N. I . Δήμτσας (DIMAND): προαπαιτούμενο για νέες επενδύσεις και τη χρηματοδότησή τους τα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά

Ως ένα προαπαιτούμενο χρηματοδοτικό και επενδυτικό κριτήριο περιέγραψε την ανάπτυξη κτιρίων με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά ο Νικόλαος Ιωάννης Δήμτσας, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Dimand, μιλώντας στο 7ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών - ITC 2024, που λαμβάνει χώρα στις 17 και 18 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο.

«Ο χαρακτηρισμός ενός κτιρίου ως πράσινο ξεκινά από τη μελέτη του και αφορά σε στοιχεία όπως είναι η χρήση ανακυκλώσιμων υλικών και ο προσανατολισμός στο φως, με αποτέλεσμα τη μειωμένη κατανάλωση και τις μειωμένες θερμικές ανάγκες», είπε ο κ. Δήμτσας.

Αναφερόμενος στη στρατηγική της Dimand, ο ίδιος τόνισε πως η εταιρεία έχει λάβει από το 2009 την απόφαση να επενδύει σε αειφόρα βιοκλιματικά κτίρια που θα πιστοποιούνται κατά LEED κατ' ελάχιστον στη βαθμίδα Gold, πρότυπο το οποίο υιοθετεί κι η αγορά. 

«Κάποτε οι επενδυτές και οι χρήστες των ακινήτων επιβράβευαν την ανάπτυξη των βιοκλιματικών κτιρίων με τη μορφή υψηλότερου τιμήματος ή ενοικίου. Σήμερα, απλά δεν ασχολούνται με μη βιοκλιματικά ακίνητα, αφού αυτό το χαρακτηριστικό είναι πλέον δεδομένο, αποτελεί μέρος της πολιτικής ESG», πρόσθεσε.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η Dimand παραδίδει το καλοκαίρι του 2026 το Νέο Δικαστικό Μέγαρο Πειραιά, όπως έκανε γνωστό ο κ. Δήμτσας. 

Σύμφωνα με τον ίδιο, για την ανάπτυξη του έργου, που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, πληρούνται υψηλά στάνταρ βιωσιμότητας και αειφορίας, τα οποία δεν περιορίζονται στο κτίριο, αλλά αφορούν και στο δημόσιο χώρο, έτσι ώστε να υπάρχει θετική κοινωνική επίδραση και στην περιοχή όπου αναπτύσσεται το ακίνητο. 

«Σε αυτό το πλαίσιο, μέρος της ανάπτυξης θα παραδοθεί ως δωρεά στον Δήμο Πειραιά, με σκοπό τη δημιουργία ενός πάρκου, που θα ενισχύσει την μικροοικονομία στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου Πειραιά», είπε ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της Dimand.

«Σε αυτές τις δράσεις δεν είμαστε μόνοι, δίνουμε μεν το έναυσμα, αλλά υπάρχουν κι άλλοι φορείς που συνεπενδύουν σε αυτές. Το νόημα μίας αστικής ανάπλασης είναι να παίρνει ξανά ζωή μία περιοχή που εγκαταλείφθηκε και υποβαθμίστηκε», κατέληξε. 

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση των αστικών αναπλάσεων, ο ίδιος έκανε γνωστό πως το Ταμείο Ανάκαμψης και η EBRD έχουν σκοπό να συνεχίσουν να συνεπενδύουν σε τέτοιου είδους έργα. 

Κ. Μπήτρος (INVENTIO EDGE): υποχρεωτικός πλέον για τη χρηματοδότηση επενδύσεων ο “πράσινος” χαρακτήρας των κτιρίων σε logistics και τουρισμό

Ολοκληρώνεται σε 18 μήνες από σήμερα η μεγάλη επένδυση της H.I.G. για το “πράσινο” Logistics Park στον Ασπρόπυργο, με τα έργα να ξεκινούν εντός των προσεχών 5 μηνών.

Αυτό ανέφερε ο Κωνσταντίνος Μπήτρος, Διευθύνων Σύμβουλος της Inventio Edge, μιλώντας στο 7ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών - ITC 2024, που λαμβάνει χώρα στις 17 και 18 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο. 

Ήδη έχει εκδοθεί η πρώτη εκ των συνολικά τριών αδειών για το εν λόγω project, με τις διαδικασίες να έχουν ωριμάσει ώστε να εκκινήσουν τα εργοτάξια εντός των προσεχών 5 μηνών.

Όπως αποκάλυψε ο κ. Μπήτρος, οι εγκαταστάσεις του μοναδικού trimodal πάρκου της χώρας θα διαθέτουν ρομποτικές αποθήκες 18 μ., που θα είναι οι πρώτες του είδους και αυτού του μεγέθους του στην Ελλάδα. Το κτίριο θα είναι LEED Gold, ενώ θα τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά ισχύος 25 MW τόσο για ιδιοκατανάλωση όσο και για την ευρύτερη περιοχή.

Επίσης, θα κατασκευαστεί γέφυρα που θα συνδέει το βόρειο και το νότιο κομμάτι του πάρκου, ώστε να μην υπάρξει κυκλοφοριακή επιβάρυνση της περιοχής.

Σύμφωνα με τον κ. Μπήτρο, η εταιρεία βρίσκεται σε επαφές με διάφορους υποψήφιους ενοικιαστές με στόχο το μέγιστο όφελος τόσο για τον επενδυτή όσο και για τη ίδια τη χώρα.

Αναφερόμενος στο κομμάτι των «πράσινων» κατασκευών, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Inventio Edge ανέφερε ότι η εταιρεία ετοιμάζεται να εισέλθει στο κομμάτι των μπαταριών και του υδρογόνου στοχεύοντας έτσι σε καλύτερους όρους χρηματοδότησης και μεγαλύτερης κεφαλαιακής επάρκειας.

Όπως είπε, τα «πράσινα» στοιχεία καθίστανται πλέον υποχρεωτικά για την εξεύρεση χρηματοδότησης και την ανάπτυξη σύγχρονων κτιρίων, είτε πρόκειται για τον κλάδο του τουρισμού, είτε των logistics.

Τόνισε ότι η διάσταση συμμετοχής στο κοινωνικό γίγνεσθαι της ευρύτερης περιοχής -την οποία αναπλάθει η Inventio Edge- έχει μεγάλη σημασία για την ίδια την εταιρεία.

«Οπότε ένα μέρος της ταχύτητας, με την οποία υλοποιούμε τα έργα, εμπεριέχει αυτή την ανταποδοτική ισορροπία με τις εκάστοτε Δημοτικές Αρχές. Μας απασχολεί ιδιαίτερα το well being της τοπικής κοινωνίας όπου δραστηριοποιούμαστε» κατέληξε.

Δ. Χανής (ΗΡΑΚΛΗΣ): το 2029 στην αγορά το πρώτο τσιμέντο “μηδενικών ρύπων” - Επενδύσεις 600 εκατ. ευρώ έως το 2027 για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την “πράσινη” μετάβαση

Το πρώτο τσιμέντο μηδενικών ρύπων (zero carbon) του ομίλου Ηρακλής θα κυκλοφορήσει στην αγορά το 2029, όπως ανακοίνωσε ο Δημήτρης Χανής, διευθύνων σύμβουλος της ΗΡΑΚΛΗΣ.

Το έργο δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα της τσιμεντοβιομηχανίας ΗΡΑΚΛΗΣ στο εργοστάσιο στο Μηλάκι, επένδυση ύψους 350 εκατομμυρίων ευρώ που συγχρηματοδοτείται και από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ, θα δεσμεύει ένα εκατομμύριο τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

Το έργο συγκαταλέγεται στις δράσεις που υλοποιεί ο όμιλος την τελευταία πενταετία με στόχο τη βιωσιμότητα και την πράσινη μετάβαση. Την περίοδο 2024-2027 οι επενδύσεις αυτές θα ανέλθουν σε 600 εκατομμύρια ευρώ.

Παράλληλα προχωράει η διαδικασία υποκατάστασης των ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ. Ήδη το ποσοστό φτάνει σε 45%, ενώ εκτιμάται ότι το 2028 το 90% της ενέργειας θα προέρχεται από εναλλακτικές μορφές ενέργειας.

Καθοριστικής σημασίας είναι επίσης η χρήση αποβλήτων από εκσκαφές και κατεδαφίσεις για την παραγωγή τσιμέντου. Το 2024 η ΗΡΑΚΛΗΣ θα χρησιμοποιήσει 150 χιλιάδες τόνους τέτοιων υλικών για την παραγωγή τσιμέντου.

«Κάθε μέρα στα εργοστάσιά μας χρησιμοποιούμε στην παραγωγική διαδικασία υλικό από 15-20 φορτηγά με μπάζα. Η παραγωγή τσιμέντου αλλάζει χρόνο με τον χρόνο, μέρα με την ημέρα σε σχέση με το παρελθόν» τόνισε ο Δ. Χανής.

Όπως ανακοίνωσε ο Δ. Χανής, σύντομα θα αποσυρθεί από την αγορά το τσιμέντου τύπου 1, καθώς σχεδιάζονται και παρουσιάζονται νέοι τύποι τσιμέντου με μειωμένο ανθρακικό αποτύπωμα και διατηρώντας την ίδια αντοχή.

Γ. Πανιάρας (ΟΜΙΛΟΣ ΤΙΤΑΝ): στόχος η παραγωγή 3 εκατ. τόνων τσιμέντου μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα ετησίως με την “πράσινη” επένδυση “Project Ifestos” στη Βοιωτία

Τη στρατηγική του Ομίλου ΤΙΤΑΝ για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την παραγωγή προϊόντων χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος ανέλυσε ο Διευθυντής Δραστηριοτήτων Ευρώπης του Ομίλου, Γιάννης Πανιάρας. 

«Η επένδυση στο εργοστάσιό μας στο Καμάρι εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό. Εκεί αναπτύσσουμε και το project «IFESTOS», με επιδότηση 234εκ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος να παράγουμε περίπου 3 εκατ. τόνους τσιμέντου μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα ετησίως» υπογράμμισε ο κ. Πανιάρας.

Επισήμανε ότι οι πελάτες και οι κοινωνία ζητούν ολοένα και περισσότερα πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες  και προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση κινούνται οι εταιρείες του κλάδου. 

Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντικό να αυξηθεί η ανακύκλωση, με τον  Όμιλο ΤΙΤΑΝ να επαναχρησιμοποιεί σκυρόδεμα και υλικά κατεδαφίσεων, επενδύοντας παράλληλα σε σκυροδέματα που έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στον χρόνο.  

Ο κ. Πανιάρας αναφέρθηκε επίσης στη δυνατότητα που έχουν οι ενδιαφερόμενοι να επενδύσουν στην εταιρεία μέσω ομολόγων συνδεδεμένων με ρήτρα αειφορίας και πιο συγκεκριμένα με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του Ομίλου. 

Τόνισε ότι η ελληνική αγορά τσιμέντου βρίσκεται μπροστά σε σχέση με τις ΗΠΑ, πίσω όμως σε σχέση με πολλές χώρες της Ευρώπης. «Να δούμε τις προδιαγραφές και τα πρότυπα, ώστε όλη η αγορά να πάει στην πράσινη ανάπτυξη» σχολίασε ο Διευθυντής Δραστηριοτήτων Ευρώπης του Ομίλου ΤΙΤΑΝ. 

Ο κ. Πανιάρας συμπλήρωσε ότι η εταιρεία αναπτύσσει λύσεις που είναι κοντά στην αγορά, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και παρακολουθώντας τις εξελίξεις, που τρέχουν, όπως είπε, με ρυθμούς που δύσκολα παρακολουθεί κανείς.  

Χ. Ακριτίδης (ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ Α.Ε.): σε εξέλιξη σημαντικά έργα και παρεμβάσεις στο οικιστικό απόθεμα της Αθήνας αλλά και σε όλη την Ελλάδα

Ο κ. Χρόνης Ακριτίδης – Διευθύνων Σύμβουλος ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ Α.Ε. αναφέρθηκε στα έργα και τις δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι βρισκόμαστε σε μία φάση ιδιαίτερα δημιουργική με παρεμβάσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά κυρίως στο οικιστικό απόθεμα των Αθηνών. 

Αναφέρθηκε στους πρόσφατους επτά αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς για ανοιχτούς χώρους, για τους οποίους απασχολήθηκαν 618 επιστήμονες, στο πρόγραμμα προσόψεων, στην ανάδειξη και διάσωση διατηρητέων κτιρίων στην Αθήνα. 

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο “καμάρι μας”, όπως είπε, το κτίριο στο οποίο μεγάλωσε η Maria Callas στην Πατησίων, το οποίο όπως είπε, καταφέραμε να το εντάξουμε στο ΕΣΠΑ προκειμένου να δημιουργηθεί το Ίδρυμα Callas. 

Επιπλέον, όπως έκανε γνωστό ο κ. Ακριτίδης, ασχολούμαστε με ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, και ειδικά στην αναβάθμιση του Παντείου, για το οποίο έχει ήδη εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση. 

«Προσφέρουμε καλές και γρήγορες υπηρεσίας και εφαρμόζουμε κατά γράμμα τον νόμο», ανέφερε ο κ. Ακριτίδης. Όπως είπε, οι δράσεις της Ανάπλασης Δημοσίων Χώρων Α.Ε. είναι σημαντικές καθώς δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, ενώ αλλάζουν το αστικό και κοινωνικό περιβάλλον. Θα συνεχίσουμε σε όλη την Ελλάδα και θα εξάγουμε ακόμα πιο σημαντικά αποτελέσματα, δήλωσε.

Β. Καλαμποκίδου (TÜV HELLAS (TÜV NORD)): απαραίτητη η ψηφιοποίηση και η χρήση προτύπων όπως το BIM στις κατασκευές - Η “πράσινη” μετάβαση μας αφορά όλους

Για την ψηφιοποίηση και η χρήση προτύπων στην κατασκευή μίλησε η Vice President System Certification, TÜV HELLAS (TUV NORD), Βασιλική Καλαμποκίδου.

Τόνισε ότι εδώ και αρκετά χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε λόγο για την πράσινη και ψηφιακή βιομηχανία, καθώς και την εφαρμογή προτύπων. Πρόσθεσε, δε, ότι σε πρώτη φάση οι εταιρείες έχουν προχωρήσει μεμονωμένα ψηφιακά, καθώς και σε άτομα που μπορούν να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες.

Ωστόσο, όσον αφορά τις κατασκευές, σχολίασε ότι υπάρχει ένα κενό, διότι δε μπορούμε να παρακολουθήσουμε τα έργα ψηφιακά, δηλαδή δεν υπάρχει η δυνατότητα της συγκέντρωσης της πληροφορίας που αφορά ολόκληρο τον κύκλο ζωης ενός έργου. 

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, όπως ανέφερε, δε χρειάζεται να ανακαλύψουμε το τροχό, καθώς ήδη υπάρχουν τα διεθνή πρότυπα 19650, που είναι γνωστά και ως Building information modeling (BIM), που προωθεί ήδη το υπουργείο υποδομών και μεταφορών.

Εν τούτοις, παρά τα βήματα της πολιτείας, ο κατασκευαστικός κλάδος, διατηρεί μία επιφύλαξη φοβούμενη το κόστος εκπαίδευσης. Όμως το κόστος της επιστροφής της επένδυσης σύμφωνα με την κ. Καλαμποκίδου θα είναι ακόμα μεγαλύτερο.

Χρειάζεται, επομένως, να υπάρξει μία εγρήγορση και διάχυση της γνώσης στον κλάδο για το τι είναι ψηφιακή κατασκευή και ποια η αντικειμενικότητα τους.

Σχετικά με την TÜV HELLAS (TUV NORD) η κ. Καλαμποκίδου ανέφερε ότι παρέχει εκπαιδεύσεις σε μηχανικούς καθώς οι ίδιοι τις επιδιώκουν. Πρέπει, όμως, να γίνει κατανοητό ότι είναι  απαραίτητη η εκπαίδευση και η επανεκπαίδευση του προσωπικού και φαίνεται ότι είναι μονόδρομος.

Για το carbon footprint ανέφερε πως ότι μπορεί να μετρηθεί μπορεί και να βελτιωθεί και ότι ο τρόπος που μπορούμε να προάγουμε τη ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση αφορά όλους μας. 

Οι αναθέτουσες αρχές και οι εταιρείες, όπως επισήμανε, κάνουν τα δικά τους βήματα σε αυτή την κατεύθυνση και η TÜV HELLAS (TUV NORD) βρίσκεται δίπλα τους για να παρέχει την εκπαίδευση και την πιστοποίηση στο προσωπικό.

Για την πιστοποίηση σχολίασε ότι αυτή είναι απαραίτητη και αν κάποιος δηλώνει ειδικός χωρίς να έχει πιστοποιηθεί, τότε γίνεται λόγος για αυτοδήλωση. Για αυτό το λόγο χρειάζεται ο φορέας πιστοποίησης να είναι αναγνωρισμένος και αξιόπιστος και να έχει επαληθευτεί για τις πιστοποιήσεις που παρέχει.

Δ. Καλτεζιώτης (PRAKSYS / ΣΙΔΕΝΟΡ): “στα σκαριά” νέες “πράσινες” επενδύσεις για παραγωγή ενέργειας με φωτοβολταϊκά

«Η Σιδενόρ είναι η μοναδική ευρωπαϊκή βιομηχανία η οποία μέσω μιας μεγάλης επένδυσης τα τελευταία χρόνια απεξαρτήθηκε από το φυσικό αέριο και χρησιμοποιεί μόνο ηλεκτρική ενέργεια» τόνισε μεταξύ άλλων ο Managing Director Praksys, Sidenor Δημοσθένης Καλτεζιώτης, τονίζοντας με το πιο χαρακτηριστικό τρόπο πόσο “πράσινη” είναι η εταιρεία.

Μάλιστα, όπως αποκάλυψε μιλώντας στο συνέδριο, σε ένα επόμενο βήμα σκοπεύουν μέσω μεγάλων επενδύσεων να «παράξουμε ηλεκτρική ενέργεια μόνοι μας με φωτοβολταικά πάρκα πέριξ των εγκαταστάσεων μας. Και θα μπορούμε να πούμε τότε ότι έχουμε μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα στη χώρα».

Αναφορικά με το smart και το digital, ο κ.  Καλτεζιώτης είπε ότι «στα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν η χώρα ήταν σε κατασκευαστικό οργασμό και υπήρχε μια έλλειψη από εργατικά χέρια, κάναμε κάτι έξυπνο όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια. Τι κάναμε τότε; Δημιουργήσαμε μια νέα τεχνολογία βιομηχανοποιήσης του οπλισμού για κρίσιμα δομικά στοιχεία όπως είναι τα υποστυλώματα,  τα τοιχώματα και τα δοκάρια και με αυτό τον τρόπο αντιμετωπίσαμε τις ανάγκες της αγοράς».

Έπειτα, όπως είπε, «το 2010 – 2020 επειδή υπήρχε κρίση στη χώρα εξαγάμε την τεχνολογία στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία και σήμερα που πλέον η Ελλάδα έχει μπει σε μια τροχιά ανάπτυξης, επεκτείνοντας τις παραγωγικές μας δραστηριότητες σκοπεύουμε να υποστηρίξουμε με επιτυχία τα νέα έργα του Ελληνικού» εξήγησε.

Ερωτηθείς για παραδείγματα έργων στα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί λύσεις της εταιρείας που είναι περιβαλλοντικές, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος και τα έργα στην εθνική βιβλιοθήκη, την όπερα, το μεγάλο car parking και ένα πάρκο.

Στα πιο σύγχρονα έργα και συγκεκριμένα του 2024, ο κ. Καλτεζιώτης αναφέρθηκε στο έργο του Ελληνικού. 

Γ. Κακανέλης (ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ): από ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες πλέον το 99% των προϊόντων - Νέες επενδύσεις για την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας

O Διοικητικός Διευθυντής της ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ, Γρηγόρης Κακανέλης επισήμανε ότι τα προϊόντα της εταιρείας προέρχονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 99% από ανακυκλώσιμες πρώτες ύλες.

Πρόσθεσε, δε, ότι ο κλάδος της χαλυβουργίας αποτελεί την επιτομή της κυκλικής οικονομίας καθώς τα προϊόντα του είναι 100% ανακυκλούμενα και μπορούν να επαναλάβουν τον κλάδο ζωής τους έως και 10 φορές. Επιπλέον και τα παραπροϊόντα που προκύπτουν από τη χαλυβουργία ανακυκλώνονται σε ποσοστό 100% από τη διαδικασία ανάκτησης.

Τρανή απόδειξη για τη στροφή στη κυκλική οικονομία είναι και το γεγονός ότι η ενέργεια που χρησιμοποιείται στους ηλεκτρικούς κλιβάνους προέρχεται κυρίως από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.

Σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη  ο κ. Κακανέλης  τόνισε ότι η ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ υποστηρίζει με δράσεις της σχολές και τις τοπικές κοινωνίες.

Όσον αφορά τις επενδύσεις, ο Διοικητικός Διευθυντής της ΧΑΛΥΒΟΥΡΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ, ανέφερε ότι η εταιρεία επενδύει σε projects που αφορούν την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας καθώς και τη βελτίωση των νέων τεχνολογιών και τεχνολογιών προς αυτή τη κατεύθυνση.

Καταλήγοντας τόνισε ότι είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις δίνουν σε παραδοσιακούς κλάδους, όπως η χαλυβουργία και η κατασκευή, να πραγματοποιούν επιτεύγματα που στο παρελθόν ήταν ουτοπικά, ενώ φαίνεται ότι οι κλάδοι αυτοί προχωρούν με γοργό βήμα.

Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr