Η Αθήνα αφήνει πίσω της μία 20ετία μεγάλων αλλαγών. Από τη χλιδή και την... αλφαδιά των Ολυμπιακών Αγώνων, στην μιζέρια της κρίσης και από εκεί στα lockdown και την ακρίβεια της μετά -Covid εποχής.
Από το 2018 κι έπειτα η Αθήνα είχε αρχίσει να ανακάμπτει από την κρίση, με αιχμή του δόρατος τους τουρίστες στο ρεκόρ του 2019. Η εστίαση, η αγορά ακινήτων έβρισκαν ρυθμό ανάπτυξης και ύστερα... ήρθε η πανδημία. Επιστρέφοντας πια από το 2021 στην «κανονικότητα», χωρίς καλά-καλά να το καταλάβουμε, η ζωή στην Αττική και στην Αθήνα είχε πια αλλάξει.
Ακολούθησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός, η ενεργειακή κρίση και ξαφνικά το πορτοφόλι μας άρχισε να φαίνεται αρκετά μικρότερο. Η ζωή δεν είναι ασφαλώς μόνο η οικονομία. Η καθημερινότητα έχει πολλές πτυχές, αλλά δυστυχώς στην Αθήνα δυσκολεύεσαι να βρεις... διέξοδο.
ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΟ
Το πρώτο πρόβλημα που πρέπει να λύσει ο πολίτης της ευρύτερης περιοχής των Αθηνών είναι το πού θα μείνει και το πάγιο αυτό έξοδο έχει απογειωθεί. Ο Θεμιστοκλής Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates υπενθυμίζει στους αναγνώστες του Reporter πως «από το 2018 έως και το 2023 καταγράφηκαν στο κέντρο της Αθήνας και στα πέριξ αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων για οικογένειες έως και 52%». Η αύξηση συνεχίστηκε και το 2024 με ένα επιπλέον 9,1%. Είναι ξεκάθαρο πια από όλες τις έρευνες πως το 75% των Ελλήνων ξοδεύει περισσότερο από το 40% του εισοδήματός του σε ενοίκιο. Αν συνυπολογίσουμε και τα πάγια έξοδα για ρεύμα, θέρμανση και internet (από τα ακριβότερα στην Ευρώπη) το ποσοστό μεγαλώνει ακόμα περισσότερο και προφανώς το διαθέσιμο εισόδημα ροκανίζεται σε τέτοιο βαθμό που ο μήνας βγαίνει δύσκολα.
Τα διαθέσιμα σπίτια στην Αθήνα με ενοίκιο έως 600 ευρώ αντιστοιχούν πλέον μόλις στο 6,37% της αγοράς. Παράλληλα, όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στοιχεία, το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων προς μίσθωση ακινήτων 80τμ-110τμ άνω του 1ου ορόφου, διατίθεται με ζητούμενες τιμές μίσθωσης άνω των 800 ευρώ/μήνα. Και σημειώστε ότι πλέον τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης έχουν περιοριστεί σημαντικά.
Οι περισσότεροι Αθηναίοι ζουν στο ενοίκιο, ενώ το να αγοράσουν σπίτι, με τους μισθούς που υπάρχουν είναι όνειρο απατηλό. Σύμφωνα με στοιχεία της Elxis-At Home in Greece, η αγορά κατοικίας στην Ελλάδα παραμένει από τις φθηνότερες στην Ευρώπη, αλλά τα εισοδήματα παραμένουν πολύ χαμηλότερα από των υπόλοιπων Ευρωπαίων. Για το λόγο αυτό παρατηρείται το φαινόμενο να αυξάνονται οι ξένοι ιδιοκτήτες ακινήτων και να μειώνονται οι Έλληνες.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ AIRBNB
Η ανάγκη για έσοδα, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, προκάλεσε μία τεράστια προσπάθεια τόνωσης του τουρισμού, που έφερε επιπλέον ανισορροπίες στην Αθήνα, καθώς έγινε χωρίς κανόνες. Τα Airbnb αναπτύχθηκαν με ραγδαίους ρυθμούς, ενώ και τα ξενοδοχεία πολλαπλασιάστηκαν στο κέντρο της πόλης.
Εκτός από την αύξηση του στεγαστικού κόστους που σίγουρα επέφεραν, τα παραπάνω αλλοίωσαν επίσης σε μεγάλο βαθμό την ταυτότητα των γειτονιών, αλλά και του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Το Κουκάκι είναι ανάμεσα στις Top 10 γειτονιές Airbnb της Ευρώπης (πάνω από 1.300 σπίτια), το Κολωνάκι και το Παγκράτι είδαν επίσης μεγάλες αλλαγές στο προφίλ τους, όπως και το Γκάζι. Δεν αποτελεί κινδυνολογία, αλλά κοινή παραδοχή ότι οι εμπορικές χρήσεις με μόνο γνώμονα τους τουρίστες, ακυρώνουν τις γειτονιές και τους μόνιμους κατοικους τους (όσους έχουν απομείνει).
ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ – ΠΑΡΚΙΝΓΚ
Για να ανταπεξέλθει, σε αυτό το δύσκολο πλαίσιο ο πολίτης πρέπει τουλάχιστον να μπορεί να είναι παραγωγικός στη δουλειά του, μήπως και καταφέρει να αυξήσει το εισόδημά του και να βελτιώσει την ποιότητά της ζωής του. Αλλά πώς να το καταφέρει αυτό όταν η μετακίνηση από το σπίτι στη δουλειά και το ανάποδο είναι πραγματικό challenge;
Πρόσφατη έρευνα της GPO έδειξε ότι το 50% των κατοίκων της Αττικής χρειάζονται μία ώρα για να πάνε από το σπίτι τους στη δουλειά τους. Για τους οδηγούς, αν συνυπολογιστεί και ο χρόνος αναζήτησης θέσης για παρκάρισμα, ο χρόνος αυξάνεται.
Άλλωστε, δεν υπάρχουν πια ώρες αιχμής στην Αθήνα για να τις αποφύγεις. Σχεδόν ολόκληρη την ημέρα η κίνηση είναι αυξημένη στους κεντρικούς οδικούς άξονες. Κηφισίας, Μεσογείων, Ποσειδώνος είναι δύσβατες, ενώ φυσικά «the Oscar goes» στον Κηφισό. Η Αθήνα, είναι ήδη η 16η πόλη της Ευρώπης με το μεγαλύτερο κυκλοφοριακό πρόβλημα και αυτό αναμένεται να αλλάξει προς το χειρότερο, καθώς η μέση ταχύτητα των οχημάτων στις ώρες αιχμής (σήμερα στα 18 χ.α.ω.) μειώνεται ετησίως, κατά 2 ως 5 χιλιόμετρα την ώρα.
ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ
Δυστυχώς, τα μέσα μεταφοράς δεν αποτελούν στην Ελλάδα επιλογή αξιόπιστη για τους πολίτες. Σίγουρα το μετρό έχει βελτιώσει σημαντικά την κατάσταση, αλλά ομολογουμένως είναι ακόμα «μικρό» σε μέγεθος και δεν καλύπτει επαρκώς την πόλη. Επίσης τις ώρες αιχμής οι διελεύσεις του δεν είναι αρκετά συχνές και σχεδόν σε καθημερινή βάση επικρατούν πια συνθήκες συνωστισμού.
Η επέκταση του μετρό έχει προφανώς καθυστερήσει, αλλά ακόμα και οι προγραμματισμένες νέες γραμμές δεν αναμένεται να αλλάξουν δραματικά την εικόνα. Λεωφορεία και τρόλεϊ είναι αντικειμενικά πολύ χαμηλότερης ποιότητας και αξιοπιστίας μέσα και σύμφωνα με έρευνες οι πολίτες δεν τα εμπιστεύονται. Ακόμα και μετά την τηλεματική στις στάσεις, διαπιστώνεται ότι τα ωράρια δεν τηρούνται και πολλές φορές οι ενδείξεις είναι άλλ’ αντ’ άλλων. Όσο για το τραμ είναι αργό και σίγουρα δεν έχει προσφέρει τις «ανάσες» που χρειάζεται η πόλη.
ΤΑΞΙ
Στο παραπάνω πλαίσιο τα ταξί θα μπορούσαν να δώσουν λύση σε όσους έχουν μία σχετική οικονομική ευχέρεια, ωστόσο κι αυτή η συνθήκη άλλαξε τα τελευταία 2 περίπου χρόνια. Τα ταξί είναι πια δυσεύρετα, έχουν απορροφηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους τουρίστες, ενώ ακόμα και μέσω των ηλεκτρονικών εφαρμογών γίνεται επιλογή στις κούρσες. Όσοι δεν πηγαίνουν σε μακρινές αποστάσεις, σπάνια εξυπηρετούνται.
ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΠΕΖΟΥΣ, ΜΩΡΑ, ΑΜΕΑ
Όσοι μπορούν να κάνουν τις καθημερινές τους μετακινήσεις πεζοί, σίγουρα είναι πιο τυχεροί από τους υπόλοιπους, ωστόσο και πάλι υπάρχουν στην πόλη σοβαρές αδυναμίες. Παρά τις αναπλάσεις που έχουν γίνει σε αρκετά σημεία της πόλης, τα πεζοδρόμια δεν βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Κακοτεχνίες, τραπεζοκαθίσματα, παράνομα παρκαρίσματα συνθέτουν μία δύσκολη πίστα για τους πεζούς, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους. Για τα άτομα με αναπηρία, η μετακίνηση χωρίς συνοδό είναι προφανώς σχεδόν αδύνατη, ενώ οι γονείς που μεταφέρουν τα μωρά με τα καροτσάκια τους, σίγουρα χρειάζεται σε πολλές περιπτώσεις να υπερβούν διάφορα εμπόδια.
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Η Αθήνα είναι επίσης μία πολύ ζεστή πόλη. Η μέση θερμοκρασία έχει ανέβει αισθητά τα τελευταία καλοκαίρια, ενώ παρά τις υποσχέσεις, τα σημεία πρασίνου και δροσιάς εντός του αστικού ιστού παραμένουν λίγα. Οι αναπλάσεις δε που έγιναν τα τελευταία χρόνια σε πάρκα και πλατείες, είχαν περισσότερο τσιμέντο και σίδερο, παρά πράσινο. Αποκορύφωμα αυτή στην κάτω μεριά της πλατεία Συντάγματος. Ανησυχία προκαλούν επίσης οι μεγάλες πυρκαγιές στα βουνά της Αττικής, που το καλοκαίρι του 2024 απείλησαν τον αστικό ιστό και έφτασαν μέχρι το Χαλάνδρι. Φυσικό επακόλουθο είναι να ανησυχούμε πλέον ιδιαίτερα και για τις πλημμύρες.
Ο περιφερειάρχης Αττικής, κατήγγειλε ότι ο Κηφισός είχε να καθαριστεί σε βάθος από το 2002, ενώ ο υπουργός Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, ζήτησε να γκρεμιστούν σπίτια στις όχθες του ποταμού, αλλά η ιδέα δεν ενθουσίασε το Μαξίμου.
Έστω και καθυστερημένα φαίνεται να υπάρχει μία προσπάθεια να προχωρήσουν αντιπλημμυρικά έργα, καθώς, με αφορμή τις πρόσφατες πλημμύρες στη Βαλένθια, το Εθνικό Αστεροσκοπείο ανακοίνωσε πως οι περιοχές πέριξ του Κηφισού ποταμού, Νότια του Αιγάλεω, από τις Τρεις Γέφυρες στους Αγίους Αναργύρους και μέχρι τις εκβολές του Κηφισού στον Ταύρο, θα πλημμύριζαν σε χρόνο ρεκόρ.
Σε ένα τέτοιο ακραίο σενάριο, ο Κηφισός θα μπορούσε να προκαλέσει πλημμύρες σε όλο το μήκος του, καλύπτοντας περίπου 35 τετραγωνικά χιλιόμετρα και επηρεάζοντας 18 δήμους της Αττικής, δηλαδή το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Είναι λοιπόν τόσο χάλια να ζει κανείς στην Αθήνα; Προφανώς και όχι. Η Αθήνα είναι μια πόλη ζωντανή, με πολλές δραστηριότητες, θέατρα, συναυλίες, όμορφα στέκια. Μία πόλη με ιστορία. Με μικρές οάσεις στον Εθνικό Κήπο, στου Φιλοπάπου, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου κ.α.
Η Αθήνα ήταν και παραμένει μία γοητευτική πόλη ιδιαίτερα για τους νέους της, αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολη για τις οικογένειες και φυσικά για τους πιο ευάλωτους οικονομικά κατοίκους της. Από όποια σκοπιά και να το δει κανείς, η Αθήνα διανύει μία από πιο τις κομβικές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της. Έχοντας ακόμα πάνω της τα σημάδια της κρίσης, εξακολουθεί να ταλαιπωρείται από κυβερνήσεις που έπαιξαν τα ρέστα τους σε τουρισμό και real estate, αλλά και από ανεπαρκείς δημάρχους που είδαν την πόλη απλώς σαν σκαλοπάτι για τα μεγάλα σαλόνια της πολιτικής.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr