Eπαναγορά χρέους από τη δευτερογενή αγορά, νέο δάνειο με χαμηλά επιτόκια και πλήρης οχύρωση των τραπεζών σε περίπτωση που οι διεθνείς οίκοι επιμείνουν στην υπαγωγή της χώρας μας σε καθεστώς selective default προβάλλει ως το ιδανικό σενάριο για την Αθήνα σ’ αυτή την εξαιρετικά κρίσιμη φάση της ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης για το ελληνικό ζήτημα.

Πάντως, το selective default είναι μία ταμπέλα που δίνεται από τους διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, η οποία σίγουρα είναι καλύτερη από το απόλυτο default? ενώ σε μία τέτοια περίπτωση το αποταμιευτικό κοινό δεν θα είχε κανέναν λόγο να ανησυχεί για τις καταθέσεις του, υποστηρίζουν οι τραπεζίτες.

Πρόκειται για ένα σενάριο που «παίζει» δυνατά στις πυρετώδεις διαβουλεύσεις που συνεχίστηκαν και το σαββατοκύριακο τόσο μεταξύ των τραπεζιτών της «Πρωτοβουλίας της Ρώμης» όσο και στις τηλεδιασκέψεις ανάμεσα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν είναι όμως και το μοναδικό σενάριο καθώς εμπεριέχει μεγάλες τεχνικές αλλά και νομικές προκλήσεις.

Για παράδειγμα, εάν γίνει επαναγορά των ομολόγων μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα πρέπει να υπάρξει διαβούλευση με τα Κοινοβούλια των χωρών που χρηματοδοτούν το Ταμείο και η ελληνική νομοθεσία πρέπει να αλλάξει για να δοθεί η δυνατότητα στους επενδυτές να αποδεχθούν την προσφορά.

Στο τραπέζι παραμένει, με υψηλές πιθανότητες, και η γερμανική πρόταση για επιμήκυνση -ανταλλαγή (swap) των παλαιών ομολόγων με νέα και αυτή η προοπτική ωστόσο εμφανίζει θολά σημεία και κινδύνους, με πρώτη βεβαίως την απειλή της επιλεκτικής χρεοκοπίας.

Παρά, πάντως, τα επιμέρους - σοβαρά - εκκρεμή ζητήματα, εκείνο που πλέον πρέπει να θεωρείται δεδομένο είναι ότι η πολιτική απόφαση στην Ευρώπη για ριζοσπαστική παρέμβαση στην κρίση έχει ήδη ληφθεί και πλέον δρομολογείται η τελική της μορφή και ο χρόνος εκδήλωσής της. Η σύγκλιση της έκτακτης Συνόδου Κορυφής την επόμενη Πέμπτη, 21 Ιουλίου, από τον πρόεδρο της ΕΕ κ. Χέρμαν βαν Ρομπάι δίνει την εντύπωση πως άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την τελική λύση.

Την πιο έντονη πίεση για τη σύγκληση της Συνόδου - που σκόνταφτε στο γερμανικό... τείχος - άσκησαν οι χώρες του Νότου και η Γαλλία υπό τον φόβο εξάπλωσης του ιού της κρίσης και η Ιταλία που σφυροκοπείται ανηλεώς από τις αγορές. Προειδοποιούν μλαιστα ότι σε περίπτωση περαιτέρω καθυστέρησης το σφυροκόπημα της Ιταλίας από τις αγορές μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και η διάχυση της κρίσης στον «σκληρό πυρήνα» της ευρωζώνης να είναι πλέον αμετάκλητη.

Μετά την ανακοίνωση του κ. βαν Ρομπάι ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε στο Βερολίνο ότι η Γερμανίδα καγκελάριος κυρία Ανγκελα Μέρκελ θα παραστεί στην έκτακτη σύνοδο κορυφής αφού συνάγει ότι ο πρόεδρος της ΕΕ απηύθυνε την πρόσκληση εκτιμώντας ότι θα υπάρχει συμφωνία για την επίλυση του ελληνικού ζητήματος ως τότε.

Κομβικό σημείο, σε κάθε περίπτωση, για την τελική λύση είναι η επίτευξη συμφωνίας για τη συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών στη διευθέτηση του χρέους - ζήτημα, για το οποίο έχουν αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις στη Ρώμη και στο Παρίσι οι εκπρόσωποι των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) και της Κομισιόν.

Η εξεύρεση της τελικής φόρμουλας στη συμμετοχή των ιδιωτών θα σηματοδοτήσει και την απεμπλοκή συνολικά της λύσης - πακέτου για την Ελλάδα, μίας λύσης που όπως αναφέρουν ξένα μέσα ενημέρωσης βασίζεται σε ένα γενικώς αποδεκτό πλέον σχέδιο τεσσάρων σημείων:

1. Δράση για να μειωθεί το χρέος της Ελλάδας - αντί απλά να δίνονται δάνεια στη χώρα μας για να μπορεί να εξυπηρετεί το χρέος της - με την προσδοκία ότι η ανάπτυξη που θα ακολουθήσει θα χτυπήσει στη ρίζα του το πρόβλημα. Η μείωση του χρέους μπορεί να γίνει με τη μορφή ανταλλαγής υφιστάμενων ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου με νέα ή με τη μορφή της επαναγοράς των ομολόγων. Σε κάθε περίπτωση, οι ιδιώτες πιστωτές πιθανόν θα αποδεχθούν μία μείωση («κούρεμα») στην ονομαστική αξία των τίτλων τους.

2. Θα υπάρξουν μέτρα για την επανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών, ιδιαίτερα των ελληνικών, οι οποίες δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις ζημιές από τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους. Θα υπάρξουν, επίσης, μέτρα για τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των τραπεζών που δεν έχουν πρόσβαση στις αγορές.

3. Ενα μακροπρόθεσμο σχέδιο αναζωογόνησης της ελληνικής οικονομίας, το οποίο θα επικεντρώνεται στην ανάκαμψη και όχι μόνο στη μείωση του ελλείμματός της.

4. Περισσότερα δάνεια από δημόσιους φορείς με χαμηλότερα επιτόκια και μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.

Ενα ακόμη, πάντως, σημαντικό εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί για να εξειδικευτεί και να εφαρμοστεί αυτό το σχέδιο είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο πρόεδρος της οποίας κ. Ζαν Κλοντ Τρισέ επιμένει ότι η ΕΚΤ δεν θα δεχθεί την υποβάθμιση της χώρας μας από τους οίκους αξιολόγησης στην κατηγορία της επιλεκτικής χρεοκοπίας και θα σταματήσει την αναχρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών.

Ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν πως ούτε αυτή η στάση συνιστά ανυπέρβλητο εμπόδιο, καθώς αξιωματούχοι της ΕΕ αφήνουν να εννοηθεί πως μπορούν ακόμη και να παρακάμψουν την ΕΚΤ αν επιμείνει στη θέση της και να βρεθούν άλλοι τρόποι για να χρηματοδοτηθούν οι ελληνικές τράπεζες, όπως ένα πρόγραμμα χορήγησης έκτακτης ρευστότητας που θα διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδος.