Παράλληλα, εκτιμά πως η ανεργία φέτος θα διαμορφωθεί στην περιοχή του 17,3% και στο 18,5% το 2012.

Το ΙΟΒΕ βλέπει επίσης ανάκαμψη του πληθωρισμού στα τέλη του τρέχοντος έτους -μετά τις φθινοπωρινές αυξήσεις των φόρων- και επιστροφή του σε πτωτική τροχιά το 2012, εφόσον δεν ληφθούν νέα φορολογικά μέτρα.

Ύφεση και το 2012

Σύμφωνα με την τέταρτη τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία, η πτώση του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας πιθανότατα θα κλιμακωθεί στο καταληκτικό τρίμηνο του 2011. Η ανακοπή της υποχώρησης που παρουσίασε στο τρίτο τρίμηνο η εγχώρια ύφεση συνδέεται με τα πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα που λήφθηκαν από τον Σεπτέμβριο και μετά για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2011, τα οποία θα ασκήσουν πιέσεις στις καταναλωτικές δαπάνες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα. Μεγεθών δηλαδή από την ηπιότερη πτώση των οποίων προήλθε η χαμηλότερη μείωση του ΑΕΠ στο γ’ τρίμηνο.

Σε ότι αφορά τις επενδύσεις, δεν αναμένεται ανακοπή της έντονης πτώσης τους στα τέλη του 2011. Οι παρατεταμένες πολιτικές διεργασίες σε επίπεδο ΕΕ κατά τη διάρκειά του για την απομείωση του ελληνικού χρέους με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, οι πολιτικές αβεβαιότητες μετά την ανακοίνωση διενέργειας δημοψηφίσματος και η επακόλουθη αβεβαιότητα για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη και τη συνέχιση της προσπάθειας δημοσιονομικής προσαρμογής της επιδείνωσαν σημαντικά το εγχώριο επενδυτικό περιβάλλον.

Σε αυτούς τους παράγοντες προστίθεται και ο αντίκτυπος της χαμηλής εκτέλεσης του ΠΔΕ μέχρι τον Νοέμβριο (στο 62,2% του προς τα κάτω αναθεωρημένου στόχου στον Προϋπολογισμό του 2012). Στον αντίποδα, η λιγότερο αρνητική επίδραση του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ κατά το πρώτο εννιάμηνο του 2011 θα περιοριστεί περαιτέρω, από τη συρρίκνωση των εισαγωγών κατά κύριο λόγο και όχι από νέα διεύρυνση των εξαγωγών, όπως στο τρίτο τρίμηνο.

Με βάση τις παραπάνω εξελίξεις η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα κινηθεί σε επίπεδο τουλάχιστον 5,5% το 2011.

Σε ότι αφορά το 2012, οι τάσεις στην οικονομική δραστηριότητα και στην πορεία των βασικών συνιστωσών του ΑΕΠ στην Ελλάδα, θα διαμορφωθούν κατά κύριο λόγο από τα δημοσιονομικά μέτρα, από την έκβαση των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της νέας δανειακής σύμβασης με την τρόικα και από τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις.

Αναλυτικότερα, η επίδραση των μέτρων φορολογίας του εισοδήματος (εισφορά κοινωνικής αλληλεγγύης, τέλος επιτηδεύματος, μείωση αφορολόγητου ορίου κ.α.) που άρχισε το φθινόπωρο του 2011 και θα εκδηλωθεί πλήρως το 2012, οι μειώσεις μισθών στο σύνολο της οικονομίας, η αύξηση της ανεργίας και οι νέες περικοπές στις συντάξεις, θα ασκήσουν σημαντικές πιέσεις στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και ακολούθως στις καταναλωτικές δαπάνες τους.

Η προσπάθεια για κάλυψη των δημοσιονομικών αποκλίσεων του 2011 και την επίτευξη των αυστηρότερων στόχων του 2012 θα περιορίσει σημαντικά τη δημόσια κατανάλωση. Η περικοπή των κρατικών δαπανών το 2012 δεν αποκλείεται να επηρεάσει και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο υπο-εκτελείται τα δύο τελευταία χρόνια, προκειμένου να καλυφθούν υστερήσεις και γενικότερα αποκλίσεις στη διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής.

Όμως στο ΑΕΠ μπορούν να ασκηθούν και ενισχυτικές επιδράσεις, από προωθητικές πολιτικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη (αναδιάρθρωση κράτους, επιτάχυνση ΕΣΠΑ 2007-2013, αξιοποίηση κρατικής περιουσίας), οι οποίες ενώ θα έπρεπε να αποτελούν προτεραιότητα από την αρχή υλοποίησης του Μνημονίου, να έχουν ήδη ληφθεί και υλοποιηθεί, περιορίζοντας τον αντίκτυπο της δημοσιονομικής προσαρμογής στην ύφεση και στην ανεργία, αντιθέτως αναβάλλονταν συνεχώς, με αποτέλεσμα να παρέλθει μακρό χρονικό διάστημα μέχρι να γίνει ο σχεδιασμός τους και να ξεκινήσει η υλοποίησή τους.

Ανασχετικά στη μείωση του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας το 2012 θα επενεργήσει για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ο εξωτερικός της τομέας, το έλλειμμα του οποίου εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί εκ νέου, κυρίως από την υποχώρηση των εισαγωγών λόγω της φθίνουσας εγχώριας ζήτησης.

Υπό τις επιδράσεις που αναφέρθηκαν, η ύφεση στην ελληνική οικονομία το 2012 εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης του 3,0%, ενδεχομένως και υψηλότερη.

Απόκλιση στόχων προϋπολογισμού

Από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού προκύπτει ότι το ταμειακό έλλειμμά του στο διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου έφτασε τα € 20,5 δισεκ., με τον αναθεωρημένο ετήσιο στόχο που τέθηκε από στον Προϋπολογισμό του 2012 να βρίσκεται στα € 21,5 δισεκ., σε εθνικολογιστικούς όρους.

Παρά τη χαλάρωση του στόχου για το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού κατά € 1,8 δισεκ. σε σχέση με το αρχικό ΜΠΔΣ και τον Προϋπολογισμό του 2011, τη συνεχιζόμενη υπο-εκτέλεση του ΠΔΕ και την εφαρμογή των πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων, οι αποκλίσεις συνεχίζονται, τόσο στην πλευρά των εσόδων όσο και των δαπανών, αν και σε μικρότερη έκταση από ότι νωρίτερα φέτος.

Σε υψηλό επίπεδο κινείται το ταμειακό έλλειμμα και στο σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς έφτασε τα € 23,5 δισεκ. στην περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου, έναντι αναθεωρημένου στόχου (Προϋπολογισμός 2012) στα € 19,8 δισεκ., από € 17,9 δισεκ. στο αρχικό ΜΠΔΣ. Εκτιμάται ότι η απόκλιση από τους αρχικούς στόχους του 2011 οφείλεται κατά το ήμισυ περίπου στη βαθύτερη της αναμενόμενης ύφεση, ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από τις σχετικά αισιόδοξες πρώτες εκτιμήσεις για την απόδοση των μέτρων ή τη μη αποτελεσματική εφαρμογή τους (overshooting). Δεδομένων των παραπάνω, η επίτευξη ελλείμματος στη Γενική Κυβέρνηση ύψους 9% του ΑΕΠ το 2011 κρίνεται λίαν δύσκολη.

Όσον αφορά τον Προϋπολογισμό 2012, εκτιμάται ότι οι βασικές μακροοικονομικές υποθέσεις του στην παρούσα φάση είναι αρκετά λογικές και, ως εκ τούτου, το τελικό αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί κυρίως από την επιβεβαίωση των δημοσιονομικών μεγεθών για το 2011 και την απόδοση των μέτρων κατά το 2012. Ρυθμιστικός παράγοντας επίτευξης των δημοσιονομικών μεγεθών που περιλαμβάνονται στον Προϋπολογισμό του 2012 θα είναι ο βαθμός επιβεβαίωσης της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων (PSI), καθώς προβλέπεται όφελος από την εφαρμογή του μέσω της μείωσης των τόκων για τα ομόλογα που λήγουν εντός του έτους, λαμβάνοντας όμως προηγουμένως υπ’ όψη τους λιγότερους τόκους που θα εισπράξουν τα ασφαλιστικά ταμεία που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους ομόλογα του ελληνικού κράτους.

Πάντως, οι μεταβολές ορισμένων μεγεθών τόσο στην πλευρά των εσόδων όσο και των δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού ήδη δημιουργούν ορισμένες αβεβαιότητες. Σε αυτή παρουσιάζονται και επικαιροποιημένες προβολές για το δημόσιο χρέος, κατ’ αρχάς χωρίς το PSI, προκειμένου να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, το οποίο εισάγεται στη συνέχεια, για να ακολουθήσουν σενάρια στη βάση μεγαλύτερης προσπάθειας στο δημοσιονομικό πεδίο, πραγματοποίησης αποκρατικοποιήσεων και ταχύτερης ανάπτυξης της οικονομίας.

Ανεργία 18,5% το 2012

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η εξασθένιση της ύφεσης κατά το γ΄ τρίμηνο δεν είχε αντίστοιχες επιπτώσεις στην ανεργία και στην απασχόληση. Αυτή η εξέλιξη οφείλεται στο ότι, μεταβολές στην παραγωγική δραστηριότητα αφομοιώνονται από την αγορά εργασίας εντός χρονικής περιόδου έξι έως εννέα μηνών, διάστημα κατά το οποίο εξετάζεται η σταθερότητά τους, καθώς επίσης και οι αλλαγές που πρέπει να επέλθουν στο εργατικό δυναμικό. Για τον ίδιο λόγο, οι επιχειρήσεις αναπροσάρμοσαν στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου το εργατικό τους δυναμικό και γενικότερα τις σχέσεις εργασίας τους, στην σταθερά υψηλότερη από ότι αρχικά αναμενόταν ύφεση της ελληνικής οικονομίας κατά τα πρώτα δύο τρίμηνα του 2011. Αυτή η διαδικασία αναμένεται να συνεχιστεί και στο τελευταίο τρίμηνο του 2011.

Ως αποτέλεσμα, η ανεργία ανήλθε στο τρίτο τρίμηνο του 2011 στο 17,7%, 1,6 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερα από το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο και 5,3 εκατοστιαίες μονάδες παραπάνω από το ίδιο τρίμηνο του 2010. Η παραμονή της ανεργίας σε ανοδική τροχιά δεν ανακόπηκε ούτε από την αντίρροπες εποχικές επιδράσεις, όπως ο σχεδόν σταθεροποιημένος στα περυσινά επίπεδα κύκλος εργασιών στον τουρισμό φέτος το καλοκαίρι. Καθώς ο συγκεκριμένος παράγοντας δεν είχε την αναμενόμενη θετική επίδραση, οι πιθανότητες για απότομη άνοδο της ανεργίας στο τελευταίο τρίμηνο του 2011 αυξάνονται.

Πλέον η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 17,3%, σχεδόν 5 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερα από ότι το 2010. Σε ότι αφορά το 2012, η συνέχιση της ύφεσης για ένα ακόμα χρόνο, έστω και με ηπιότερη ένταση, θα έχει αντίστοιχες επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, με την ανεργία να ανέρχεται στο 18,5%.

Τι προτείνει για Ευρώπη

Σε ότι αφορά την κρίση στην ευρωζώνη, τονίζει ότι οφείλεται "στο βασικό πρόβλημα της αρχιτεκτονικής της", ενώ τονίζει πως "η Ελλάδα ήταν απλής η αφορμή του ξεσπάσματος της κρίσης, όχι η αιτία".

Οπως αναφέρει στην έκθεσή του το ΙΟΒΕ, τέσσερις αρχές απαιτούνται να υιοθετηθούν για την αποκατάσταση της ισορροπίας:

Η πρώτη, και ευκολότερη να εφαρμοστεί πολιτικά και χρονικά, είναι η λειτουργία της ΕΚΤ ως ύστατου δανειστή. Με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα, αυτή η λειτουργία δεν θέτει σε κίνδυνο το στόχο του χαμηλού πληθωρισμού.

Η δεύτερη είναι η έκδοση ευρωομολόγου. Ουδείς έγκυρος οικονομολόγος σήμερα πιστεύει ότι το ευρώ θα επιβιώσει χωρίς ευρωομόλογο. Όμως η Γερμανική κυβέρνηση έχει αυτοπαγιδευθεί στην αρχική ρητορική της και δεν θέλει ούτε να αναφέρει τη λέξη αυτή. Και παρασύρει και την Γαλλική κυβέρνηση στην αδιέξοδη αυτή τακτική. Επειδή όμως οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν αποδέχονται πλέον ημιτελείς λύσεις και είναι αρκετά πιθανόν να δοκιμάσουν σύντομα τις αντοχές μιας μεγάλης περιφερειακής χώρας της Ευρωζώνης, το Ευρωομόλογο είναι sine qua non για την επιβίωση του ευρώ.

Η τρίτη, και πλέον μακρόχρονη, είναι η σταδιακή δημοσιονομική (και πολιτική) ενοποίηση, με τροποποίηση των συνθηκών και τη δημιουργία ενός Υπουργείου Οικονομικών της Ευρωζώνης, το οποίο θα είναι υπεύθυνο για τη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής σε κάθε χώρα-μέλος καθώς και για την επίβλεψη και έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Η τέταρτη αφορά την άρση της «μεροληψίας στασιμότητας» που εμπεριέχεται σε ενιαίες νομισματικές ζώνες: Δηλαδή ότι η προσαρμογή πρέπει να επιτυγχάνεται με μείωση των ελλειμμάτων στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών όπου αυτά υπάρχουν, αλλά και με μείωση των αντίστοιχων πλεονασμάτων. Διαφορετικά, το σύστημα θα ισορροπήσει με δραστική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας (ύφεση).

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr