Στο τραπέζι των εντατικών διανουλεύσεων για το θέμα του ελληνικού χρέους, έχει πέσει και πρόταση για επαναγορά ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, όπως προκύπτει από την ανακοίνωση του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), που εκπροσωπεί περισσότερες από 400 τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρείες στον κόσμο.

Η ενδεχόμενη επαναγορά χρέους θα λειτουργήσει συμπληρωματικά στο γαλλογερμανικό σχέδιο που διαμορφώνεται για την εθελοντική μετακύλιση (rollover) των ομολόγων που λήγουν ώς το τέλος του 2014 ή ενδεχομένως του 2020 (σύμφωνα με την πρόταση που κατέθεσαν οι Γερμανοί).

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε το IIF, οι επιλογές που εξετάζονται για το ελληνικό χρέος περιλαμβάνουν τη μετακύλιση ή παράταση της λήξης (των ομολόγων) και επανεπένδυση των απαιτήσεων των δανειστών σε μακράς διάρκειας εργαλεία με εγγύηση του κεφαλαίου.»

"Επιπλέον, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη πιθανές προτάσεις επαναγοράς χρέους, που μαζί με τη νέα δημοσιονομική προσαρμογή θα αρχίσουν να μειώνουν τον όγκο του χρέους και θα συμβάλουν στο να ανοίξει ο δρόμος για να βελτιωθεί η βιωσιμότητά του".

«Οι λεπτομέρειες αυτών των επιλογών βρίσκονται ήδη υπό συζήτηση και θα συνεχιστούν την επόμενη περίοδο, με στόχο της παροχή σημαντικής ταμειακής ενίσχυσης στην Ελλάδα το διάστημα 2012-2014 στην βάση μιας ευρείας βάσης εθελοντικής συμμετοχής των ιδιωτών επενδυτών, υπό την αίρεση των οικονομικών και νομικών εκθέσεων ανεξάρτητων ινστιτούτων. Επιπλέον, θα εξεταστούν οι τεχνικές επαναγοράς» προσθέτει το Ινστιτούτο.

Η πρόταση για την επαναγορά χρέους ήταν μία απ' αυτές που συζητήθηκαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στη Ρώμη στη συνάντηση των τραπεζιτών του IIF και των εκπροσώπων της Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής (EFC) της ΕΕ.

Ορισμένοι απ' όσους συμμετείχαν στη συνάντηση είπαν ότι η πρόταση για την επαναγορά ελληνικών μακροχρόνιων ομολόγων που διαπραγματεύονται με μεγάλη έκπτωση (πάνω από 30%) στην δευτερογενή αγορά «έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη δυναμική της αγοράς για την Ελλάδα».

Το ζήτημα της μετακύλισης είναι πολύπλοκο, καθώς σε κάθε χώρα υπάρχουν διαφορετικοί λογιστικοί κανόνες και ρυθμίσεις, ιδιαίτερα για τις τράπεζες, σε ό,τι αφορά αν τα ομόλογα διακρατηθούν ώς τη λήξη τους ή είναι διαθέσιμα για πώληση στο trading χαρτοφυλάκιο.

Όπως είπε ο γενικός διευθυντής του IIF, Τσαρλς Νταλάρα, οι τράπεζες που ενδιαφέρονται να μετέχουν στo δεύτερο πακέτο στήριξης δείχνουν «αυξημένο ενδιαφέρον» για μία πιθανή επαναγορά ελληνικού χρέους.

Η επαναγορά χρέους από τη δευτερογενή αγορά έχει σημαντικά πλεονεκτήματα (τόσο για το Ελληνικό Δημόσιο όσο και σε ένα βαθμό και για τους πιστωτές), αλλά και αρκετούς κινδύνους, που μπορεί να οδηγήσουν αυτό το σχέδιο σε αποτυχία.

Για παράδειγμα, το ελληνικό 30ετές ομόλογο (λήξεως 30/09/2040) διαπραγματεύεται στο 47% της ονομαστικής του αξίας, υποδηλώνοντας «κούρεμα» 53%.

Δηλαδή, αν η Ελλάδα διέθετε τα κεφάλαια (μέσων δανεισμού από τον μηχανισμό ευρω-στήριξης EFSF ή αν το EFSF αγόραζε απευθείας), θα μπορούσε να αγοράσει 30ετή ομόλογα ονομαστικής αξίας 100 εκατ. ευρώ και θα πλήρωνε μόνο τα 47, ακυρώνοντας τα υπόλοιπα 53 εκατομμύρια.

Με αυτον τρόπο, το Ελληνικό Δημόσιο προχωρεί ουσιαστικά σε «κούρεμα» του χρέους, χωρίς όμως αυτή η κίνηση να προκαλεί πιστωτικό επεισόδιο, καθώς οι ομολογιούχοι πουλάνε εθελοντικά τα ομόλογα τους, χωρίς να τους εξαναγκάζει κανείς.

Για να δώσει ένα επιπλέον κίνητρο το Ελληνικό Δημόσιο, θα μπορούσε να αγοράσει σε λίγο υψηλότερα επίπεδα, για πράδειγμα στο 60% της ονομαστικής αξίας. Και πάλι το όφελος από την διαγραφή (απόσυρση) χρέους είναι πολύ σημαντικό.

Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι οι τιμές των ομολόγων θα ενισχυθούν στην αγορά, περιορίζοντας το όφελος. Έτσι, οι ομολογιούχοι θα μπορούσαν ίσως να επιχειρήσουν να πωλήσουν τα 30ετή ομόλογα στο 70% της αξίας τους ή και υψηλότερα.

Η εναλλακτική όμως που αντιμετωπίζουν οι πιστωτές είναι ότι σε ενδεχόμενη ανεξέλεγκτη ελληνική χρεοκοπία το «κούρεμα» θα είναι αρκετά μεγαλύτερο. Επιπλέον, αναλαμβάνοντας κάποιες ζημίες, μειώνουν την έκθεση τους στο ελληνικό χρέος.

Σε ό,τι αφορά τον EFSF, δεν επιτρέπεται η επαναγορά χρέους στη δευτερογενή αγορά, λόγω κυρίως των γερμανικών αντιδράσεων. Ωστόσο, μπορεί να αγοράσει νέες εκδόσεις. Έτσι, η Ελλάδα μπορεί να εκδώσει νέα ομόλογα, να τα αγοράσει το EFSF και εν συνεχεία η Ελλάδα να επαναγοράσει τους τίτλους στη δευτερογενή αγορά.

Σημειώνεται ότι ο οικονομικός σύμβουλος της Άγκελα Μέρκελ, Λαρς Φελντ, είχε προτείνει την επαναγορά ομολόγων μέσω ενός «ευρωπαϊκού οργανισμού».

«Κλειδί» είναι και ο ρόλος της ΕΚΤ, που κατέχει 48 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα από τις παρεμβάσεις της στη δευτερογενή αγορά για τη στήριξη των τίτλων της ευρωπεριφέρειας. Οι αγορές αυτές έγιναν με μία μέση έκπτωση της τάξεως του 30%.

Η Ελλάδα είτε μέσω του EFSF, είτε απευθείας ο EFSF, θα μπορούσε να αγοράσει αυτά τα ομόλογα, αποσύροντας  χρέος της τάξεως των 20 δισ. ευρώ περίπου.