Με την πλάτη στον τοίχο μετά την υποβάθμιση από τον επενδυτικό οίκο Fitch, αλλά και την κατάσταση με τα ταμειακά διαθέσιμα καλείται να διαπραγματευθεί η ελληνική πλευρά στις Βρυξέλλες και να αποσπάσει την έγκριση των εταίρων στη λίστα με τις 18 μεταρρυθμίσεις / δράσεις που έχει καταθέσει. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reporter η κίνηση από τη Fitch δημιούργησε έντονο προβληματισμό στην ομάδα διαπραγμάτευσης. Ερμηνεύεται, δε, ως κτύπημα κάτω από τη μέση λίγο πριν ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις. Ουσιαστικά οι πληροφορείς κάνουν λόγο για προσπάθεια «καθήλωσης της ελληνικής πλευράς» και απενεργοποίησης των όποιων διαπραγματευτικών όπλων έχει.  

 

Βέβαια, η κριτική που ασκεί ο οίκος δεν παραπέμπει σε ρήξη, αλλά αναμφισβήτητα διαμορφώνει κλίμα, ειδικά όταν έχει την Αγγλοσαξονική σφραγίδα, έστω και του πιο μικρού από του οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης. Σημειώνεται ότι ο οίκος εκτιμά ότι η κυβέρνηση θα επιβιώσει από την τρέχουσα κρίση ρευστότητας, χωρίς να καθυστερήσει την εξυπηρέτηση του χρέους της, αλλά οι αυξημένοι κίνδυνοι αυτού του σεναρίου επέβαλαν την υποβάθμιση των αξιολογήσεών της.

Αυτή βέβαια είναι μια αισιόδοξη προσέγγιση, την οποία πολλοί δε συμμερίζονται. Άλλα επενδυτικάfunds και ξένοι οίκοι θεωρούν ότι η ελληνική κυβέρνηση θα δυσκολευθεί να περάσει τις μεταρρυθμίσεις, ενώ αμφισβητούν και την βούληση για συμβιβασμό με τους θεσμούς παραπέμποντας σε ακραίες εξελίξεις (capital controls). Μάλιστα, σχολιάζοντας την έκθεση της Fitch, σημειώνουν ότι οι κριτικές αναφορές του Οίκου στην Ελληνική στάση όλο αυτόν τον καιρό είναι κοινή αλήθεια.

 

Ουσιαστικά ρίχνουν την ευθύνη για τις καθυστερήσεις στην Αθήνα και αντίθετα με τη Fitchπροκρίνουν σενάρια ρήξης, λόγω και των ευαίσθητων πολιτικών ισορροπιών στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ουσιαστικά υιοθετούν την άποψη που μετέφερε η Handelsblatt από τον επικεφαλής οικονομολόγο της Berenberg, Χόλγκερ Σμίντινγκ: «Το τελευταίο τρίμηνο του 2014 το ΑΕΠ της χώρας μειώθηκε κατά 0,4%, τη στιγμή που στις αρχές του έτους εμφάνισε μια αύξηση της τάξης του 0,7%. Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε θετικό πρόσημο κατά 1,6%, ενώ σημαντική ήταν και η ενίσχυση μέσω του τουρισμού. Αυτή η θετική προοπτική ανασχέθηκε το 2015, ενώ σε ό,τι έχει να κάνει με τα φορολογικά έσοδα υπήρξε υστέρηση 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ» σημειώνει και λέει: «Δεν έχει υπάρξει άλλη κυβέρνηση που μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα να κατάφερε να προκαλέσει τόση ζημιά σε μια χώρα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη στιγμή που ανέλαβαν την εξουσία οι λαϊκιστές, η Αθήνα βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής».

 

«Μια στο καρφί και μια στο πέταλο» από την Fitch

 

Σύμφωνα με τον Oίκο, η μακροπρόθεσμη αξιολόγηση της Ελλάδος διαμορφώνεται τώρα σε CCC, από B προηγουμένως, και η βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση διαμορφώνεται σε C, από Β προηγουμένως.

Επίσης τονίζει ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο να επεκταθεί το πρόγραμμα του EFSF μέχρι το τέλος Ιουνίου, μετά από αρκετές εβδομάδες μικροπολιτικής, υποστηρίζει το βασικό σενάριο του οίκου ότι η Ελλάδα και οι πιστωτές της θα επιτύχουν τελικά μια συμβιβαστική συμφωνία. Ωστόσο, η πρόοδος έκτοτε υπήρξε αργή. Δεν είναι σαφές πότε θα πραγματοποιηθεί η πρώτη εκταμίευση και τι θα χρειαστεί για να συμβεί αυτό.

 

Μέσα στις επόμενες μέρες, η Ελλάδα έχει κληθεί να υποβάλει μια πιο λεπτομερή λίστα των μεταρρυθμίσεων στο Eurogroup. Αν αυτό γίνει δεκτό, θα φέρει την Ελλάδα πιο κοντά σε μια μερική εκταμίευση της δόσης της βοήθειας πριν από την πλήρη ολοκλήρωση της επανεξέτασης του προγράμματος. 

Ωστόσο, κατά την άποψη του οίκου, είναι πιθανό ότι το Eurogroup να ζητήσει από την ελληνική κυβέρνηση να αποδείξει ότι έχει εφαρμόσει κάποιο μέρος αυτής της λίστας πριν από την εκταμίευση των κεφαλαίων κάτι που προφανώς παραπέμπει σε συνθήκες εσωτερικής έντασης. Αν επιβεβαιωθεί αυτό, λέει ο οίκος, τότε η πιθανή ημερομηνία εκταμίευσης πιθανόν να είναι τον Απρίλιο.

 

Όπως εξηγεί η Fitch και μεταφέρει η Ναυτεμπορική, η υποβάθμιση ήταν μια έκτακτη κίνηση, η οποία ήρθε νωρίτερα από την επόμενη προγραμματισμένη αναθεώρηση, υποδεικνύοντας τον χαρακτηρισμό του επείγοντος. Άλλωστε οι εξελίξεις στην Ελλάδα δικαιολογούν μια τέτοια απόκλιση από το ημερολόγιο. 

Η σημερινή υποβάθμιση αντανακλά τις επιπτώσεις από την έλλειψη της  πρόσβασης της Ελλάδας στην αγορά κεφαλαίων, τις αβέβαιες προοπτικές για την έγκαιρη εκταμίευση των κεφαλαίων από τους επίσημους φορείς, καθώς και τις συνθήκες περιορισμένης ρευστότητας στο εγχώριο τραπεζικό τομέα.

 

Η ζημιά που έχει γίνει στην εμπιστοσύνη των επενδυτών, των καταναλωτών και των καταθετών είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει εκτροχιάσει την αρχόμενη ανάκαμψη της οικονομίας της χώρα.

 

Θα χρειαστεί χρόνος για να διορθωθούν όσα συνέβησαν μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, ακόμη και αν οι προοπτικές για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος βελτιωθούν τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες. 

Μάλιστα, η  Fitch προχώρησε σε καθοδική αναθεώρηση των προβλέψεων της ελληνικής ανάπτυξης σημαντικά, ήτοι στο 0,5% φέτος από 1,5% και 2,5% που ήταν οι δύο προηγούμενες προβλέψεις τον Ιανουάριο του 2015 και το Δεκέμβριο του 2014, κάτι που και αυτό βαρύνει τις διαπργματεύσεις.

Οι συνθήκες ρευστότητας για τις επιχειρήσεις έχουν επιδεινωθεί σημαντικά, λόγω της αύξησης των καθυστερούμενων οφειλών της κυβέρνησης προς τους ιδιώτες. Μάλιστα, σύμφωνα με τον οίκο, δεδομένων των υποχρεώσεων απέναντι στους πιστωτές της, η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να συνεχίσει να καθυστερεί την κάλυψη των οφειλών σε προμηθευτές, ώστε να αντισταθμίσει τα ασθενέστερα από τα προϋπολογιζόμενα έσοδα.

Η μεγάλης κλίμακας εκροή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες (εκτιμάται πτώση 15% της καταθετικής βάσης από τα τέλη Νοεμβρίου) έχουν προσθέσει νέες πιέσεις στην ελληνική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα. 

Αν και δεν αποτελεί βασικό σενάριο, υπάρχει κίνδυνος να επιβληθούν έλεγχοι διακίνησης κεφαλαίων προκειμένου να συγκρατηθεί η εκροή καταθέσεων από τις εγχώριες τράπεζες.

Σύμφωνα με τον οίκο, δεδομένης της μέχρι τώρα εκτέλεσης του προϋπολογισμού και ακόμη και αν υποτεθεί μια συμφωνία με τον επίσημο τομέα, θα είναι δύσκολο να διατηρηθεί ένα πρωτογενές πλεόνασμα φέτος, καθώς η εξασθένηση της εγχώριας ζήτησης και η έλλειψη ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα θα διαβρώσει τα φορολογικά έσοδα.

 

«Επειγόντως τολμηρές εναλλακτικές επιλογές, σε σύγκρουση με τη Γερμανική Ε.Ε»

 

Ωστόσο οι δύσπιστοι εκ των παρατηρητών της ελληνικής κατάστασης δείχνουν  συνέχεια τον υπουργό ΠΑΠΕΝ Παναγιώτη Λαφαζάνη ο οποίος σε συνέντευξή του το Σάββατο στο Κεφάλαιο στέλνει σαφές μήνυμα τόσο στο Μαξίμου όσο και στους πιστωτές. «Ο μοναδικός ρεαλισμός στις κρίσιμες στιγμές που διανύει ο τόπος, είναι η ανατροπή» δηλώνει ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ, Παναγιώτης Λαφαζάνης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΚΕΦΑΛΑΙΟ» και επισημαίνει ότι σήμερα είναι ακόμη πιο σαφές πως η πορεία διεξόδου της χώρας από την κρίση περνάει μέσα από την σκληρή αντιπαράθεση, αν όχι τη σύγκρουση, με τη γερμανική Ευρώπη. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό αντιληπτό τόσο το καλύτερο, γιατί χρόνος δεν υπάρχει, η Ελλάδα βρίσκεται σε κάτι παραπάνω από οριακό σημείο και απαιτούνται, επειγόντως, μεγάλες και τολμηρές επιλογές, εναλλακτικές απέναντι στη γερμανική και κατεστημένη ΕΕ.

 

Ο Παν. Λαφαζάνης κάνει λόγο για ωμό εκβιασμό των κυρίαρχων κύκλων της ΕΕ που πνίγουν κυριολεκτικά τη χώρα μας και σφίγγουν τη θηλιά στο λαιμό της οικονομίας, εφαρμόζοντας την πιο παρατεταμένη και βασανιστική εκδοχή του βρώμικου σχεδίου που υλοποίησαν και στην Κύπρο, με το τελεσίγραφο της μιας εβδομάδας.

 

«Οι πιστωτές συμπεριφέρονται ως αδίστακτοι ιμπεριαλιστές προς μια μακρινή αποικία τους και θέτουν το παραπλανητικό, εκβιαστικό και ταπεινωτικό δίλημμα για υποταγή, ή οικονομική ασφυξία. Ξεχνάνε, όμως, ότι το μαχαίρι που χρησιμοποιούν κόβει και από τις δύο πλευρές του», τονίζει χαρακτηριστικά ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ και ξεκαθαρίζει ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αφανιστεί με οικονομικό στραγγαλισμό καθώς έχει δυνατότητες πολλαπλών, βιώσιμων και ρεαλιστικών επιλογών, ενώ η στάση που ακολουθούν όσοι την εκβιάζουν είναι πολύ προβληματική και άκρως επικίνδυνη για τους ίδιους.

Χαρακτηρίζει ως «πολύ επώδυνη διαδικασία» τη λίστα μεταρρυθμίσεων που θα κατατεθεί στους εταίρους, ενώ αυτή η λίστα, όπως αναφέρει, δεν μπορεί να βρίσκεται σε αντίθεση με το ριζοσπαστικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ή να κινείται υπεράνω της λαϊκής βούλησης και κυριαρχίας.

«Και ο Τσίπρας και ο Λαφαζάνης και όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, έχουμε μια και μόνη εντολή και επιλογή : να προχωρήσουμε μπροστά με τις αρχές, τις αξίες και το πρόγραμμά μας» τονίζει ο Παν. Λαφαζάνης και προειδοποιεί ότι εάν η Κυβέρνηση παγώσει τις προεκλογικές της εξαγγελίες, η χώρα όχι μόνο δεν θα βγει από τις συμπληγάδες, αλλά θα οδηγηθεί ολοταχώς στο γκρεμό.

 

Ο Υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δηλώνει βέβαιος ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να απορροφηθεί από το κράτος και από το σύστημα, ούτε να γίνει δεκανίκι και διαχειριστής του νεοφιλελεύθερου «κρατικοδίαιτου» καπιταλισμού, καθώς ψυχή του κόμματος είναι η κοινωνία και η ανάγκη προοδευτικής ανασυγκρότησης της χώρας, με σοσιαλιστικό ορίζοντα.

Παράλληλα, αποκλείει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο δημιουργίας οικουμενικής κυβέρνησης όπου θα συμμετέχουν και το Ποτάμι, το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ,  λέγοντας ότι θα πρόκειται για μια κυβέρνηση που θα ήταν υποτελής της Γερμανίας και θα ακολουθούσε ακόμα πιο φρικτούς μνημονιακούς δρόμους.

Ο Υπουργός ΠΑΠΕΝ επαναλαμβάνει ότι ιδιωτικοποιήσεις και πολύ περισσότερο σε στρατηγικούς τομείς και ιδιαίτερης σημασίας ακίνητα, δεν πρέπει και δεν πρόκειται να υπάρξουν, ενώ μιλά για εγχώρια συμφέροντα και ξένα κέντρα που έχουν «λυσσάξει» με τη ΔΕΗ και θέλουν να την τεμαχίσουν και να τη βάλουν στο χέρι. «Αλλά αυτό θα ήταν μια ολοκληρωτική καταστροφή για τη χώρα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την καρδιά της», καταλήγει στη συνέντευξή του ο Παν. Λαφαζάνης.

 

Διμέτωπος αγώνας του Τσίπρα

 

Είναι προφανές ότι το Μαξίμου εν όψει και της σύγκλισης του Κυβερνητικού συμβουλίου θα πρέπει να διαμορφώσει και πάλι ισορροπίες. Πληροφορίες αναφέρουν ότι έγινε ήδη μια πρώτη κίνηση καλής θέλησης προς την πλευρά Λαφαζάνη με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου με την οποία τροποποιείται - προς το ευνοϊκότερο για συγκεκριμένους οφειλέτες- η ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε 100 δόσεις. Με την ίδια πράξη, η υπό εκκαθάριση Αγροτική Τράπεζα, καλείται να καταβάλλει το ποσό των 30 εκατομμυρίων ευρώ για τη διάσωση της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, για να προστατευθούν εκατοντάδες εργαζόμενοι και καλλιεργητές, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.

 

Μάχη για τα δημοσιονομικά

 

Στο φόντο όλων αυτών το λεγόμενο Brussels Group τη συμμετοχή του πρόεδρου του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, Γιώργο Χουλιαράκη, του γενικού γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής, Νίκο Θεοχαράκη και της συμβούλου του υπουργού Οικονομικών Έλενα Παναρίτη προσπαθεί να πείσει τους εκπροσώπους των Θεσμών ότι το πακέτο μεταρρυθμίσεων που καταθέτει διασφαλίζουν πλεονάσματα της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ το 2015, αλλά και «κλειδώνουν» θετικό ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος εκτιμάται ότι θα φτάσει το 1,4%. Παράλληλα η ελληνική ομάδα επιχειρεί να πείσει ότ το 2014 θα κλείσει τελικά με πλεόνασμα και έτσι θα διαμορφώσει μια ισχυρή θετική βάση για το 2015. Όλα τούτα πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες του Reporter ακούγονται με σκεπτικισμό κι έντονη αμφισβήτηση από τους Θεσμούς.

Ειδικά το μέρος που αφορά την  πάταξη της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου. Σημειώνεται ότι η Αθήνα προβλέπει ότι από τη ρύθμιση κατά των εικονικών τριγωνικών συναλλαγών, τη φορολόγηση των αδειοδοτημένων ηλεκτρονικών τυχερών παιγνίων θα έρθουν έσοδα κοντά στα 500 εκατ. ευρώ ετησίως.

Επίσης αναμένει αυξημένες ροές εσόδων από τουρισμό, ακόμα και έσοδα από αρχαιολογικούς χώρους, ενώ προσδοκά ότι η παροχή δυνατότητας σε όσους έβγαλαν χρήμα στο εξωτερικό να το επαναπατρίσουν τα κεφάλαιά τους πληρώνοντας φόρο της τάξης του 15%, θα έχει αποτέλεσμα.

Σε κάθε περίπτωση η συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου θα είναι κρίσιμη καθώς εκεί και ο αντιπρόεδρος Γιάννης Δραγασάκης θα μεταφέρει και το μηνύματα της Κινεζικής ηγεσίας τόσο στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων όσο και της χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας εν όψει και νέων εκδόσεων εντόκων γραμματίων…

 

Γιώργος Αλεξάκης