Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός έχει ξεκινήσει, εδώ και καιρό, να προωθεί δημόσια, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στις Βρυξέλλες, ακόμα και στο Ισραήλ, την αρχιτεκτονική του αγωγού “East-Med”. Αναρωτιέται κανείς εάν οι δημόσιες τοποθετήσεις αυτές, που φαίνεται ότι βασίζονται σε μελέτες της ΔΕΠΑ (που και αυτές βασίζονται σε βρετανική μελέτη), λαμβάνουν υπόψη τους την άποψη που φαίνεται να αρχίζει να σχηματίζεται στα ανώτατα κλιμάκια της κυπριακής ηγεσίας, ότι δηλαδή το κυπριακό φυσικό αέριο είναι κυπριακό και η Κύπρος οφείλει να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα για το δικό της μέλλον.
Ίσως λοιπόν και οι δύο πλευρές, Αθήνα και Λευκωσία, θα πρέπει να επανεξετάσουν η μια τις θέσεις της και η άλλη την αδράνειά της, υπό το φως των παρακάτω:
- ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ
Για την εκμετάλλευση των κυπριακών κοιτασμάτων φ/α έχουν μέχρι στιγμής εκφραστεί οι εξής θέσεις:
- Μεταφορά τους προς Ελλάδα μέσω υποθαλάσσιου αγωγού (αγωγός “East-Med”).
- Μεταφορά τους προς Αίγυπτο με υποθαλάσσιο αγωγό και υγροποίησή τους στο ένα από τα δύο εργοστάσια ΥΦΑ που διαθέτει η χώρα (Damietta, ιδιοκτησίας αιγυπτιακού Δημοσίου και ξένων ιδιωτικών εταιρειών και Idku, αντίστοιχου μετοχικού σχήματος, με άλλες όμως εταιρείες).
- Μεταφορά τους προς Τουρκία (σε συνδυασμό με έναρξη μιας νέας πολιτικής εκ μέρους και της Ελλάδας και της Κύπρου, ώστε να καταστεί θρυαλλίδα επίλυσης του Κυπριακού).
- Υγροποίησή τους επί πλωτού εργοστασίου ΥΦΑ (Floating Liquefied Natural Gas, FLNG), που θα τοποθετηθεί στο θαλάσσιο χώρο επάνω από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα και θα υγροποιείται επί τόπου. Το πλωτό αυτό εργοστάσιο θα προσεγγίζουν LNG πλοία για να το φορτώσουν και να το μεταφέρουν στις διεθνείς αγορές.
- Υγροποίησή τους σε εργοστάσιο ΥΦΑ (Υγροποίησης Φυσικού Αερίου) στο Βασιλικό Κύπρου.
Εκ των 5 αυτών επιλογών, κρίνουμε ότι η τελευταία διαθέτει τα περισσότερα πλεονεκτήματα.
Κατωτέρω, αναλύουμε τα υπέρ και τα κατά κάθε πρότασης. Δια της εις άτοπον απαγωγής πιστεύουμε ότι θα προκύψει ανάγλυφα η σκοπιμότητα της πρότασης που υποβάλλουμε:
- Η 1η από τις παραπάνω επιλογές είναι σαφές ότι δεν μπορεί να υλοποιηθεί, πάντως όχι στο προβλεπτό μέλλον. Όχι μόνο για αυτονόητους χρηματοδοτικούς λόγους, αλλά και λόγω των πολλαπλών καθυστερήσεων που τεχνικοί λόγοι ενδέχεται να επιφέρουν σε ένα τόσο σύνθετο έργο (τα βάθη από τα οποία ο υποθαλάσσιος αγωγός θα διέλθει - εφόσον η όδευσή του έχει κατεύθυνση την Κρήτη - φθάνουν και ξεπερνούν τα 2.500 μέτρα, που μέχρι στιγμής δεν έχει προηγούμενο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα βάθη της Μαύρης Θάλασσας, από όπου διέρχεται ο αγωγός Blue Stream που ενώνει το Novorossyisk με την Σαμψούντα, δεν ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα). Ως εκ τούτου, η υλοποίηση της πρότασης αυτής, μέσα σε χρόνους και κοστολόγια που να τον καθιστούν κερδοφόρο, φαντάζει εξαιρετικά επισφαλής. Συνεπώς, η οποιαδήποτε δημόσια δέσμευση της Ελλάδος υπέρ της επιλογής αυτής μάλλον απομακρύνει την τελική λύση παρά την φέρνει πιο κοντά.
- Η 2η φέρει τα εξής χαρακτηριστικά, θετικά και αρνητικά:
ΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
- Μικρότερο μήκος υποθαλάσσιου αγωγού, σε σύγκριση με εκείνον προς Ελλάδα (~300 χλμ. έναντι 800+χλμ.).
- Μικρότερα βάθη διέλευσης (κάτω των 1.800 μ. και σε ομαλό υποθαλάσσιο βυθό, συνεπώς με λιγότερα τεχνικά προβλήματα).
- Δυνατότητα της Κυβέρνησης της Λευκωσίας να συνεννοηθεί με την αιγυπτιακή, ώστε η τελευταία να δεχθεί ξένες εταιρίες να στέλνουν το κυπριακό φ/α σε ένα ή και τα δύο αιγυπτιακά εργοστάσια ΥΦΑ για υγροποίηση. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την προηγούμενη έκφραση ενδιαφέροντος των εν λόγω ξένων εταιρειών προς την Κυπριακή Κυβέρνηση για να χρηματοδοτήσουν και τον υποθαλάσσιο αγωγό που θα μεταφέρει το κυπριακό φ/α στην Αίγυπτο και την επέκταση ενός εκ των δύο αιγυπτιακών εργοστασίων Idku ή Damietta με νέο «τραίνο», που θα υγροποιεί μόνο το κυπριακό φ/α (σημειώνεται ότι από το 2005 έχει ήδη προβλεφθεί νομικά μια τέτοια δυνατότητα. Στη συνέχεια, οι εν λόγω εταιρείες θα παραλαμβάνουν το LNG, βάσει ενός σχήματος tolling. Κάτω από αυτό το σχήμα, οι ενδιαφερόμενες ξένες εταιρείες μπορούν, εφόσον χρηματοδοτήσουν την κατασκευή, να μεταφέρουν στο εργοστάσιο το φ/α που περιέχεται στα κοιτάσματα, χρησιμοποιώντας υποθαλάσσιο αγωγό, και να το παραλαμβάνουν από εκεί με πλοία σε μορφή LNG. Σε αυτή την περίπτωση το εργοστάσιο λαμβάνει απλώς αμοιβή για την υγροποίηση.
- Προοπτική (με κάποια διαφοροποίηση ως προς την αρχική ιδέα) να ενωθούν τα κοιτάσματα Leviathan και Αφροδίτης, το περιεχόμενό τους να προωθηθεί δια υποθαλάσσιου αγωγού στο Ισραήλ και από εκεί, με υπόγειο αγωγό, να φθάσουν μέχρι το εργοστάσιο της Damietta. Σοβαρολογώντας, μια τέτοια κίνηση, που λαμβάνει υπόψη της τον τρόπο σκέπτεσθαι των Αμερικανών και Ισραηλινών planners, στέκει: δηλαδή, από πολιτικής πλευράς, ένας τέτοιος σχεδιασμός θα μπορούσε να επιφέρει ένα νέο «Camp David», που θα ενώσει στρατηγικά τις δύο χώρες για κάτι που θα είναι πολύ δύσκολο η κάθε ια να χάσει («too dear to lose»).
ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Πολιτικά
- Πιθανότητα άρνησης της αιγυπτιακής Κυβέρνησης, λόγω σχέσεών της με την Τουρκία. Υπενθυμίζεται η αντίστοιχη άρνηση της Κυβέρνησης του Καΐρου να δεχθεί να ενωθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου, λόγω τουρκικών αντιρρήσεων.
- Ελάχιστη πιθανολογούμενη υποστήριξη λύσης αυτής στο εσωτερικό της Κύπρου, όταν η Κύπρος θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, κατασκευάζοντας εργοστάσιο ΥΦΑ στο δικό της έδαφος.
Οικονομικά-τεχνικά
- Κόστος κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού ενδέχεται να είναι απαγορευτικό. Δεν υπάρχουν ακόμα κοστολογικές μελέτες.
- Αδιευκρίνιστο φορολογικό καθεστώς, όταν πρόκειται για 2 Κυβερνήσεις. Κάτι τέτοιο θέτει υπό σοβαρό ερωτηματικό το ενδιαφέρον που μπορεί να δείξουν ιδιωτικές εταιρίες για ένα τέτοιο project.
- Η 3η εναποτίθεται ασφαλώς στην ελληνική και κυπριακή Κυβερνήσεις, όμως αξιολογείται απομακρυσμένη ως πιθανότητα.
- Η 4η είναι αβέβαιη. Μόνο το τέλος του περασμένου έτους η εταιρεία SHELL έλαβε την απόφαση να κατασκευάσει σε κορεατικό ναυπηγείο το πρώτο, παγκοσμίως, τέτοιο πλωτό εργοστάσιο. Σημειωτέον ότι η τελική επενδυτική απόφαση (Final Investment Decision - F.I.D.) της εν λόγω εταιρίας ελήφθη χωρίς ακριβή προϋπολογισμό κόστους, πράγμα ασύνηθες για πολυεθνικές εταιρίες. Το εν λόγω πλωτό εργοστάσιο ενδέχεται να είναι έτοιμο το 2018, με χρονική απόκλιση 1-1.5 ετών...
- Τέλος, η 5η φέρει τη σφραγίδα της περίπου βέβαιης ωφέλειας, στο βαθμό που θα εμπλακούν ξένες ιδιωτικές εταιρείες στην κατασκευή του.
Η επιλογή αυτή έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
ΘΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
- Πέραν της αυτονόητης οικονομικής αναβάθμισης της Κύπρου, η επιλογή αυτή αναβαθμίζει το νησί και από στρατηγικής πλευράς στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.
- Αναβαθμίζει όμως και την Ελλάδα, στο βαθμό που θα εμπλακεί και ο ελληνικός ιδιωτικός τομέας στην κατασκευή του εργοστασίου ΥΦΑ και στην ενδεχόμενη μεταφορά του LNG από ελληνικά LNG carriers στις διεθνείς αγορές.
- Για να αυξηθεί ο βαθμός ασφαλείας της Κύπρου ακόμα περισσότερο έναντι οιωνδήποτε μελλοντικών επιθετικών βλέψεων της Τουρκίας, θα μπορούσε η Κυβέρνηση της Λευκωσίας να ζητήσει από μεγάλες εταιρίες των 5 μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για συμμετοχή τους στη μετοχική σύνθεση της Εταιρίας Ειδικού Σκοπού (Special Purpose Vehicle, SPV) που θα συσταθεί για να κατασκευάσει το εργοστάσιο ΥΦΑ στο Βασιλικό της Κύπρου. Μια τέτοια κίνηση, προδήλως, θα μειώσει δραματικά τους κινδύνους που μπορεί στο μέλλον να διατρέχει η Κύπρος από την οποιαδήποτε τουρκική επιθετικότητα.
- Μια τέτοια κίνηση, επίσης, θα πρέπει να συνδυαστεί και με επανάληψη της δήλωσης του σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας της Κύπρου, ότι δηλ. θα αποδοθεί στους Τουρκοκυπρίους, κατ' αναλογίαν πληθυσμού, μέρος των κερδών από τη λειτουργία του κυπριακού εργοστασίου ΥΦΑ.
- Αυτό, πολιτικά, θα δημιουργήσει προϋποθέσεις επανένωσης της νήσου, αυτή τη φορά όμως με όρους που θα προσδιορίζονται από τη Λευκωσία και θα απέχουν από διάφορα «σχέδια» των Ηνωμένων Εθνών.
- Επίσης, πολιτικά, η Κυβέρνηση της Κύπρου θα έχει λύσει κατά τρόπο έμμεσο και το πρόβλημα της πληθυσμιακής αλλοίωσης του βορείου τομέα τής Κύπρου, καθότι η προαναφερόμενη αναλογία του πληθυσμού δεν μπορεί να λαμβάνει υπόψη της εποίκους ή άλλους μη Τουρκοκυπρίους που η Άγκυρα έχει στείλει στην Κύπρο από το 1974.
- Επιπρόσθετα, μια τέτοια επιλογή υποχρεώνει τους Ισραηλινούς να επισπεύσουν την τελική απόφασή τους να προωθήσουν προς την Κύπρο το δικό τους φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα Leviathan και Ishai, με χαμηλό κόστος, ενώ δημιουργεί τις προϋποθέσεις ενεργειακής συμμαχίας Κύπρου-Ισραήλ για μεγάλο χρονικό διάστημα, συμμαχίας πολύ πιο αρραγούς από οποιαδήποτε άλλη.
- Απομακρύνει - έως και αποκλείει - την πιθανότητα επανάληψης τής παρά φύσιν «στρατηγικής σχέσης» Ισραήλ - Τουρκίας στο μέλλον, όπως την είχαμε διαπιστώσει την δεκαετία του 1990.
- Η διακίνηση του LNG από την Κύπρο στις διεθνείς αγορές θα αναβαθμίσει την Κύπρο και εντός των κόλπων των κοινοτικών της εταίρων, ιδίως εάν και οι Ισραηλινοί αποφασίσουν να μεταφέρουν υποθαλασσίως το φ/α του Leviathan και του Ishtia στην Κύπρο και πολλαπλασιαστούν οι ποσότητες του παραγόμενου LNG. Και τούτο διότι οι Ευρωπαίοι είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές φ/α και η διακηρυγμένη στρατηγική της ΕΕ είναι η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας που εισάγονται στην Ευρώπη.
ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
- Είναι σαφές ότι Ευρώπη σήμερα διαθέτει δύο μόνο πηγές εφοδιασμού της με pipeline gas: τη Βόρεια Θάλασσα και τη Ρωσία. Οι δύο άλλες πηγές είναι εκείνη της Κασπίας και τώρα και της Κύπρου/Ισραήλ.
- Είναι επίσης σαφές ότι η Ρωσία θεωρεί ανταγωνιστικές αμφότερες τις εναλλακτικές αυτές πηγές: Ως προς το αέριο της Κασπίας, ήδη έχουν γραφεί πολλά, δεν είναι της παρούσης να επαναληφθούν. Ως προς τα κυπριακά κοιτάσματα όμως, μέχρι στιγμής οι Ρώσοι δεν έχουν εκφραστεί ή προχωρήσει σε κινήσεις που να θεωρούνται εχθρικές. Ωστόσο, Gazprom είχε μια μάλλον ατυχή παρουσία στον 2ο (ακυρωθέντα) διαγωνισμό που διενήργησε η ΑΗΚ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ο διαγωνισμός εκείνος αφορούσε την προμήθεια LNG προς την ΔΕΦΑ Κύπρου, το οποίο θα χρησιμοποιείτο ως καύσιμο για τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής της Κύπρου που είχαν καταστραφεί στην έκρηξη στο Μαρί Βασιλικού το 2011 (ήταν η λεγόμενη «ενδιάμεση λύση», μέχρι να εξαχθεί το κυπριακό φ/α. Ο 3ος διαγωνισμός μόλις προκηρύχθηκε και από ελληνικής πλευράς συμμετέχουν οι Όμιλοι Μυτιληναίου και Βαρδινογιάννη).
Η Gazprom είχε τότε συμμετάσχει στο διαγωνισμό υπό το όνομα θυγατρικής της, που μόλις είχε εξαγοράσει (ITERA). Η προσφορά της όμως εκείνη απορρίφθηκε, όχι χωρίς ερωτηματικά. Επίσημα αναφέρθηκε ότι το κόστος της παραγωγής μιας κιλοβατώρας (kWh) για την ΑΗΚ (Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου) ήταν κατώτερο της προσφερθείσας τιμής. Ωστόσο, φαίνεται ότι η ΑΗΚ δεν ήταν διατεθειμένη να μειώσει το δικό της περιθώριο κέρδους, αλλά και, πολιτικά, ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ευρώπη θα ήθελαν να δουν την Gazprom να θέτει ενεργειακό πόδα στην Κύπρο για να εκμεταλλευτεί στη συνέχεια την ηγεμονική της θέση, λόγω της συμβολής της στην επιτυχία της ενδιάμεσης λύσης.
- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από τα παραπάνω, προκύπτει ανάγλυφα ότι η μόνη επιλογή που έχει νόημα είναι η 5η. Ωστόσο, πρέπει και η κυπριακή πλευρά, αλλά και η ελληνική, να προσέξουν ότι η μόνη ανταγωνιστική σε αυτή την επιλογή πρόταση θα μπορούσε να είναι η μεταφορά και των κοιτασμάτων του Leviathan και εκείνων της Αφροδίτης στην Αίγυπτο και η υγροποίησή τους εκεί.
Η τελευταία αυτή, αόρατη ακόμα, επιλογή θα μπορούσε να απωθηθεί, εφόσον η κυπριακή Κυβέρνηση ελέγξει με αντικειμενικό τρόπο (δηλ. πληρώνοντας άλλες εταιρίες) τα όσα αναφέρει η Noble Energy ότι περιλαμβάνονται στο κοίτασμα της Αφροδίτης.
Εντύπωση προκαλεί ότι τα τελευταία 2 χρόνια η εν λόγω εταιρία έχει περιορίσει τους υπολογισμούς της ως προς τις ποσότητες φυσικού αερίου που είναι εγκιβωτισμένες στο κοίτασμα της Αφροδίτης. Ξεκινώντας από τα 7-8tcf (τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) κατέβηκε στα 4.5tcf περίπου. Τούτο όμως μειώνει τις χρηματοδοτικές δυνατότητες εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Ο χρηματοδοτικός κανόνας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι ένα κοίτασμα φυσικού αερίου είναι “bankable” (δηλ. οι Τράπεζες ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν την εκμετάλλευσή του) μόνο όταν το περιεχόμενό του αποδεδειγμένα υπερβαίνει τα 5tcf…
Αλήθεια, πώς αποδεικνύεται αυτό αντικειμενικά; Έχει την βούληση η κυπριακή Κυβέρνηση να αναλάβει το κόστος της αμφιβολίας της; Εάν δεν βρει τρόπο να το κάνει τώρα, ίσως αύριο είναι αργά.
Ακολουθήστε το reporter.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr
