Σε ένα νέο «Δημοσιονομικό Σύμφωνο» με αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και αυτόματες κυρώσεις για τους παραβάτες, συμφώνησαν οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών.

Οι ευρωπαϊκές χώρες (μέσω διμερών δανείων από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες) θα διαθέσουν επιπλέον κεφάλαια έως 200 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ (150 από την Ευρωζώνη και 50 από άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες), ενώ αποφασίστηκε η επίσπευση της λειτουργίας του μόνιμου μηχανισμού ευρωστήριξης (ESM) από τον Ιούλιο του 2012 με «προίκα» 500 δισ. ευρώ.

Αναλυτικά στο νέο Δημοσιονομικό Σύμφωνο προβλέπεται:

1) Αυτόματες κυρώσεις, παρέμβαση στους προϋπολογισμούς και το Ευρωδικαστήριο

Η απόφαση ορίζει ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί θα πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί, κανόνας που δεν θα παραβιάζεται όσο το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα (το έλλειμμα χωρίς τις θετικές ή αρνητικές κυκλικές επιπτωσεις της οικονομίας) δεν ξεπερνά το 0,5% του ΑΕΠ.

Αυτός ο κανόνας θα ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία σε συνταγματικό ή ισοδύναμο νομικά επίπεδο. Ο κανόνας θα εμπεριέχει ένα αυτόματο διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος θα ορίζεται από κάθε κράτος-μέλος στη βάση των προτάσεων της Κομισιόν.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα επαληθεύει τη μεταφορά αυτού του κανόνα στο εθνικό δίκαιο.

Τα κράτη-μέλη που είναι σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα πρέπει να υποβάλλουν στην Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προς έγκριση, ένα οικονομικό πρόγραμμα που θα περιέχει λεπτομερώς τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα οδηγούν στη μείωση του υπερβολικού ελλείμματος. Η εφαρμογή του προγράμματος και τα ετήσια σχέδια προϋπολογισμού που θα στοχεύεουν σε αυτό θα επιτηρείται από την Κομισιόν και το Συμβούλιο.

Επίσης, θα συσταθεί ένας μηχανισμός, όπου τα κράτη-μέλη θα αναφέρουν εκ των προτέρων (ex ante) τα σχέδια τους για την έκδοση ομολόγων.

Σε όποιο κράτος το δημοσιονομικό έλλειμμα ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ, θα επιβάλλονται αυτόματες κυρώσεις, εκτός και αν αυτές μπλοκαριστούν από την πλειοψηφία.

Για το δημόσιο χρέος, συμφωνήθηκε ότι στις νέες ρυθμίσεις που προωθούνται θα πρέπει να κατοχυρωθεί ο κανόνας για την ετήσια μείωση κατά 5% σε όποια κράτη ξεπερνά το 60% του ΑΕΠ.

Η Κομισιόν θα εξετάζει τις βασικές παραμέτρους σε κάθε σχέδιο προϋπολογισμού και αν χρειασθεί θα εκφράζει γνώμη. Εάν διαπιστώσει ότι δεν υπάρχει συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας, τότε θα απαιτεί ένα αναθεωρημένο σχέδιο προϋπολογισμού.

Οι πρόεδροι του Συμβουλίου, της Κομισιόν και του Eurogroυp θα έχουν έτοιμες τις προτάσεις για την περαιτέρω εμβάθυνση της δημοσιονομικής ένωσης (και για τις σχέσεις Ευρωζώνης - ΕΕ) τον Μάρτιο του 2012.

Οι ηγέτες της Ευρωζώνης δεσμεύονται να εργαστούν στην κατεύθυνση μίας κοινής οικονομικής πολιτικής και στο πλαίσιο αυτό μία διαδικασία θα υιοθετηθεί ώστε να διασφαλίζεται ότι όλες οι σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζονται από τα κράτη-μέλη του ευρώ, θα συζητώνται και θα συντονίζονται στο επίπεδο της Ευρωζώνης.

Ακόμα, συμφωνήθηκε να πραγματοποιούνται Σύνοδοι Κορυφής της Ευρωζώνης τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο. 

2) Το 2012 ενεργοποιείται ο ESM, ενίσχυση 200 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ

Για τον προσωρινό μηχανισμό ευρωστήριξης (EFSF) αποφασίσθηκε ότι η μόχλευση των κεφαλαίων του θα γίνει με τους δύο τρόπους που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της 29ης Νοεμβρίου. Η ΕΚΤ θα επιβλέπει τη λειτουργία του EFSF.

Οι ηγέτες της Ευρωζώνης συμφώνησαν στην επίσπευση της λειτουργίας του μόνιμου μηχανισμού ευρωστήριξης (ESM) από τα μέσα του 2012. Αυτό θα γίνει μόλις συμφωνήσουν οι χώρες που προσφέρουν το 90% των κεφαλαιακών απαιτήσεων. Στόχος είναι να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούλιο.

Το ανώτερο «ταβάνι» για τον ESM ορίσθηκε στα 500 δισ. ευρώ. Τα 500 δισ. ευρώ είναι η συνδυασμένη δανειοδοτική ικανότητα του μηχανισμού (15% σε κεφάλαια και τα υπόλοιπα σε εγγυήσεις).

Μέσα στις επόμενες 10 ημέρες τα κράτη-μέλη θα εξετάσουν και θα επιβεβαιώσουν τη διάθεση επιπλέον κεφαλαίων έως 200 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, (με τη μορφή διμερών δανείων), ώστε να διασφαλισθεί ότι το Ταμείο έχει επαρκή κεφάλαια για την αντιμετώπιση της κρίσης. Παράλληλα, θα αναζητηθούν και άλλοι επενδυτές, όπως κρατικά ή ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.

Η συμμετοχή ιδιωτών στα πακέτα στήριξης, θα γίνεται σύμφωνα «με τις αρχές και τους κανόνες του ΔΝΤ». Σε όλα τα νέα ομόλογα που θα εκδίδονται από χώρες της Ευρωζώνης θα υπάρξουν ρήτρες συλλογικής δράσης (collective action clauses), ενώ επαναλαμβάνεται ότι η περίπτωση της Ελλάδας (του «κουρέματος» δηλαδή στα ομόλογα των ιδιωτών) είναι «μοναδική».

Σε επείγουσες περιπτώσεις, για την παροχή βοήθειας θα αρκεί η σύμφωνη γνώμη του 85% (και όχι του 100% όπως σήμερα), αρκεί η Κομισιόν και η ΕΚΤ να συμφωνούν ότι απειλείται η οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθιερότητα στην Ευρωζώνη.

Τέλος, οι ηγέτες της Ευρωζώνης καλωσορίζουν τα μέτρα που έλαβε η ιταλική κυβέρνηση, τη δέσμευση της νέας ελληνικής κυβέρνησης, «που στηρίζεται απ' όλα τα κόμματα», όπως αναφέρεται στο κείμενο, για την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος, όπως επίσης και την αξιοσημείωτη πρόοδο που έχουν σημειώσει Ιρλανδία και Πορτογαλία στην εφαρμογή των οικονομικών τους προγραμμάτων.