Ωστόσο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το χρονοδιάγραμμα και ο ρυθμός ανάκαμψης διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα, επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στην πρόσφατη έκθεση για την Νομισματική Πολιτική 2010-2011.

Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΤτΕ, στην Τουρκία καταγράφηκε ο υψηλότερος ρυθμός ανάπτυξης (της τάξεως του 8,2%), ενώ ακολουθεί η Αλβανία (3%). Το ίδιο έτος, η Σερβία, η Βουλγαρία, η ΠΓΔΜ, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο εκτιμάται ότι σημείωσαν αρκετά χαμηλότερους θετικούς ρυθμούς, ενώ η Ρουμανία και η Κροατία εξακολούθησαν να καταγράφουν αρνητικούς ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ για δεύτερο συνεχόμενο έτος.

Στις περισσότερες χώρες η ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών, λόγω της ανόδου του διεθνούς εμπορίου μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2009, και σε αυξήσεις των αποθεμάτων. Αντίθετα, η εγχώρια ζήτηση παραμένει αδύναμη σε όλες τις χώρες εκτός της Τουρκίας, όπου εμφανίζει θεαματική ανάκαμψη. Τέλος, αν και η ανεργία παραμένει σε υψηλό επίπεδο στις περισσότερες χώρες, οι συνθήκες στις αγορές εργασίας φαίνεται να ακολουθούν πορεία σταδιακής σταθεροποίησης.

Όπως αναφέρεται στην σχετική αναφορά της ΤτΕ, για τις οικονομίες των χωρών της ΝΑ Ευρώπης, όπου δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων, το 2011, η ανάκαμψη προβλέπεται να επεκταθεί στο σύνολο των χωρών και να ενισχυθεί περαιτέρω μέσω της σταδιακής ενδυνάμωσης της εγχώριας ζήτησης. Από την άλλη πλευρά όμως, δεν πρέπει να παραβλεφθεί η ύπαρξη σημαντικών στοιχείων αβεβαιότητας.

Ειδικότερα, η θετική συμβολή των εξαγωγών μπορεί να μετριαστεί λόγω πιθανής εξασθένησης της εξωτερικής ζήτησης, κυρίως από τις χώρες της ΕΕ. Επίσης, η συνεχιζόμενη προσπάθεια των χωρών για δημοσιονομική προσαρμογή περιορίζει τη συμμετοχή των κρατικών δαπανών στη διαδικασία ανάπτυξης.

Τέλος, στο βαθμό που η ανεργία παραμένει υψηλή και ο ιδιωτικός τομέας συνεχίζει τη διαδικασία απομόχλευσης, η αναμενόμενη ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης είναι πιθανόν να σημειώσει χαμηλούς ρυθμούς.

Μετά τη σημαντική αποκλιμάκωση του πληθωρισμού κατά τη διάρκεια της κρίσης, η οποία μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύθηκε ακόμη και από την εμφάνιση συνθηκών αρνητικού πληθωρισμού, οι πληθωριστικές πιέσεις επανεμφανίστηκαν, έστω και μερικώς, το 2010.

Αυτό, οφείλεται κυρίως στην άνοδο των τιμών βασικών τροφίμων, σε αυξήσεις έμμεσων φόρων και διοικητικά καθοριζόμενων τιμών αλλά και στην υποτιμητική τάση ορισμένων νομισμάτων (κυρίως της Σερβίας). Το 2011 οι πληθωριστικές πιέσεις προβλέπεται να ενταθούν, καθώς η ανοδική τάση των ρυθμών ανάπτυξης των χωρών της περιοχής θα συνεχιστεί.

Η δημοσιονομική προσαρμογή αποτελεί κύρια προτεραιότητα της μακροοικονομικής πολιτικής για τις χώρες της περιοχής. Οι περισσότερες κατόρθωσαν να περιορίσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα το 2010 και η προσπάθεια προσαρμογής προβλέπεται να συνεχιστεί και το 2011. Η σταδιακή βελτίωση των οικονομικών συνθηκών αναμένεται να προσφέρει σημαντική βοήθεια προς την κατεύθυνση αυτή.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των περισσότερων χωρών της ΝΑ Ευρώπης παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα το 2010. Σε αρκετές από αυτές μάλιστα (ειδικότερα, στην Τουρκία, τη Ρουμανία και τη Σερβία, αυξήθηκε σημαντικά. Εξαίρεση αποτελεί η Βουλγαρία, το εξωτερικό έλλειμμα της οποίας παρουσίασε σημαντική βελτίωση.

Οι εισροές κεφαλαίων για άμεσες επενδύσεις κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα, ενώ η αύξηση των εισροών στην Τουρκία κυρίως προέρχεται από επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Το 2011 ο εξωτερικός τομέας των χωρών είναι πιθανόν να επιδεινωθεί περαιτέρω, λόγω της αναμενόμενης σταδιακής ανάκαμψης της ζήτησης εισαγωγών αλλά και της αβεβαιότητας όσον αφορά την κρίση χρέους που πλήττει κυρίως τις περιφερειακές χώρες της ζώνης του ευρώ.

Η νομισματική πολιτική που ασκήθηκε στις χώρες της περιοχής το 2010 έλαβε υπόψη το διαφορετικό βαθμό οικονομικής ανάκαμψης στις επιμέρους χώρες και την περιορισμένη σταδιακή ενίσχυση του πληθωρισμού. Με εξαίρεση την Τουρκία, τα πραγματικά επιτόκια των χωρών βρίσκονταν σε χαμηλότερα επίπεδα το 2010 από ό,τι το 2009, γεγονός το οποίο ευνόησε τη διατήρηση της υφιστάμενης πολιτικής νομισματικής χαλάρωσης που αποσκοπούσε στην τόνωση της εγχώριας ζήτησης.

Μόνο στη Σερβία οι νομισματικές αρχές έκριναν αναγκαίο να προχωρήσουν σε σημαντική αύξηση του βασικού επιτοκίου, εξαιτίας των συνεχιζόμενων υποτιμητικών τάσεων του εγχώριου νομίσματος και της εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων, παρά το χαμηλό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Επομένως, είναι πιθανόν ότι συνολικά η άσκηση νομισματικής πολιτικής στις χώρες της περιοχής θα εξακολουθήσει ―τουλάχιστον το πρώτο εξάμηνο του 2011―να κινείται με άξονα τη διατήρηση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα.

Η βελτίωση του επιπέδου της οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολο σχεδόν των χωρών της περιοχής συνοδεύθηκε από ενίσχυση των θετικών ρυθμών πιστωτικής επέκτασης, οι οποίοι όμως παρέμειναν σε ιδιαιτέρως χαμηλά επίπεδα. Στο χρηματοπιστωτικό τομέα, η διαδικασία της απομόχλευσης συνεχίστηκε ολόκληρο το 2010, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά επισφαλών απαιτήσεων απορροφήθηκαν μέσω διαγραφών από την ιδιαίτερα υψηλή κεφαλαιακή βάση των χρηματοπιστωτικών συστημάτων της περιοχής.

Με εξαίρεση την Τουρκία, η οποία παρουσίασε σημαντική μείωση στις επισφαλείς απαιτήσεις και ήδη έχει υψηλό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης, η διαμόρφωση ενός πλαισίου βιώσιμης ανάπτυξης στις υπόλοιπες χώρες θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη σταθεροποίηση στον τομέα αυτό, καθώς και από την επίδραση που θα έχει η κρίση χρέους των χωρών της ζώνης του ευρώ στις οικονομίες των χωρών της περιοχής. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό η διασφάλιση της ρευστότητας των χρηματοπιστωτικών συστημάτων θα πρέπει να στηριχθεί στο νέο πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης που οικοδομείται σήμερα και δίνει προτεραιότητα και έμφαση στην εγχώρια αποταμίευση και τις εσωτερικές ροές κεφαλαίων.