Η διατήρηση των επιτοκίων σε τόσο υψηλό επίπεδο αποτελεί μέρος της στρατηγικής της ΕΚΤ για την επίτευξη του μεσοπρόθεσμου στόχου της για πληθωρισμό στο 2%. Από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, το ΔΣ αύξανε σταθερά τα επιτόκια, κάνοντας την πρώτη του παύση στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου.

Ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,4% τον Νοέμβριο και ο δομικός πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει. Με τον πληθωρισμό να πέφτει ταχύτερα από το αναμενόμενο, οι επενδυτές αύξησαν τα στοιχήματά τους για μειώσεις επιτοκίων το επόμενο έτος, ειδικά αφού ένα από τα πιο επιθετικά μέλη του διοικητικού συμβουλίου, η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, χαρακτήρισε την επιβράδυνση του ΔΤΚ «αξιοσημείωτη» και «μια ευχάριστη έκπληξη».

Οι αγορές περιμένουν πλέον μειώσεις επιτοκίων κατά 130-150 μονάδες βάσης το επόμενο έτος. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι η αρχή της μείωσης των επιτοκίων μπορεί να ξεκινήσει και από τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο. Όταν η ΕΚΤ συνεδρίασε για τελευταία φορά στις 26 Οκτωβρίου, περίμεναν μείωση μόλις 70 μονάδων βάσης που θα ξεκινούσαν τον Ιούλιο.

Παρόλα αυτά και παρά τον… αισιόδοξο τόνο της, η Σνάμπελ υποστήριξε ότι η αυστηρή πολιτική θα πρέπει να συνεχιστεί έως ότου ο πληθωρισμός ευθυγραμμίζεται σταθερά με τον στόχο του 2%, αναγνωρίζοντας την πολυπλοκότητα των οικονομικών και γεωπολιτικών επιρροών.

Τι εκτιμούν οι αναλυτές

 «Η ΕΚΤ θα αφήσει αμετάβλητα τα επιτόκια. Οι κεντρικοί τραπεζίτες το έχουν ήδη καταστήσει σαφές», δήλωσε ο Βόλκερ Σμιντ της επενδυτικής εταιρείας Ethenea. Παρατήρησε επίσης μια αξιοσημείωτη πτώση στους ρυθμούς πληθωρισμού της ευρωζώνης, σχολιάζοντας ότι «ο γενικός ΔΤΚ μειώθηκε στο 2,9% τον Οκτώβριο και ο δομικός στο 3,6%. Σαφώς, ο κύκλος των αυξήσεων των επιτοκίων έκλεισε τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, αναμένουμε μειώσεις επιτοκίων το 2024». Ο ίδιος εκτιμά ότι «μια μείωση κατά 100 μονάδες βάσης από τον Ιούνιο είναι πιο ρεαλιστική».

Η Ούλρικε Κάστενς της DWS προέβλεψε ότι «οι προβλέψεις για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό για το 2024 πιθανότατα θα αναθεωρηθούν προς τα κάτω, με τον στόχο πληθωρισμού 2% να επιτυγχάνεται πιθανώς από το 2025». Εκτιμά ότι «η Πρόεδρος της ΕΚΤ Λαγκάρντ θα ξεκαθαρίσει, ιδιαίτερα στη συνέντευξη Τύπου, ότι οι μειώσεις των επιτοκίων δεν είναι επικείμενες». Η Κάστενς προειδοποίησε για τους κινδύνους της υποτίμησης του πληθωρισμού, αναμένοντας ότι «η Λαγκάρντ θα απορρίψει τις εκκλήσεις για γρήγορη μείωση των επιτοκίων την Πέμπτη».

Αναλυτές της Bank of America περιμένουν τα επιτόκια να παραμείνουν για κάποιους μήνες ακόμα σταθερά, σημειώνοντας ότι «αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα κρατήσει στάση αναμονής την επόμενη εβδομάδα. Η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσει και οι προβλέψεις της θα συνεπάγονται ότι οι περικοπές είναι επικείμενες, αλλά όχι άμεσες». Οι αναλυτές αναμένουν πιο αποφασιστικές κινήσεις στο μέλλον, υποστηρίζοντας ότι «πιστεύουμε σε μια πρώτη τριμηνιαία μείωση τον Ιούνιο, ακολουθούμενη από ταχύτερες ενέργειες το 2025».

Ο Φρεντερίκ Ντουκροζέτ από την Pictet Wealth Management διευκρίνισε: «Για να αποκτήσει το διοικητικό συμβούλιο αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να σηματοδοτήσει ότι πλησιάζει μείωση επιτοκίων, τα τρία κριτήρια της Λαγκάρντ πρέπει να πληρούνται: τα τρέχοντα στοιχεία για τον πληθωρισμό, τις προοπτικές για τον πληθωρισμό και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής». Υποστήριξε ότι «η συντομότερη δυνατή ημερομηνία για μια πρώτη μείωση θα ήταν ο Απρίλιος», αναμένοντας «η ΕΚΤ να μειώσει το επιτόκιο καταθέσεων από 4% σε 3% μέχρι το τέλος του επόμενου έτους».

Ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής παγκόσμιας μακροοικονομικής αγοράς για την ING Research είπε ότι το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ την Πέμπτη «δεν θα κάνει τίποτε άλλο από το να κρατήσει όλες τις επιλογές ανοιχτές, ενώ τα σχόλιά του δεν θα ακούγονται ούτε πολύ… τρελά ούτε πολύ αποκομμένα από την οικονομική πραγματικότητα».

Ο Μαρκ Γουόλ της Deutsche Bank θεωρεί ότι η ΕΚΤ μπορεί να διαφοροποιηθεί στην πορεία της για μείωση των επιτοκίων από τη Federal Reserve, αλλά εκτιμά ότι πιθανότατα θα διατηρήσει μετριοπαθή τόνο στις τοποθετήσεις της. «Αναμένουμε από την ΕΚΤ να διατηρήσει την καθοδήγηση ότι η διατήρηση περιοριστικών επιτοκίων για αρκετό καιρό θα επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο εγκαίρως», είπε.

Στο επίκεντρο ο ισολογισμός

Αν και ακόμα είναι πολύ νωρίς για να κηρύξουμε τη νίκη στη μάχη κατά του πληθωρισμού, με τον πληθωρισμό σε χαμηλό δύο ετών, σίγουρα το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ μπορεί να πάρει μια… ανάσα και να επικεντρωθεί σε ένα άλλο σημαντικό θέμα: τον γιγάντιο ισολογισμό της, επισημαίνει το CNBC.

«Έχοντας φτάσει στην κορύφωση των επιτοκίων, με επιτόκιο καταθέσεων 4%, η ΕΚΤ μπορεί τώρα να συρρικνώσει τον ισολογισμό της με ταχύτερο ρυθμό χωρίς να διακινδυνεύσει υπερβολική έκρηξη των περιθωρίων αποδόσεων εντός της ευρωζώνης», δήλωσε ο Χόλγκερ Σμίντινγκ της Berenberg.

«Παρ' όλα αυτά, οι αγορές θα πρέπει πιθανώς να διορθώσουν ορισμένες από τις υπεραισιόδοξες προσδοκίες τους για μείωση των επιτοκίων μόλις η ΕΚΤ μιλήσει αυτήν την Πέμπτη», συμπλήρωσε.

Η κύρια αλλαγή πολιτικής στο τέλος της συνεδρίασης της ΕΚΤ μπορεί να έχει τη μορφή αλλαγής της μελλοντικής καθοδήγησης , όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, ειδικά όταν θα τερματίσει τις επανεπενδύσεις του προγράμματος PEPP της.

«Έχουμε υποδείξει ότι θα συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε τουλάχιστον μέχρι το 2024», είπε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ στους βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 27 Νοεμβρίου.

«Αυτό είναι ένα θέμα που πιθανότατα θα έρθει προς συζήτηση και εξέταση στο Διοικητικό Συμβούλιο στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, και θα επανεξετάσουμε πιθανώς αυτήν την πρόθεση», συμπλήρωσε.

Ο τερματισμός των επανεπενδύσεων στο πλαίσιο του Πανδημικού Προγράμματος Έκτακτης Αγοράς (PEPP) ύψους 1,7 τρισεκατομμυρίου ευρώ θα μπορούσε, λοιπόν, να ξεκινήσει νωρίτερα από την τρέχουσα προθεσμία στο τέλος του 2024.

Τα ιταλικά ομόλογα, ο κύριος δικαιούχος, ξεπέρασαν τις επιδόσεις τον Νοέμβριο λόγω των ελπίδων μείωσης των επιτοκίων, περιορίζοντας απότομα το ασφάλιστρο κινδύνου που πληρώνουν έναντι της Γερμανίας. Αλλά αυτό ενίσχυσε επίσης την υπόθεση για το τέλος των επανεπενδύσεων, είπαν οι αναλυτές.

Εάν η ΕΚΤ σταματούσε τις επανεπενδύσεις τον Ιούνιο, η Ιταλία θα έχανε περίπου 15 δισεκατομμύρια ευρώ μετρητά, σε σύγκριση με πάνω από 350 δισεκατομμύρια ευρώ χρέους που θα πουλήσει το επόμενο έτος, εκτιμά ο Ντουκροζέτ.

Η BNP Paribas αναμένει από την ΕΚΤ να ξεκινήσει επίσημη συζήτηση για τον τερματισμό των επανεπενδύσεων.

«Αυτό που μπορεί να αποκαλύψει η απόφαση είναι πόση επιρροή εξακολουθούν να έχουν τα “γεράκια”», είπε ο Ντουκροζέτ.

Ο Γουόλ της Deutsche Bank εξήγησε ότι «αν προχωρήσουν οι μειώσεις επιτοκίων, η ΕΚΤ μπορεί να επιταχύνει τα προκαταρκτικά βήματα για την έξοδο από τις επανεπενδύσεις PEPP».

Τι περιμένουμε να ακούσουμε

Σύμφωνα με το Reuters, η ΕΚΤ είναι πιθανό να δηλώσει ότι είναι ικανοποιημένη που ο πληθωρισμός, ο οποίος ξεπέρασε το 10% πέρυσι, πλησιάζει τον στόχο του 2%.

 Οι αναλυτές, όμως, εκτιμούν ότι δεν θα θέλει να τροφοδοτήσει περαιτέρω τις προσδοκίες για χαλάρωση της πολιτικής.

Άλλωστε, ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί ξανά καθώς λήγουν οι επιδοτήσεις που θωρακίζουν τους καταναλωτές από τις υψηλές τιμές ενέργειας, ενώ η αύξηση των μισθών παραμένει υψηλή. Επομένως, η ΕΚΤ θα είναι απρόθυμη να κηρύξει τη… νίκη ακόμη.

Οι αναλυτές αναμένουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό η ΕΚΤ να μειώσει τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό για το επόμενο έτος σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Σεπτεμβρίου.

Με τον πληθωρισμό να υποχωρεί σημαντικά, οι νέες προβλέψεις της ΕΚΤ αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς σε αυτές θα περιλαμβάνονται για πρώτη φορά και προβλέψεις για το 2026.

Νατάσα Παπαδημητροπούλου