Του Κωνσταντίνου Ελευθεριάδη, Partner Financial Advisory Services, Power & Utilities Leader της Deloitte Ελλάδος

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Reporter Magazine Δεκεμβρίου

Η αγορά ενέργειας στη μετά Covid-19 εποχή δεν αναμένεται να είναι η ίδια με αυτή που είχαμε συνηθίσει μέχρι σήμερα. Δεν είναι μόνο η μετάβαση στο νέο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, το Target Model, που θα επηρεάσει σημαντικά την αγορά ενέργειας στην Ελλάδα (αν και η σημασία αυτής της μετάβασης έχει γίνει ήδη εμφανής από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες λειτουργίας του Target Model). Είναι ότι η ίδια η πανδημία έχει λειτουργήσει σαν καταλυτικός παράγοντας και έχει φέρει στην επιφάνεια αλλαγές, οι οποίες σιγά σιγά θα γίνουν περισσότερο αντιληπτές. Ποιες θα είναι αυτές και πόσο θα επηρεάσουν την ενεργειακή συμπεριφορά των καταναλωτών;

Χαμηλές τιμές ενέργειας από νέες μεγάλες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές

Με τις περισσότερες εταιρείες μέσης και υψηλής τάσης να υπολειτουργούν ή να είναι τελείως κλειστές το πρώτο τετράμηνο του 2020, λόγω του πρώτου lockdown, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έπεσε κατακόρυφα, ακολουθώντας το ίδιο ακριβώς μοτίβο και με τις άλλες χώρες που σιγά σιγά υπεισέρχονταν σε lockdown. Η ζήτηση για ενέργεια καλύφθηκε σε πολύ μεγάλο ποσοστό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και από τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο. Μήνας άξιος αναφοράς ήταν ο Απρίλιος του 2020 (εάν και αποτελεί μάλλον εξαίρεση γιατί τον μήνα αυτό συνέπεσε και η εορταστική περίοδος του Πάσχα), όταν περίπου το 90% της ενέργειας που καταναλώθηκε τον μήνα αυτό, παράχθηκε από ανανεώσιμες πηγές και μονάδες φυσικού αερίου, ενώ οι περισσότερες μονάδες παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη υπολειτουργούσαν.

Η πτώση της ζήτησης συμπαρέσυρε και την τιμή της χονδρεμπορικής αγοράς σε μία, κατά κοινή ομολογία μεγάλη πτώση, από τα επίπεδα των 60 Ευρώ / MWh τον Δεκέμβριο του 2019 στα 30 Ευρώ / MWh τον Απρίλιο του 2020, κυρίως λόγω της χαμηλής τιμής του φυσικού αερίου, η τιμή του οποίου κυμαίνεται σε αρκετά χαμηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια.

Φυσικά η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας όπως και η τιμή της ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά ανέβηκαν ξανά και πλέον πλησιάζουν τα επίπεδα προ κορωνοϊού. Όμως αυτό που όλη η αγορά συνειδητοποίησε για πρώτη φορά (καθώς πολύ σπάνια στο παρελθόν συμμετείχαν στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τόσο μικρό ποσοστό οι λιγνιτικές μονάδες) είναι το πόσο χαμηλές τιμές ενέργειας μπορούν να επιτευχθούν εάν η ενέργεια που καταναλώνεται προέρχεται από φυσικό αέριο και καινούριες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές. Ξαφνικά, τα διμερή συμβόλαια ενέργειας (PPAs), τα οποία το Τarget Model εισήγαγε στην ελληνική αγορά, απέκτησαν ιδιαίτερη σημασία, καθώς όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί καταναλωτές (κυρίως μέσης τάσης και υψηλής τάσης) ξεκίνησαν να σκέφτονται πώς θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητες που προσφέρει το target model, προκειμένου να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος.

Πηγή: ΛΑΓΗΕ

Στα παραπάνω διαγράμματα αποτυπώνεται η διακύμανση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Οκτώβριο του 2020, και το ποσοστό (%) που συμμετείχαν οι διαφορετικού τύπου μονάδες στη συνολική μηνιαία παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας το α' τετράμηνο του 2020.

Μετατόπιση της κατανάλωσης

Μία άλλη αλλαγή που ήρθε για να μείνει, είναι η τηλεργασία. Δεν είναι μόνο η δυνατότητα να εργαζόμαστε από το σπίτι, είναι και το ότι από πολλές απόψεις η τηλεργασία πέτυχε. Τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών άντεξαν, η αποδοτικότητα των εργαζομένων για πολλές εταιρείες αυξήθηκε και όλοι προσαρμόστηκαν στην καινούρια ψηφιακή πραγματικότητα. Μελέτες αναφέρουν ότι πολλές εταιρείες θα συνεχίσουν να προσφέρουν το μέτρο της τηλεργασίας τουλάχιστον για 4-5 ημέρες ανά εργασιακό μήνα. Στο εξωτερικό το φαινόμενο αυτό αναμένεται να είναι ακόμα πιο έντονο καθώς κάποιοι μεγάλοι οργανισμοί έχουν ήδη κλείσει αρκετά κατά τόπους γραφεία, ενώ πολλές μικρότερες εταιρείες το βλέπουν και σαν ένα μέτρο για να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα, καθώς με την τηλεργασία εκτιμούν ότι θα χρειάζονται μικρότερο χώρο γραφείων στο μέλλον.

Παρουσιάζονται συνεπώς φαινόμενα μετατόπισης της κατανάλωσης από τα κλασσικά business districts στις πιο οικιστικές περιοχές. Οι εταιρείες που μέχρι πρότινος κατανάλωναν ηλεκτρική ενέργεια για φωτισμό, τηλεπικοινωνίες, θέρμανση και κλιματισμό, πλέον θα καταναλώνουν λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια, καθώς ένα μέρος των ανθρώπων τους θα εργάζεται με τηλεργασία. Το φαινόμενο αυτό αναμένεται να ενταθεί, αν αναλογιστούμε και τις πολύ μικρές εταιρείες και τα συνοικιακά καταστήματα που ήταν κλασικοί καταναλωτές ενέργειας, οι οποίοι δυστυχώς έχουν χτυπηθεί περισσότερο από όλους από την πανδημία και πιθανόν να μην λειτουργήσουν μετά το πέρας της στον ίδιο βαθμό ή με τον ίδιο τρόπο.

Η πανδημία ανέδειξε και τα πλεονεκτήματα καθώς και την ευκολία του οnline shopping. Όπως έχουν καταδείξει πολλές έρευνες στο παρελθόν, οι Έλληνες αρέσκονται στη φυσική παρουσία και την επίσκεψη στα καταστήματα, άρα δεν αναμένεται το online shopping να υποκαταστήσει τις πωλήσεις των καταστημάτων στο σύνολο τους, σίγουρα όμως θα διεκδικήσει ένα μεγάλο μερίδιο αγοράς τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα δημιουργήσει και την ανάγκη για περισσότερα κέντρα διανομών τα οποία με τη σειρά τους θα καταναλώνουν μία αρκετά μεγάλη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας.

Ηλεκτροκίνηση

Η ηλεκτροκίνηση δεν αποτελεί παράγωγο της πανδημίας. Απλώς ωρίμασαν και στην ελληνική αγορά οι συνθήκες για να αναπτυχθεί η ηλεκτροκίνηση, έστω και καθυστερημένα σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Τα βοηθητικά μέτρα που θέσπισε η κυβέρνηση αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στην προώθηση της ηλεκτροκίνησης τα επόμενα χρόνια. Ήδη αρκετοί δήμοι και εταιρείες συντάσσουν τα δικά τους σχέδια φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και προχωρούν, με τις κατάλληλες μελέτες, για τις υποδομές και τις επενδύσεις που θα απαιτηθούν προκειμένου να εγκαταστήσουν σταθμούς φόρτισης.

Σε συνδυασμό με τα όσα ήδη αναφέρθηκαν, η ηλεκτροκίνηση θα εντείνει την ανάγκη για συνεχές και σωστό monitoring των δικτύων. Το προφίλ του καταναλωτή αλλάζει και η ανάγκη παρακολούθησης των φορτίων μέσω έξυπνων μετρητών θεωρείται δεδομένη.

Κλιματική αλλαγή και μετάβαση στον prosumer

Η πανδημία υπενθύμισε σε όλους τη σημαντικότητα της κλιματικής αλλαγής και ότι πρέπει όλοι να δράσουμε ανάλογα για να πετύχουμε τους στόχους που έχουν τεθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι καταναλωτές είναι πιο ευαισθητοποιημένοι για θέματα που αφορούν το περιβάλλον και είναι διατεθειμένοι να μετατραπούν σε prosumers, δηλαδή σε έξυπνους καταναλωτές που παράγουν, μέσω ανανεώσιμων πηγών, μέρος της ενέργειας που καταναλώνουν.

Η ελληνική αγορά ενέργειας αλλάζει. Η πανδημία και η μετάβαση σε ένα καινούριο μοντέλο λειτουργίας, επηρέασε σημαντικά όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά. Οι νέες μεγάλες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οδηγούν τις εξελίξεις, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας, ενώ οι καταναλωτές γίνονται ολοένα και πιο «έξυπνοι» και ζητάνε εξειδικευμένες λύσεις που καλύπτουν τις ανάγκες τους με το χαμηλότερο δυνατό ενεργειακό κόστος. Αυτό που απομένει να δούμε είναι πώς θα εξελιχθεί η αγορά μόλις επιστρέψουμε στην καινούρια κανονικότητα και εάν οι νέες τάσεις θα επιβεβαιωθούν μελλοντικά μεταβάλλοντας ριζικά την ενεργειακή μας συμπεριφορά.

Περισσότερα νέα από την ομάδα Power & Utilities της Deloitte εδώ.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr