Οπως υπογραμμίζουν, οι περισσότεροι οικονομολόγοι αρέσκονται στην αντίληψη της «ισορροπίας». Στην πραγματικότητα οι περισσότερες θεωρίες και μοντέλα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Η οικονομία είναι ένα πολύπλοκο σύστημα από αλληλεπιδρόμενες αγορές που από καιρό εις καιρόν βάλλονται από αναπόφευκτες κρίσεις, όπως οι αυξήσεις στις τιμές πετρελαίου ή μία ξαφνική έκρηξη πανικού στις χρηματαγορές. Η αντίδραση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων σ' αυτές τις κρίσεις (π.χ. μείωση της κατανάλωσης λόγω κάμψης της αξίας των περιουσιακών στοιχείων) επιφέρουν διακυμάνσεις στην οικονομική δραστηριότητα.
Σύμφωνα με την ING, μόλις το σοκ ξεπεραστεί μέσω του συστήματος, η οικονομία επανέρχεται σε κατάσταση σταθερής ανάπτυξης. Αυτές οι θεωρίες βασίζονται κυρίως στην εικασία ότι οι άνθρωποι λειτουργούν σαν ρομπότ. Συγκεντρώνουν δηλαδή, όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες και τις χρησιμοποιούν για να πάρουν αποφάσεις οι οποίες θα μεγιστοποιήσουν την προσωπική τους οικονομική κατάσταση και διαβίωση. Φυσικά τέτοιες ψύχραιμες και προγραμματισμένες μηχανές δεν πρόκειται να περιέλθουν σε κατάσταση ενθουσιασμού ή πανικού. Γι' αυτό το λόγο, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι αυτά τα οικονομικά μοντέλα προβλέπουν επιστροφή σε κατάσταση ισορροπίας μετά από περίπου δύο έτη. Μολαταύτα, η εμπειρία των τελευταίων έξι ετών μάς έμαθε ότι οι άνθρωποι δεν αντιδρούν σαν ρομπότ. Στην πραγματικότητα, συνολικά η οικονομική συμπεριφορά συχνά μοιάζει μ' αυτή ενός μανιοκαταθλιπτικού ατόμου, το οποίο επιδεικνύει υπέρμετρη αισιοδοξία τη μία μέρα και υπερβολική απαισιοδοξία την επόμενη.
Το τελευταίο ξέσπασμα αισιοδοξίας ξεκίνησε το 2003, όπου τα χαμηλά επιτόκια στην παγκόσμια οικονομία έκαναν αρκετούς να πιστέψουν ότι ο συνδυασμός υψηλής ανάπτυξης, χαμηλού πληθωρισμού, συνεχόμενων ανατιμήσεων των τιμών των ακινήτων και μικρού ασφάλιστρου κινδύνου (low risk premia) στις κεφαλαιαγορές θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα.
Το περασμένο έτος αυτό το όνειρο διαλύθηκε σε κομμάτια, με την απότομη πτώση της αγοράς ακινήτων και την παράλληλη υποχώρηση των τιμών διαφόρων ρισκοβόρων κατηγοριών ενεργητικού, μία διαδικασία που κατέληξε σε μία άνευ προηγουμένου απαισιοδοξία για τις χρηματαγορές στα μέσα Σεπτεμβρίου. Οι αγορές αυτή τη στιγμή προεξοφλούν, ένα εξαιρετικά απαισιόδοξο σενάριο οικονομικής καταστροφής από το οποίο ο κόσμος δεν πρόκειται να συνέλθει στο ορατό μέλλον. Ωστόσο, όπως οι αγορές υπερβάλουν κατά τη διάρκεια ανοδικών κινήσεων, θεωρούμε ότι και τώρα στην καθοδική φάση χαρακτηρίζονται από το στοιχείο της υπερβολής.
Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ο διάσημος οικονομολόγος John Maynard Keynes αντέκρουσε τις οικονομικές αντιλήψεις περί ταύτισης των ανθρώπων με ρομπότ και υποστήριξε ότι συνολικά οι μη λογικές (irrational) μεταβολές στην διάθεση των οικονομικών μονάδων είναι η βασική κινητήρια δύναμη των έντονων οικονομικών διακυμάνσεων. Επιπλέον, συνέστησε και ένα ισχυρό φάρμακο για τη θεραπεία: Όποτε παραλύει ο ιδιωτικός τομέας λόγω υπερβολικής απαισιοδοξίας, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναλάβουν δράση προκειμένου να καλύψουν το κενό που δημιουργείται, διευρύνοντας τα ελλείμματα (αύξηση δαπανών) και την προσφορά χρήματος. Τέτοιες κινήσεις όχι μόνο υποστηρίζουν άμεσα την οικονομία αλλά δίνουν και ένα ισχυρό μήνυμα στον ιδιωτικό τομέα ότι η ανάπτυξη του εισοδήματος θα γίνει και πάλι θετική κάποια στιγμή στο μέλλον, πράγμα που βελτιώνει την ψυχολογία και τη διάθεση των οικονομικών μονάδων.
Ευτυχώς, τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο λαμβάνουν πολύ σοβαρά υπόψη τους αυτές τις προτροπές του John Maynard Keynes. Δεν παρακολουθούν παθητικά τα υποτιθέμενα καταναλωτικά και επιχειρηματικά ρομπότ να επαναφέρουν την οικονομία και πάλι σε ισορροπία, αλλά προτίμησαν να αναλάβουν δράση και να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο, προκειμένου να ανακάμψει και πάλι η οικονομία. Επιπλέον, έχουν μία σχεδόν απεριόριστη ικανότητα να τα καταφέρουν, εφόσον οι κυβερνήσεις δεν είναι δυνατό να πτω
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr