» δύσκολα υποκρύπτουν τις απώλειες των σημερινών απασχολούμενων και επόμενων γενεών συνταξιούχων. Εκτός τούτου είναι αμφίβολο αν μπορούν να τηρηθούν μετά από 2-3 χρόνια!»

Μάλιστα, οι συντάκτες εκφράζουν ευθέως αμφιβολίες για την δραστικότητα του ασφαλιστικού σχεδίου της κυβέρνησης σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «δεν μπορούμε να απαντήσουμε ακόμα το ερώτημα αν η μεταρρύθμιση λύνει και σε ποιο βάθος χρόνου το ασφαλιστικό ή αν θα χρειασθεί νέα μεταρρύθμιση σε μερικά χρόνια μεταξύ άλλων και λόγω των δημογραφικών εξελίξεων δηλαδή του γεγονότος ότι η κοινωνία μας γηράσκει γρήγορα και λόγω των κινδύνων φτωχοποίησης».

Ληξιπρόθεσμες οφειλές

Καταπέλτης είναι τα στοιχεία και για την φορολογική διοίκηση καθώς παρά τις δηλώσεις της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών, οι συντάκτες της έκθεσης επισημαίνουν ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουν εκτοξευτεί παρουσιάζοντας από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο 2015 ρυθμό ανόδου 1 δισ. ευρώ το μήνα! «Η απότομη άνοδος των ληξιπρόθεσμων οφειλών των φορολογουμένων είναι κακός οιωνός για το επόμενο διάστημα, καθώς οι υποχρεώσεις των πολιτών προς την εφορία αυξάνονται», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Μετατίθεται το τίμημα στο μέλλον

Σε άλλο κεφάλαιο ειδικά για το ασφαλιστικό αναφέρεται πως «από τη μία πλευρά η κυβέρνηση με τη σταδιακή μείωση της προσωπικής διαφοράς μεταθέτει το τίμημα στο μέλλον, με ένα στοίχημα υψηλού ρίσκου ότι η οικονομική μεγέθυνση θα καλύψει τις μειώσεις που θα επέλθουν. Από την άλλη πλευρά είναι θετική η προσπάθεια της κυβέρνησης για οροφές στις διπλές συντάξεις και για κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων».

Οι συντάκτες ξεκαθαρίζουν ότι το προωθούμενο σχέδιο δεν οδηγεί στην ανταποδοτικότητα των εισφορών – παροχών και συνεπώς υποκαθορίζει τα κίνητρα για εργασία. «Η αρχή της ανταποδοτικότητας δεν επιτυγχάνεται όταν προστατεύονται κυρίως όσοι έχουν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης. Ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων της κυβέρνησης με τους κλιμακούμενους συντελεστές δημιουργεί κίνητρα περαιτέρω αύξησης της μαύρης εργασίας, της εισφοροδιαφυγής αλλά και της φοροδιαφυγής» αναφέρουν για να συνεχίσουν: «Υψηλές ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν εμπόδια στη μείωση της ανεργίας και καθίστανται ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις επιχειρήσεις παρά τη διαπίστωση ότι σχετικά με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη η χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος βαραίνει περισσότερο τους εργαζόμενους και τα νοικοκυριά και όχι τους εργοδότες. Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να λησμονούμε και τις αρνητικές επιπτώσεις των κεφαλαιακών ελέγχων στην λειτουργία των επιχειρήσεων. Συνεπώς η αύξηση του μη μισθολογικού κόστους που δημιουργείται πρέπει να εξεταστεί συγκριτικά με την αναγκαία αναπτυξιακή και παραγωγική διαδικασία της χώρας».

Τα επόμενα βήματα

Τους επόμενους μήνες, μέχρι τον Μάρτιο-Απρίλιο 2016, θα πρέπει να συμφωνηθούν με τους θεσμούς και να αρχίσουν να εφαρμόζονται δύσκολες μεταρρυθμίσεις, επισημαίνει η έκθεση.

Η πορεία για τους επόμενους μήνες περιλαμβάνει κυρίως αποφάσεις για:

• την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων το 2016,
• το ασφαλιστικό, για το οποίο η ελληνική κυβέρνηση δημοσιοποίησε στις 4.1.2016 την πρότασή της ανοίγοντας με τον τρόπο αυτό τον διάλογο με τους «θεσμούς»,
• το φορολογικό (αναμένεται τον επόμενο Μάρτιο),
• το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Οικονομικής Στρατηγικής 2017-2020,
• τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης,
• τις μεταρρυθμίσεις στον Τραπεζικό Τομέα και τέλος,
• τη μεταρρύθμιση στον τομέα της Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Δημοσιονομικό κενό το 2016;

Για την επίτευξη των στόχων του 2016 στον προϋπολογισμό περιλαμβάνονται νέες παρεμβάσεις τόσο στο σκέλος των δαπανών (μειώσεις) όσο και των εσόδων (αυξήσεις), συνολικού ύψους € 4,2 δισ. (€ 5,7 δισ. σωρευτικά στη διετία 2015-2016). Το 47,63% των νέων παρεμβάσεων αφορά σε εξοικονομήσεις δαπανών (€ 1,99 δισ.) και το 52,37% αφορά σε αυξήσεις εσόδων (€ 2,2 δισ.).

Ωστόσο, κατά τη γνώμη του Γραφείου Προϋπολογισμού, υπάρχουν ακόμα περιθώρια για εκλογίκευση των δαπανών και αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού υπογραμμίζει ότι η μέχρι τώρα καλή πορεία εκτέλεσης του Π/Υ 2015, ιδιαίτερα στην πορεία των εσόδων, δεν δημιουργεί θέμα δημοσιονομικού κενού, άρα και ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων. Όμως, οι καθυστερήσεις που ήδη έχουν παρατηρηθεί με τη θέσπιση νομοσχεδίων που εκκρεμούν εξ αναβολής από το 2015, καθώς δεν συνδέθηκαν με πακέτα προαπαιτούμενων, δημιουργούν ήδη κάποιες ανησυχίες καθώς πολλά από τα μέτρα αυτά έχουν δημοσιονομικό αποτέλεσμα το 2016.

Κυρίως προέρχονται από το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που μεταφέρθηκε για τον Ιανουάριο. Επίσης προέρχονται από τις εκκρεμείς παρεμβάσεις στο φορολογικό νομοσχέδιο (ενοίκια, αγρότες, νέα κλίμακα κ.λπ.), αλλά και από τις εφαρμοστικές παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν ώστε να διασφαλιστεί η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά πεντακόσια εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2016.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr