Σε "παράλληλους δρόμους" με την Ελλάδα κινείται η πολιτική στην Ιταλία, με τις εξελίξεις στη γειτονική χώρα να εκτυλίσσονται ραγδαίες, ύστερα από πληροφορίες που διέρρευσαν στα διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι εντός της ημέρας αναμένεται η παραίτηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και πως ο Ιταλός πρωθυπουργός δεν θα είναι υποψήφιος στις επόμενες εκλογές.

Η είδηση αυτή έπεσε σαν "βόμβα" στα διεθνή χρηματιστήρια, με τις ευρωαγορές ενώ κινούνταν σε θετικό έδαφος να γύρισαν σε μεικτό και το Χρηματιστήριο του Μιλάνου ενώ σημείωνε οριακή άνοδο να καταγράψει αιφνιδίως υψηλές απώλειες της τάξεως του 3%.

Ταυτόχρονα τα επιτόκια των δεκαετών ιταλικών ομολόγων εκτοξεύθηκαν στο ύψος-ρεκόρ του 7,12%, ενώ στις συναλλαγές των ξένων χρηματιστηρίων της Τρίτης διαπραγματεύονταν σε τρέχοντα, σταθερά επίπεδα.

Τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων επηρεάζει και η απόφαση του οίκου εκκαθάρισης πράξεων επί ομολόγων LCH Clearnet να προχωρήσει σε αύξηση των margin που δίνουν οι traders για τη διαπραγμάτευση ιταλικών ομολόγων. Συγκεκριμένα το margin για τα ομόλογα λήξης 7-10 ετών αυξήθηκε στο 11,65%, ενώ το margin για ομόλογα διάρκειας 10-15 ετών βρίσκεται πλέον στο 11,8% και αυτό των ομολόγων διάρκειας 15-30 ετών στο 15%. Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτή η κίνηση αποτελεί τεράστιο θέμα αφού υπογραμμίζει την επιδείνωση της πιστοληπτικής θέσης της Ιταλίας.

Σημειώνεται ότι ο ίδιος ο "Καβαλιέρε" μόλις χθες, ύστερα από την κρίσιμη ψηφοφορία για τον ισολογισμό του 2010, δήλωσε ότι θα παραιτηθεί, έπειτα από την ψήφιση του προγράμματος των μεταρρυθμίσεων στη χώρα.

"Τρέμουν" οι αγορές τις πρόωρες εκλογές στην Ιταλία

Μετά την διαφαινόμενη λύση στο πολιτικό αδιέξοδο στην Ελλάδα, ένα νέο, προαναγγελθέν από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών, θρίλερ με απρόβλεπτες διαστάσεις βρίσκεται στα «σκαριά». Ο σχηματισμός του Σίλβιο Μπερλουσκόνι απώλεσε χθες κατά την ψήφιση του ισολογισμού του 2010 την απόλυτη πλειοψηφία των 316 βουλευτών, καθώς οκτώ «προδότες» (όπως χαρακτηρίζονται στο «σκονάκι» του Καβαλιέρε που συνέλαβαν οι κάμερες)επέσπευσαν τις εξελίξεις που οικονομικοί αναλυτές θεωρούν εδώ και καιρό δεδομένες για τη γείτονα.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός δεσμεύτηκε χθες σε συνάντηση του με τον πρόεδρο της χώρας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο να παραιτηθεί μετά την υπερψήφιση του προϋπολογισμού του 2012, στον οποίο θα ενσωματωθούν τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής  για τα οποία ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι έχει δεσμευτεί στους Ευρωπαίους εταίρους του.

Τα «όργανα» είχαν αρχίσει από νωρίς άλλωστε χθες για τον Ιταλό πρωθυπουργό ο οποίος άκουσε λίγο πριν την ψηφοφορία τον κυβερνητικό του σύμμαχο Ουμπέρτο Μπόσι να τον καλεί να παραιτηθεί κάνοντας στην άκρη για τον προστατευόμενο του Καβαλιέρε Αντζελίνο Αλφάνο.

Το κόστος δανεισμού της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης ανήλθε χθες λίγο μετά την αποτυχία του κυβερνώντος κόμματος να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία στο αστρονομικό 6,8% για τα δεκαετή ιταλικά ομόλογα, έχοντας ξεπεράσει κατά πολύ το σημείο που οι αγορές θεωρούν «μη επιστροφής».

Την ίδια ώρα οι Ευρωπαίοι θεωρούν το κόστος μίας ιταλικής διάσωσης ανεπαρκές με τους σημερινούς μηχανισμούς στήριξης της Ευρωζώνης, παραμένοντας ένεοι εν αναμονεί των αποφασιστικών εξελίξεων και συνεκτιμώντας τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσταση της ιταλικής οικονομίας.

Την ίδια αποτίμηση κάνουν και οι αγορές, που βλέπουν να διαμορφώνονται για τη συνέχεια τρία βασικά σενάρια, εκ των οποίων το ένα είναι το πιθανό, το δεύτερο το επιθυμητό, και το τρίτο σενάριο το...καταστροφικό.

Το πιο πιθανό: Η στήριξη του Pdl, της Λέγκας του Βορρά και ενδεχομένως κάποιου μικρότερου κεντρώου σχηματισμού γύρω από ένα νέο πρόσωπο, με επικρατέστερους υποψήφιους τους έμπιστους του Μπερλουσκόνι Τζάνι Λέττα και Αντζελίνο Αλφάνο. Η νέα κυβέρνηση με τη στήριξη της απόλυτης πλειοψηφίας θα επιχειρήσει να εφαρμόσει το νέο οικονομικό πρόγραμμα με την εποπτεία του ΔΝΤ και να σταθεροποιήσει τις αγορές, αν και υπάρχουν αμφιβολίες για τη συναίνεση στο συνταξιοδοτικό από τη Λέγκα του Βορρά, η οποία θα μπορούσε να πιέσει για πρόωρες εκλογές. Η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει ιταλικά ομόλογα συγκρατώντας τα spreads σε οριακά βιώσιμο επίπεδο, μεταξύ 400 και 450 μ.β.

Το επιθυμητό: Η ανεξαρτητοποίηση βουλευτών του κυβερνητικού σχηματισμού θα προωθήσει τη λύση μίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής. Στην περίπτωση αυτή η τεχνοκρατική κυβέρνηση θα κρατήσει τα ηνία μέχρι το 2013 οπότε και είναι προγραμματισμένες οι επόμενες εκλογές. Αναλυτές θεωρούν το σενάριο αυτό ως το πιο φιλικό για τις αγορές, ενώ σε περίπτωση πραγμάτωσης τους βλέπουν άμεση πτώση των spreads γύρω στις 350 μ.β. σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Το καταστροφικό: Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών μετά την παραίτηση Μπερλουσκόνι. Αυτές θα πραγματοποιηθούν το νωρίτερο στα μέσα Ιανουαρίου, με την πιθανότητα να μετατεθούν ακόμη πιο αργά λόγω των κλυδωνισμών στις αγορές. Η ΕΚΤ θα τρέχει και δε θα φτάνει να αγοράζει ιταλικά ομόλογα, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας θα εκτοξευτεί σε εξωφρενικές αποδόσεις, οι τραπεζικές καταθέσεις θα συνεχίσουν να κάνουν «φτερά» ενώ οι Ευρωπαίοι αναμένεται να συγκρουστούν για το αν η Ιταλία θα βοηθηθεί από το EFSF. Η τεχνική βοήθεια του ΔΝΤ μέσα σε ένα καθεστώς πολιτικής αβεβαιότητας θα είναι ανίσχυρη και πολλοί θεωρούν πως σε μία τέτοια περίπτωση το ενιαίο νόμισμα θα περάσει ίσως τη σοβαρότερη του δοκιμασία μέχρι σήμερα...

Στ. Μαλ.

Δημήτρης Κώτσος