Ο νέος αυτός «Τειρεσίας» θα καταγράφει και θα επεξεργάζεται το προφίλ των οφειλετών και θα ξεχωρίζει όσους έχουν αντικειμενική αδυναμία να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους από όσους «κατ΄ επάγγελμα» αθετούν πληρωμές, παρά το γεγονός ότι έχουν οικονομικές δυνατότητες. Παράλληλα, θεσμοθετείται η «δεύτερη ευκαιρία» για τους επιχειρηματίες που πτωχεύουν, με τη θέσπιση τριετούς προθεσμίας απαλλαγής από τα παλιά χρέη.

Η νέα υπηρεσία αυτή θα συσταθεί ως ανεξάρτητη Αρχή και σύμφωνα με το νομοσχέδιο «θα προσδιορίζει τις δυνατότητες πληρωμής των δανειοδοτών για τη διευκόλυνση των τραπεζικών ιδρυμάτων».

Η νέα Αρχή θα μπορεί να συγκεντρώνει ένα μεγάλο όγκο στοιχείων για το οικονομικό προφίλ του οφειλέτη, τον τρόπο διαβίωσης και τα περιουσιακά του στοιχεία: στοιχεία για οφειλές όχι μόνο προς τις τράπεζες, αλλά και προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, ακόμη και από λογαριασμούς ΔΕΚΟ θα συνεκτιμώνται για να γίνεται κατά το δυνατόν αντικειμενική κατηγοριοποίηση των οφειλετών. Παράλληλα θα εξετάζει εάν η ακίνητη περιουσία που τυχόν έχει ο οφειλέτης, παρέχει δυνατότητα αποπληρωμής των οφειλών. Έτσι η ακίνητη περιουσία αναδεικνύεται σε ένα σημείο κομβικό που θα καθορίζει το πώς θα αντιμετωπίζεται ο δανειολήπτης. Ουσιαστικά μπορεί να αποτελέσει μοχλό πίεσης με την απειλή της κατάσχεσης, ώστε είτε να βρεθούν ποσά για πληρωμές είτε να εκπλειστηριαστεί.

Παράλληλα για να προστατευθεί η πρώτη κατοικία του οφειλέτη, όπως προβλέπεται στη συμφωνία, θα υπάρξει μια σειρά κριτηρίων. Ουσιαστικά πρόκειται για «αυστηροποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας», που σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, στην καλύτερη περίπτωση θα διατηρηθούν τα κριτήρια του «νόμου Χατζηδάκη» (αξία κατοικίας έως 200.000 ευρώ, καθαρό οικογενειακό εισόδημα μέχρι 35.000 ευρώ, συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας μέχρι 270.000 ευρώ από τα οποία οι καταθέσεις δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις 15.000 ευρώ). Υπενθυμίζεται ότι από την αρχή του χρόνου έχει αρθεί κάθε περιορισμός στη διενέργεια πλειστηριασμών οι οποίοι σε ό,τι αφορά την πρώτη κατοικία έχουν «παγώσει» με αυτοδέσμευση των τραπεζών.

Προβλέψεις για χρέη επιχειρηματιών

Παράλληλα στο νόμο πλέον υπάρχει πρόβλεψη για μείωση της περιόδου χορήγησης απαλλαγής από τα προηγούμενα χρέη για τους επιχειρηματίες σε 3 έτη. Ουσιαστικά συντομεύει ο χρόνος που παρέχεται βάσει νόμου για τη επιχειρηματική προσπάθεια καθώς σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ο επιχειρηματίας που έχει εντταχθεί τις μνείες αυτές απαλλάσσεται από τα βάρη του παρελθόντος. Σημειώνεται ότι με το ισχύον καθεστώς ο επιχειρηματίας που πτωχεύει πρακτικά δεν απαλλάσσεται ποτέ από τα παλιά χρέη, τα οποία υποχρεώνεται να αποπληρώνει με τα όποια κέρδη πραγματοποιήσει στο μέλλον από τη νέα του επιχειρηματική προσπάθεια. Το νέο καθεστώς αποτελεί κεντρική κατεύθυνση και των συστάσεων της ΕΕ για τις αλλαγές στο πτωχευτικό δίκαιο με στόχο την παροχή δεύτερης ευκαιρίας στους επιχειρηματίες που πτωχεύουν.

Κώδικας δεοντολογίας

Κομβικό εργαλείο για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων από την πλευρά των τραπεζών καθίσταται πλέον ο Κώδικας Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος. Εκεί υπάρχουν από ρυθμίσεις (επιμήκυνση, περίοδος χάριτος, μείωση επιτοκίου, πρόσθετες εξασφαλίσεις) μέχρι μίσθωση και επαναγορά, διαγραφή χρέους κ.α. Ο Κώδικας προβλέπεται να αναθεωρηθεί το Μάρτιο του 2016 προκειμένου να εφαρμοστούν τυποποιημένες λύσεις για ομοειδείς κατηγορίες δανειοληπτών (π.χ. μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πιστωτικές κάρτες κλπ.) και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εκκαθάρισης των υποθέσεων.

Ενδιαφέρον είναι ότι η συμφωνία προβλέπει εξάλλου ρητά «την ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων» καθώς και την εξάλειψη των εμποδίων για την εξυπηρέτηση και τη διάθεση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά με προστασία για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Ανοίγει ουσιαστικά το δρόμο για ελάφρυνση των ισολογισμό των τραπεζών μέσω πωλήσεων των πακέτων των δανείων αυτών. Αναμένεται ωστόσο να φανεί εάν αυτό θα αποτελέσει προπομπό για τα λεγόμενα distress funds τα οποία η κυβέρνηση ξορκίζει…

Γιώργος Αλεξάκης