Ο Λουκασένκο, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 1994, ξεκίνησε μια βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων του 2020. Περίπου 35.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί από τον περασμένο Αύγουστο, σύμφωνα με οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεκάδες έχουν καταδικαστεί σε ποινές φυλάκισης. Οι αρχές λένε ότι έχουν ανοίξει περισσότερες από 1.000 ποινικές υποθέσεις.
Διεθνείς αντιδράσεις
Η Ευρώπη είχε αντιδράσει έντονα για την εκλογική διαδικασία στη Λευκορωσία, στην οποία μάλιστα επέβαλε και κυρώσεις. Τώρα ξεκινά νέος γύρος έντασης, καθώς η "αεροπειρατεία" από τη μεριά του Λουκασένκο έχει προκαλέσει οργή.
Σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν να ζητήσουν την παρέμβαση από την ΕΕ, ενώ και η Πρόεδρος της Κομισιόν έκανε ένα οργισμένο tweet.
{https://twitter.com/vonderleyen/status/1396487685011816449}
Παρέμβαση υπήρξε και από τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος (όπως και αρκετοί ακόμα ηγέτες) ζήτησε να συζητηθεί το θέμα στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, αυτή την εβδομάδα.
{https://twitter.com/PrimeministerGR/status/1396491910592749576}
Το αίτημα έγινε αποδεκτό και η ΕΕ αναμένεται να στείλει ηχηρό μήνυμα στη Λευκορωσία.
{https://twitter.com/BarendLeyts/status/1396532307863998469}
Το ελληνικό ΥΠΕΞ
«Πράξη κρατικής αεροπειρατείας» χαρακτήρισε το υπουργείο Εξωτερικών την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης Ryanair FR 4978, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Βίλνιους, στο Μινσκ της Λευκορωσίας.
Η Ελλάδα, τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών, « καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο» τα όσα συνέβησαν. Στο αεροπλάνο επέβαιναν 171 επιβαίνοντες, εκ των οποίων 11 Έλληνες πολίτες. «Η πράξη αυτή, η οποία έθεσε σε κίνδυνο την ζωή όλων των επιβαινόντων είναι απαράδεκτη», σημειώνει το υπουργείο.
Η Αθήνα ζήτησε «την άμεση απελευθέρωση του αεροσκάφους και του συνόλου των επιβαινόντων προκειμένου να φτάσουν στον τελικό προορισμό τους», ενώ καταδικάζει την παράνομη σύλληψη του Προτάσεβιτς που απειλείται με τη θανατική ποινή.
Για την Ελλάδα, η προάσπιση των θεμελιωδών αξιών όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ζήτημα αρχής. Θεωρούμε ότι παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες παραπέμπουν σε άλλες εποχές και που δεν αρμόζουν σε κανένα πολιτισμένο κράτος, δεν θα πρέπει να μείνουν αναπάντητες», τονίζει το υπουργείο.
Ο Προτάσεβιτς βρισκόταν στην Ελλάδα, καθώς «ήταν μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης Sviatlana Tsikhanouskaya, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα.
Η ηγέτιδα της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, παρενέβη μέσω Twitter ζητώντας την άμεση απελευθέρωση του Προτάσεβιτς και την επιβολή νέων κυρώσεων κατά του Μινσκ. «Το καθεστώς Λουκασένκο έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των ανθρώπων στο αεροπλάνο. Πλέον, κανείς που πετάει πάνω από τη Λευκορωσία δεν είναι ασφαλής», έγραψε.
Τι λεει η Ryanair
Η ιρλανδική αεροπορική εταιρεία Ryanair ανακοίνωσε ότι δεν βρέθηκε «τίποτα το επικίνδυνο» μετά την ενημέρωσή της από τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας της Λευκορωσίας για πιθανή απειλή στο αεροσκάφος της
Στην ανακοίνωσή της η εταιρεία σημειώνει ότι ολοκληρώθηκε ο έλεγχος ασφαλείας στους επιβάτες από τις τοπικές αρχές. Η πτήση επρόκειτο να αναχωρήσει στις 16.00 GMT (19.00 ώρα Ελλάδας), με τους επιβάτες και το πλήρωμα, πρόσθεσε, ζητώντας συγγνώμη για την καθυστέρηση που «ήταν πέρα από τον έλεγχό της».
Η Ryanair ενημέρωσε για το συμβάν «τις αρμόδιες εθνικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες ασφαλείας».
Η Λιθουανία, χώρα στην οποία είχε προορισμό το αεροσκάφος, ζήτησε παρέμβαση από ΕΕ και ΝΑΤΟ και άμεση απελευθέρωση του ακτιβιστή.
{https://twitter.com/AdinaValean/status/1396513415007506432}
Λίγο μετά τις 20.00 το βράδυ της Κυριακής (23/5) το αεροσκάφος απελευθερώθηκε από τις αρχές της Λευκορωσίας και συνέχισε το ταξίδι του για τη Λιθουανία. Χωρίς, όμως, τον Προτασέβιτς.
Σπύρος Πολυχρονόπουλος
