Στην πρώτη προσωπική συνάντηση μεταξύ των αρχηγών και των δύο χωρών σε διάστημα άνω των 15 μηνών, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία παρουσίασαν ένα ενωμένο μέτωπο σχετικά με την Κίνα.

Τα ταξίδια χωρίς καραντίνα μεταξύ Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας ξεκίνησαν τον περασμένο μήνα αφού και τα δύο έθνη έλεγξαν την εξάπλωση του COVID-19, επιτρέποντας στον πρωθυπουργό της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον να επισκεφθεί τη Νέα Ζηλανδία.

Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν, μεταξύ άλλων, στην Κίνα, με την Αυστραλία να βρίσκεται σε σύγκρουση με το Πεκίνο, ενώ η Νέα Ζηλανδία ενίσχυσε τους οικονομικούς δεσμούς και αναβάθμισε τη συμφωνία ελευθέρων συναλλαγών φέτος με την Κίνα.

Η προσέγγιση της Νέας Ζηλανδίας για την Κίνα οδήγησε σε υπαινιγμούς από πολιτικούς σχολιαστές και τα μέσα ενημέρωσης ότι το Ουέλλινγκτον δεν έχει αρκετά ισχυρή στάση στα ζητήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας.

Η Άρντερ το απέρριψε αυτό, λέγοντας ότι η Νέα Ζηλανδία και η Αυστραλία είχαν παρόμοιες θέσεις σε θέματα όπως το εμπόριο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

"Θα δείτε ότι η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία βρίσκονται σε γενικές γραμμές στην ίδια ακριβώς θέση σε αυτά τα ζητήματα συστηματικά, γι 'αυτό αποκρούω πραγματικά οποιαδήποτε υπόδειξη ότι δεν παίρνουμε ισχυρή στάση για αυτά τα εξαιρετικά σημαντικά θέματα", είπε σε μια κοινή συνέντευξη Τύπου.

Ο Μόρισον υποστήριξε την Άρντερν, λέγοντας ότι η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία ήταν εμπορικά έθνη, αλλά καμία χώρα δεν θα αντάλλαζε ποτέ την κυριαρχία της.

"Νομίζω ότι ως σπουδαίοι συνεργάτες, φίλοι, σύμμαχοι και μάλιστα οικογένεια, θα υπάρχουν εκείνοι που βρίσκονται μακριά από εδώ που θα επιδιώκουν να μας χωρίσουν και δεν θα πετύχουν", είπε.

Σε κοινή δήλωση, και οι δύο πρωθυπουργοί εξέφρασαν σοβαρές ανησυχίες για τις εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ και την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή της Σινγιάνγκ της Κίνας, καλώντας το Πεκίνο να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα του λαού του Ουιγούρων και άλλων μουσουλμανικών μειονοτήτων και να παραχωρήσει στα Ηνωμένα Έθνη και σε άλλους ανεξάρτητους παρατηρητές απεριόριστη πρόσβαση στην περιοχή.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας, Γουάνγκ Γουενμπίν, δήλωσε τη Δευτέρα ότι το Πεκίνο απορρίπτει τη δήλωση των Ardern και Morrison.

"Οι ηγέτες της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας ... έκαναν ανεύθυνες παρατηρήσεις, παραβίασαν σοβαρά το διεθνές δίκαιο και τους βασικούς κανόνες των διεθνών σχέσεων και παρενέβησαν έντονα στις εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας", δήλωσε ο Γουάνγκ σε τακτική ενημέρωση.

Ακτιβιστές και εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ για τα δικαιώματα λένε ότι τουλάχιστον ένα εκατομμύριο μουσουλμάνοι έχουν κρατηθεί σε στρατόπεδα στο Σινγιάνγκ. Οι ακτιβιστές και ορισμένοι δυτικοί πολιτικοί κατηγορούν την Κίνα ότι χρησιμοποιεί βασανιστήρια, καταναγκαστική εργασία και στειρώσεις.

Η Κίνα αρχικά αρνήθηκε πως υπάρχουν στρατόπεδα κράτησης, αλλά έκτοτε είπε ότι είναι επαγγελματικά κέντρα σχεδιασμένα για την καταπολέμηση του εξτρεμισμού. Στα τέλη του 2019, η Κίνα είπε ότι όλα τα άτομα στα στρατόπεδα είχαν «αποφοιτήσει».

Στο Χονγκ Κονγκ, το Πεκίνο έγινε πιο αυστηρό όσον αφορά πολιτικές διαμαρτυρίες, εισάγοντας έναν νέο νόμο για την ασφάλεια το 2020 που ποινικοποιεί αυτό που θεωρεί ανατροπή, αποσχισμό, τρομοκρατία ή συμπαιγνία με ξένες δυνάμεις.

Οι δεσμοί της Αυστραλίας με την Κίνα έχουν χειροτερέψει από τότε που η Αυστραλία υποστήριξε μια ανεξάρτητη έρευνα για την προέλευση της πανδημίας COVID-19.

Τους τελευταίους μήνες η Κίνα προχώρησε στο να περιορίσει τις εισαγωγές αυστραλιανών προϊόντων όπως το κριθάρι, το κρασί και το βόειο κρέας, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου να λέει την περασμένη εβδομάδα ότι θα συγκροτήσει επιτροπή επίλυσης διαφορών για την επίλυση την διαμάχη σχετικά με το κριθάρι.

Πριν από την επίσκεψη του Μόρισον, η Νέα Ζηλανδία δήλωσε ότι θα στηρίξει την Καμπέρα στον «καυγά».