Η φινλαδική εταιρία στο κύριο μέρος της ανάλυσης δεν προσμετρά τα μέτρα που ελαβε η κυβέρνηση το περασμένο φθινόπωρο ωστόσο κάνει μια σχετική επισκόπησή τους. Μάλιστα τα αξιολογεί θετικά. Έτσι με βάση τα όσα αναφέρει τα μέτρα, τόσο ταμειακού όσο και διαρθρωτικού χαρακτήρα που πήρε η κυβέρνηση, αναμένεται οδηγήσουν σε πλεόνασμα τον ΕΛΑΠΕ μετά το 2023. Μάλιστα σημειώνεται ότι από το 2030 ο ΕΛΑΠΕ αναμένεται να έχει πλεόνασμα μεταξύ 2,5 και 2,7 δισεκ. ευρώ. Βέβαια η εταιρία υποσημειώνει ότι εφόσον οι τιμές των ενεργειακών αγαθών παραμείνουν χαμηλά και η ζήτηση δεν ανεβεί με έντονο ρυθμό η ισοσκέλιση του ΕΛΑΠΕ καθυστερήσει μέχρι το 2026.

 

Πάντως στην έκθεση τονίζεται ότι τα μέτρα αυτά θα πρέπει να τηρηθούν. Ειδικά, δε, επισημαίνεται ότι είναι σημαντική η πρόβλεψη για ενίσχυση του ΕΛΑΠΕ με 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό η μελετητική εταιρία καταγράφει πιθανούς  «παράγοντες ρίσκου», όπως, το οριακό θετικό ισοζύγιο του ΕΛΑΠΕ τα χρόνια  μέχρι το 2023, την πολιτική τελών για τους ρύπους από την ΕΕ, αλλά και πιθανές καθυστερήσεις στη Μεγάλη Διασύνδεση της Κρήτης. Επίσης σημειώνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση για πιθανές διορθωτικές παρεμβάσεις ανάλογα με τις εξελίξεις.

 

Ωστόσο όπως αναφέρεται εάν δε ληφθούν υπόψη τα εξαγγελθέντα μέτρα το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ αναμένεται να είναι λίγο κάτω από 1 δισεκ. ευρώ το τέλος του 2022.  Έτσι, στο βασικό σενάριο που θέτουν οι μελετητές αναφέρεται ότι το ισοζύγιο του ΕΛΑΠΕ αναμένεται να αρχίσει να βελτιώνεται μετά από το 2024, οπότε και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 164 εκατ. ευρώ από 339 εκατ. ευρώ το 2023. Σταδιακά εκτιμάται ότι το έλλειμμα θα μειώνεται  με ορόσημο το 2030 οπότε και αναφέρεται ότι θα υπάρξει πλεόνασμα. Ωστόσο παρά την σταδιακή αυτή αλλαγή ρότας από το 2024 και μετά, η εταιρία μελετητών καταγράφει ότι το 2030 θα έχει συσσωρευτεί ένα αθροιστικό έλλειμμα της τάξης του 1,7 δισεκ. ευρώ. Βέβαια στο απαισιόδοξο σενάριο (stressed scenario) το συσσωρευμένο έλλειμμα εκτινάσσεται το 2039 στα 4,2 δισεκ. ευρώ.

 

Σε σχέση με τα προτεινόμενα μέτρα η μελέτη αφού σημειώνει ότι υπάρχουν κίνδυνοι από την π.χ. επιβολή χρεώσεων είτε στους καταναλωτές είτε στους προμηθευτές παραδέχεται ότι λόγω του ύψους του ελλείμματος ένα μίγμα μέτρων που θα περιλαμβάνει και ανάλογες επιβαρύνσεις, που έχουν άμεσο αποτέλεσμα, είναι απαραίτητο. Μάλιστα τονίζεται ότι η επιβολή πράσινου τέλους στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης, αλλά και  υιοθέτηση μηχανισμού ισόποσης αυξομείωσης μεταξύ Χρέωσης Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) μπορούν να αποσυρθούν ως μέτρα το 2024 και 2026 αντίστοιχα.

 

Αναλυτικά σε μεσοπρόθεσμη βάση  προτείνονται:

 

• Αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ

• Θέσπιση τέλους προμηθευτή

• Θέσπιση χρέωσης για τους παραγωγούς ΑΠΕ

• Αύξηση του μεριδίου υπερ ΑΠΕ από τα δικαιώματα Ρύπων και

• ένας περισσότερο μόνιμος κόφτης στα έργα Feed in Tariff.

Να σημειωθεί ότι όπως αναφέρεται και στην περίληψη της συγκεκριμένης μελέτη στόχος είναι μέσα και από την ανάλυση που παρατίθεται να εξεταστούν πιθανές μελλοντικές παρεμβάσεις ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα στις νέες συνθήκες λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Μακροπρόθεσμα τονίζεται ότι μπορεί να εφαρμοστούν μια σειρά από μέτρα που αφορούν π.χ. διασφάλιση πόρων από φόρο άνθρακα σε θέρμανση και μεταφορές

Υπενθυμίζεται ότι στον ΕΛΑΠΕ καταλήγουν και τα έσοδα από την προημερήσια και ενδοημερήσια αγορά και οι επιβαρύνσεις από την αγορά εξισορρόπησης λόγω των αποκλίσεων στις δηλώσεις φορτίου και γιαυτό θα πρέπει όπως αναφέρεται  υπάρχει προσαρμογή του ΕΤΜΕΑΡ ανάλογα με την πορεία εξισορρόπησης του λογαριασμού αλλά με ένα όριο.

 

Γιώργος Αλεξάκης