"Ένα δύσκολο τέλος είναι προτιμότερο από δυσκολίες χωρίς τέλος" είναι ένα ρητό που χρησιμοποιείται κατά κόρον για να περιγράψει μία σχέση που δεν φαίνεται να οδηγεί πουθενά. Αν το συγκεκριμένο ρητό προσαρμοστεί στα οικονομικά τεκταινόμενα των ημερών μας, θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ακόμα και για σενάρια που πριν από ένα μήνα φάνηκε να σβήνουν οριστικά.
 
Η Κριστίν Λαγκάρντ, τόνισε πρόσφατα πως η ύφεση είναι αυτή τη στιγμή μεγαλύτερος κίνδυνος από τον πληθωρισμό, και προϊόντος του χρόνου είναι βέβαιο πως σε περίπτωση που τα προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας συνεχίζουν να οδηγούν σε βαθιά ύφεση τις προβληματικές οικονομίες και σε κάμψη την ανάπτυξη στις ατμομηχανές της Ευρωζώνης, είναι βέβαιο πως θα το ΔΝΤ θα αρχίσει να απεργάζεται ένα Plan B.
 
Ένα Plan B που βγάλει την Ευρώπη από δύσκολα σταυροδρόμια, είτε της πολιτικής συναίνεσης για τη διεύρυνση του EFSF που υπολογίζεται πως πρέπει να αγγίξει το 1,5 τρις ευρώ (από 440 εκατ. ) για να έχει κάποιο νόημα, είτε της εκχώρησης σημαντικών προνομίων από τις μεγαλύτερες δυνάμεις, στην περίπτωση της έκδοσης ευρωομολόγου.
 
Plan B που είναι βέβαιο πως θα περιλαμβάνει δυναμικές προτάσεις στο πρόβλημα της κρίσης χρέους, όπως η ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και η έξοδος από την Ευρωζώνη. Προτάσεις που δεν είναι βέβαιο πως θα συναντήσουν μεγάλη αντίδραση στο εσωτερικό της χώρας όπου πολιτικά και κοινωνικά είναι γνωστό πως το ζωνάρι δε θα αντέξει να σφίγγεται επί μακρόν.
 
Σε περίπτωση φυσικά που το plan B πάρει σάρκα και οστά, το ίδιο αναμένεται να συμβεί και με την Ιρλανδία που εμφανίζει ανάλογα προβλήματα.
 
Τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας που εφαρμόζουν οι περιφερειακές οικονομίες έχουν αποτύχει να επαναφέρουν τη δημοσιονομική σταθερότητα και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα: Η Ελλάδα είδε το πραγματικό ΑΕΠ της να συρρικνώνεται κατά 9%, την ανεργία να αυξάνεται στο 16,6% ενώ η παντελής έλλειψη ρευστότητας και καταναλωτικών δαπανών, έχει οδηγήσει τη χώρα σε ένα υφεσιακό σπιράλ από το οποίο είναι απίθανο να βγει ακόμη και το επόμενο έτος.
 
Ενδεικτική της έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντι στη δυνατότητα της Ελλάδας να βγει από την κρίση είναι τόσο η απροθυμία συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στο δεύτερο πακέτο στήριξης που συμφωνήθηκε την 21η Ιουλίου όσο και το σκληρό πόκερ που επιδίδονται χώρες όπως η Φινλανδία για να εξασφαλίσουν εγγυήσεις έναντι του ποσού που θα παραχωρήσουν. 
 
Τη ζοφερή μάλιστα κατάσταση επιδεινώνει η κρίση των αγορών, που παραμένουν έκθετες απέναντι σε κάθε λογής κλυδωνισμούς και κερδοσκοπικά παιχνίδια, ενώ τις πληγές μας επιμένουν να ξύνουν οι οίκοι αξιολόγησης.
 
Υπενθυμίζεται ότι χθες και με αφορμή την ελληνική ανακοίνωση για την ανταλλαγή ομολόγων, ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch  χαρακτήρισε "πολύ πιθανό" χαρακτηρίζει το ενδεχόμενο βραχυπρόθεσμης χρεοκοπίας για την Ελλάδα, καθώς, όπως είχε επαναλάβει και στις 6 Ιουνίου, το rollover θα προκαλέσει υποβάθμιση του ελληνικού IDR από το CCC σε C.
 
Σύμφωνα με τον οίκο, αν και η μείωση των επιτοκίων και η παράταση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ανάκτηση της φερεγγυότητας της Ελλάδας, ωστόσο, "οι νέες αξιολογήσεις πιθανότατα θα είναι low non-investment grade". Ειδικότερα, η Fitch επαναφέρει τη χώρα στην... πραγματικότητα, χαρακτηρίζοντας σε δηλώσεις της "άπιαστη" την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών, τη στιγμή που η Ευρώπη βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση σανίδας σωτηρίας στην κρίση χρέους.
 
Την ίδια στάση είχαν τηρήσει λίγες μέρες νωρίτερα οι έτεροι δύο οίκοι Moody's και S&P, με τον τελευταίο μάλιστα να προεξοφλεί την ελληνική χρεοκοπία εντός του 2011.
 
Την ίδια ώρα όσο το πρόβλημα του χρέους παραμένει δυσεπίλυτο, τόσο θα ξυπνούν "θύμησες" από περασμένες αποτυχημένες παρεμβάσεις της που φανέρωσαν πως η στήριξη από το ΔΝΤ δεν εμποδίζει τη χρεοκοπία μιας χώρας, παρά πιθανόν να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη ζημιά στη χώρα και τους πιστωτές της. Το παράδειγμα της Αργεντινής δεν απίθανο να αποτελέσει οδηγό αυτή τη φορά.

 
Δημήτρης Κώτσος