Πιο συγκεκριμένα από τις διαδοχικές τηλεδιασκέψεις των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Ιταλίας, Βελγίου, Πολωνίας,  της Ισπανίας, με κατάληξη την ενημέρωση της Γερμανίας έγινε προσπάθεια, μέσα από τεχνικές επεξεργασίες και προτάσεις να καμφθούν οι αγωνίες της Γερμανίας για τα τα θέματα επάρκειας εφοδιασμού σε περίπτωση που επιβληθεί πλαφόν στην τιμή των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ. Γιαυτό, όπως φαίνεται, το μείζον θέμα είναι σε τι τιμή μπορεί να διαμορφωθεί το πλαφόν, ώστε και να ρίξει τις τιμές αλλά και να μην διαταράξει την ασφάλεια εφοδιασμού.

Στο φόντο αυτό επίκειται και μια νέα συνάντηση για διαβουλεύσεις επί της πρότασης για επιβολή γενικού πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου, την ερχόμενη Τρίτη 11/10 με τους υπουργούς Ενέργειας στην Πράγα.

Η επιστολή της Φον ντερ Λάιεν

Ισχυρό σήμα για μια εντατική προσπάθεια εξεύρεσης μιας λύσης, παράλληλα, δίνει η επιστολή της προέδρου  της Κομισιόν όπου αποδέχεται την ιδέα για επιβολή προσωρινού πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παράλληλα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μίλησε και στο Ευρωκοινοβούλιο για κοινή προμήθεια ενέργειας για ολόκληρη την ΕΕ. “Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε ένα πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό το πλαφόν θα είναι το πρώτο βήμα στην πορεία προς την διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας” τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν. Υπενθυμίζεται ότι την ικανοποίησή της για τις εξελίξεις εξέφρασε η ελληνική κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επισημαίνει ότι πρόκειται για “πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση”.

Πιο συγκεκριμένα στην επιστολή της,  η κ. φον ντερ Λάιεν αναφέρει ότι “πρέπει να αναγνωρίσουμε τους κινδύνους που συνεπάγεται ένα ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου και να τεθεί σε εφαρμογή με τις απαραίτητες διασφαλίσεις” Επισημαίνει ταυτόχρονα ότι “το κύριο σημείο αναφοράς τιμής για όλο το φυσικό αέριο που διακινείται στην ΕΕ, το TTF, δεν είναι πλέον αντιπροσωπευτική του εισαγόμενου αερίου. Η Επιτροπή άρχισε να εργάζεται για έναν συμπληρωματικό δείκτη τιμών της ΕΕ για να αντικατοπτρίζει καλύτερα την ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης και να εξασφαλίζει καλύτερη λειτουργία της αγοράς που ευνοεί τις χαμηλότερες τιμές”.

Τα τρία σημεία

Ουσιαστικά η επιστολή της Προέδρου της Κομισιόν παραπέμπει σε ένα πλέγμα τριών προτάσεων. Η μία έχει να κάνει με τη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου μηχανισμού “περιορισμού τιμών”  (price limitation) στο TTF, έως ότου ετοιμαστεί ο εναλλακτικός δείκτης που ετοιμάζει η Ευρώπη.

Ουσιαστικά η ιδέα αυτή έχει να κάνει με την έναρξη της συζήτησης για την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο μόνο για ηλεκτροπαραγωγή, στα πρότυπα μόνο του ιβηρικού μοντέλου. Βέβαια οι προτάσεις αυτές συνδέονται με “προαπαιτούμενα” και κριτήρια που έχουν να κάνουν με τη μείωση της κατανάλωσης για φυσικό αέριο και μάλιστα σε υποχρεωτική βάση. Υπενθυμίζεται ότι μέχρι τώρα γίνεται λόγος για εθελοντικό 15% σε σχέση με τη μείωση της κατανάλωσης.

Επίσης το “πείραγμα” στον δείκτη παρέμβαση στο TTF (εδώ αποφεύγεται η λέξη πλαφόν) που μοιάζει κάπως με τις ιδέες της Αθήνας που θέτει επί τάπητος την εισαγωγή μεταβλητών όπως π.χ. ο δείκτης της Ασίας), συνοδεύεται με σκληρούς όρους για μείωση της ζήτησης για φυσικό αέριο.

Το δεύτερο σημείο των προτάσεων έχει να κάνει με την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων με τους αξιόπιστους προμηθευτές φυσικού αερίου της ΕΕ (με στόχο την μείωση των τιμών των εισαγωγών), μέσω ενός «συμπεφωνημένου διαδρόμου» χαμηλότερων τιμών τόσο για το αέριο αγωγών (Νορβηγία), όσο και για το LNG (ΗΠΑ). 

Το τρίτο σημείο των προτάσεων της Κομισιόν έχει να κάνει με τη δημιουργία μιας ενισχυμένης ευρωπαϊκής ενεργειακής πλατφόρμας για την κοινή προμήθεια φυσικού αερίου.  Στο πλαίσιο αυτό, προαναγγέλλεται η κατάθεση συγκεκριμένης νομοθετικής πρότασης για τη συμμετοχή τόσο των κρατών μελών όσο και της βιομηχανίας στην πλατφόρμα.

Προβληματισμός στην αγορά

Παράγοντες της αγοράς, είναι πάντως συγκρατημένοι και αναμένουν να δουν τις τεχνικές εξειδικεύσεις της ενδεχόμενης συμφωνίας. Ειδικότερα, σε σχέση με το πλαφόν στην τιμή που θα αφορά το φυσικό αέριο για την ηλεκτροπαραγωγή διατυπώνεται προβληματισμός για το ποιος θα επιδοτήσει τη διαφορά μεταξύ του πλαφόν και της τιμής εισαγωγή, εφόσον οι τιμές “ξεφύγουν” και υπάρχει απροθυμία για πωλήσεις σε χώρες της ΕΕ. Επίσης το άλλο “καυτό ζήτημα” έχει να κάνει με την εξοικονόμηση, καθώς μια υποχρεωτικότητα δημιουργεί προβλήματα, όπως έδειξε και το τελευταίο παράδειγμα με τη συζήτηση με το ωράριο στα καταστήματα. Επίσης, σε χώρες όπου η χρήση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή είναι περιορισμένη τι θα γίνει με τους περιορισμούς τόσο στην τιμή όσο και στην κατανάλωση εκεί που η βιομηχανία και ο κτιριακός τομέας είναι οι μεγάλοι καταναλωτές.

 

Γιώργος Αλεξάκης