Με βάση την πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί από την έναρξη λειτουργίας της Ένωσης Κεφαλαιαγορών το 2015, οι σημερινές προτάσεις θα ενισχύσουν τη διασυνοριακή αγορά επενδυτικών κεφαλαίων, θα προωθήσουν την ευρωπαϊκή αγορά καλυμμένων ομολόγων ως πηγή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη βεβαιότητα για τους επενδυτές κατά τις διασυνοριακές συναλλαγές τίτλων και απαιτήσεων. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της Επιτροπής Γιούνκερ για την ενίσχυση της οικονομίας της Ευρώπης και την προώθηση των επενδύσεων με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αποσκοπεί στην κινητοποίηση κεφαλαίων και στη διοχέτευσή τους σε όλες τις επιχειρήσεις της ΕΕ, ιδίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που χρειάζονται πόρους για να αναπτυχθούν και να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους.

Η ταχεία έγκριση των εν λόγω προτάσεων από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα δώσει τη δυνατότητα σε επιχειρήσεις και επενδυτές να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες της Ενιαίας Αγοράς. Η Επιτροπή καλεί επίσης τους συννομοθέτες να διασφαλίσουν την ταχεία έγκριση σημαντικών εκκρεμών μεταρρυθμίσεων για την ολοκλήρωση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, όπως τις προτάσεις για την ενίσχυση της εποπτείας των κεφαλαιαγορών, την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων και την παροχή νέων επενδυτικών δυνατοτήτων για τους καταναλωτές. Από τις 12 προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή για να τεθούν οι βάσεις της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, μόνον 3 εγκρίθηκαν σε αυτό το στάδιο από τους συννομοθέτες.

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Aντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Οι σημερινές προτάσεις αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση των κεφαλαιαγορών και την τόνωση των επενδύσεων στην ΕΕ. Για να υπάρχει πραγματική Ένωση Κεφαλαιαγορών στην Ευρώπη έως το 2019, πρέπει να προχωρήσουμε σε τρεις κατευθύνσεις: ευρωπαϊκά σήματα και «διαβατήρια» για χρηματοοικονομικά προϊόντα, εναρμονισμένοι και απλουστευμένοι κανόνες για την εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών, καθώς και συνεπέστερη και αποτελεσματικότερη εποπτεία.»

Ο κ. Γίρκι Κατάινεν, Aντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, δήλωσε τα εξής: «Στόχος μας είναι να διευκολύνουμε και να καταστήσουμε λιγότερο δαπανηρή την πρόσβαση των επιχειρήσεων, ιδίως των μικρομεσαίων, στη χρηματοδότηση που χρειάζονται. Η εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς θα συμβάλει σε αυτό και θα δώσει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αναπτυχθούν. Η Επιτροπή υλοποιεί τη δέσμευσή της να θέσει τις βάσεις της

Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει τώρα να αναλάβουν το έργο που τους αναλογεί. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεργαστεί μαζί τους ώστε να εγκριθούν όλες οι νομοθετικές προτάσεις έως το 2019.»

Η κ. Βιέρα Γιούροβα, Eπίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, δήλωσε: «Οι νέοι κανόνες θα διευκολύνουν την πρόσβαση των ΜΜΕ σε πιστώσεις και θα προωθήσουν τις διασυνοριακές επενδύσεις. Θέλουμε να εγγυηθούμε ασφάλεια δικαίου και να εξαλείψουμε τους νομικούς κινδύνους στο πλαίσιο διασυνοριακών εκχωρήσεων απαιτήσεων, καθώς και συναλλαγών που είναι σημαντικές για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ.

Επεξήγηση των σημερινών προτάσεων 

• Ευρωπαϊκά καλυμμένα ομόλογα 

Η Επιτροπή προτείνει σήμερα κοινούς κανόνες – μια οδηγία και έναν κανονισμό – για τακαλυμμένα ομόλογα. Με ανεξόφλητο υπόλοιπο που ανέρχεται συνολικά σε 2,1 τρισ. ευρώ, τα καλυμμένα ομόλογα αποτελούν επί του παρόντος μια από τις μεγαλύτερες αγορές τίτλων χρέους στην ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες βρίσκονται στην παγκόσμια πρωτοπορία σε αυτή την αγορά που αποτελεί σημαντική πηγή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ. 

Τα καλυμμένα ομόλογα είναι χρηματοδοτικά μέσα που εξασφαλίζονται από διακριτή ομάδα δανείων. Θεωρείται ότι είναι επωφελή όχι μόνο διότι παρέχουν χρηματοδοτικούς πόρους στα πιστωτικά ιδρύματα για τη χορήγηση δανείων με ικανοποιητική σχέση κόστους-απόδοσης, αλλά και διότι είναι ιδιαίτερα ασφαλή. Ωστόσο, η αγορά της ΕΕ είναι επί του παρόντος κατακερματισμένη με βάση τα εθνικά σύνορα και υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. 

Οι προτεινόμενοι κανόνες βασίζονται σε υψηλής ποιότητας πρότυπα και βέλτιστες πρακτικές. Στόχος τους είναι να αυξήσουν τη χρήση καλυμμένων ομολόγων ως σταθερής και φθηνής πηγής χρηματοδότησης για τα πιστωτικά ιδρύματα, ιδίως όταν οι αγορές είναι λιγότερο ανεπτυγμένες. Επίσης, θα παρέχουν στους επενδυτές ένα ευρύτερο και ασφαλέστερο φάσμα επενδυτικών ευκαιριών. 

Ταυτόχρονα, η πρόταση έχει ως στόχο να μειώσει το κόστος δανεισμού για την ευρύτερη οικονομία. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η δυνητική συνολική ετήσια εξοικονόμηση πόρων για τους δανειολήπτες της ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ 1,5 και 1,9 δισ. ευρώ. 

• Διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων 

Τα επενδυτικά κεφάλαια αποτελούν σημαντικό εργαλείο για τη διοχέτευση των ιδιωτικών αποταμιεύσεων στην οικονομία και την αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης των επιχειρήσεων. Η αγορά επενδυτικών κεφαλαίων της ΕΕ ανέρχεται συνολικά σε 14,3 τρισ. ευρώ. Ωστόσο, η συγκεκριμένη αγορά δεν έχει ακόμη αναπτύξει πλήρως το δυναμικό της. Μόνο το 37% των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) και περίπου το 3% των οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ) έχουν λάβει άδεια διάθεσης επενδυτικών προϊόντων σε περισσότερα από τρία κράτη μέλη. Η κατάσταση αυτή οφείλεται επίσης σε ρυθμιστικά εμπόδια που δυσχεραίνουν σήμερα τη διασυνοριακή διανομή επενδυτικών κεφαλαίων.

Η σημερινή πρόταση αποσκοπεί στην άρση των εν λόγω εμποδίων για όλα τα είδη των επενδυτικών κεφαλαίων, καθιστώντας τη διασυνοριακή διανομή απλούστερη, ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή. Ο αυξημένος ανταγωνισμός θα παράσχει στους επενδυτές περισσότερες επιλογές και καλύτερες τιμές, διασφαλίζοντας παράλληλα υψηλό επίπεδο προστασίας των επενδυτών. 

• Εφαρμοστέο δίκαιο στις διασυνοριακές συναλλαγές στον τομέα των τίτλων και απαιτήσεων

Η εκχώρηση μιας απαίτησης αναφέρεται σε μια κατάσταση κατά την οποία ο πιστωτής μεταβιβάζει το δικαίωμα διεκδίκησης χρέους σε άλλο πρόσωπο έναντι πληρωμής. Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα για να αποκτήσουν ρευστότητα και πρόσβαση σε πιστώσεις. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει νομική βεβαιότητα ως προς το ποια εθνική νομοθεσία εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό του κατόχου της απαίτησης μετά την εκχώρησή της στο πλαίσιο διασυνοριακής υπόθεσης. Η νέοι κανόνες που προτάθηκαν σήμερα διευκρινίζουν ποια νομοθεσία ισχύει για την επίλυση τέτοιων διαφορών – κατά γενικό κανόνα ισχύει η νομοθεσία της χώρας στην οποία οι πιστωτές έχουν τη συνήθη κατοικία τους – ανεξάρτητα από το τίνος κράτους μέλους τα δικαστήρια ή οι αρχές εξετάζουν την υπόθεση. Η παρούσα πρόταση θα προωθήσει τις διασυνοριακές επενδύσεις, την πρόσβαση σε φθηνότερες πιστώσεις και την πρόληψη των συστημικών κινδύνων. 

Η Επιτροπή εξέδωσε επίσης ανακοίνωση για να διευκρινιστεί ποιας χώρας η νομοθεσία ισχύει για τον προσδιορισμό της κυριότητας κινητών αξιών στο πλαίσιο μιας διασυνοριακής συναλλαγής. Η μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου θα προωθήσει τις διασυνοριακές επενδύσεις, την πρόσβαση σε φθηνότερη πίστωση και την ολοκλήρωση της αγοράς. 

Ιστορικό: 

Το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών με σκοπό να συμβάλει στην οικοδόμηση μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς κεφαλαίων σε ολόκληρη την ΕΕ. Το σχέδιο δράσης αποτελεί βασικό πυλώνα του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, του επονομαζόμενου «Σχεδίου Γιούνκερ». Μια ενιαία αγορά κεφαλαίων θα είναι επωφελής για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά θα ενισχύσει ειδικότερα την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, με την προώθηση του διασυνοριακού επιμερισμού του κινδύνου στον ιδιωτικό τομέα στη ζώνη του ευρώ, κάτι που θα συμβάλει καθοριστικά στην απορρόφηση των συστημικών οικονομικών κλυδωνισμών. 

Το σχέδιο αυτό διαρθρώνεται γύρω από τις ακόλουθες βασικές αρχές: 

• Εμβάθυνση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και τόνωση του ανταγωνισμού
• Δημιουργία περισσότερων ευκαιριών για τους επενδυτές
• Σύνδεση της χρηματοδότησης με την πραγματική οικονομία, μέσω της προώθησης των μη τραπεζικών πηγών χρηματοδότησης
• Εξασφάλιση ενός ισχυρότερου και ανθεκτικότερου χρηματοπιστωτικού συστήματος 

Η ενδιάμεση επανεξέταση του σχεδίου δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών τον Ιούνιο του 2017 κατέγραψε την πρόοδο που έχει συντελεστεί όσον αφορά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης και καθόρισε το χρονοδιάγραμμα για την ανάληψη νέας δράσης. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα δημοσίευε, το πρώτο τρίμηνο του 2018, πολλές νομοθετικές προτάσεις, ιδίως στους τομείς των επενδυτικών κεφαλαίων, των καλυμμένων ομολόγων και της επίλυσης διαφορών. Η σημερινή δέσμη μέτρων περιλαμβάνει αυτές τις προτάσεις.