Στις ΗΠΑ, όλες οι προσπάθειες του Μπαράκ Ομπάμα να μεταρρυθμίσει το σύστημα ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης, να τονώσει την οικονομία, να ενισχύσει τους εποπτικούς μηχανισμούς της αγοράς, των τραπεζών και της Wall Street, αλλά και κάθε άλλη σημαντική του πρωτοβουλία προσέκρουσαν στο τείχος του Κογκρέσου. Σε μία χώρα όπου ούτως ή άλλως δεν υφίσταται η έννοια της κομματικής πειθαρχίας, όπως εδώ (άρα η υποστήριξη του προέδρου από το Δημοκρατικό Κόμμα που τον ανέδειξε δεν είναι δεδομένη), ο κ. Ομπάμα είχε την επιπρόσθετη ατυχία να βρει απέναντί του μία Ρεπουμπλικανική αντιπολίτευση, στις τάξεις της οποίας έχουν κυριαρχήσει οι φανατικοί των πάρτι τσαγιού. Πρόκειται για ανθρώπους που παραβλέπουν βολικά το γεγονός ότι το αμερικανικό έλλειμμα και χρέος εκτινάχθηκαν επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, ο οποίος είχε παραλάβει πλεονασματικούς προϋπολογισμούς από τον προκάτοχό του, και αυτοπαρουσιάζονται ως κήρυκες της δημοσιονομικής αρετής.

Οι ηθικολόγοι των ΗΠΑ δεν έχουν κανένα οικονομικό επιχείρημα για να αντιταχθούν στα μέτρα τόνωσης της αγοράς και στις πολιτικές δημιουργίας θέσεων εργασίας. Το αμερικανικό δημόσιο δανείζεται άλλωστε φθηνότερα από ποτέ, το ποσοστό χρέους ως προς το ΑΕΠ υπήρξε στο παρελθόν πολύ χειρότερο, ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα μπορεί να τυπώνει χρήμα χωρίς κανένα φόβο εμφάνισης πληθωρισμού προς το παρόν. Αντ' αυτού λοιπόν, οι Συντηρητικοί προβάλλουν ηθικής φύσεως επιχειρήματα: ότι το παρεμβατικό κράτος αντίκειται στους νόμους της ελευθερίας, ότι αντιβαίνει στις αρχές της αμερικανικής κουλτούρας, ότι όσοι απέτυχαν οικονομικά θα πρέπει να αφεθούν στην τύχη τους, διότι ο καθείς είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του και άλλες τέτοιες αμπελοφιλοσοφίες.

Ομοίως, στην Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία, άπαντες γνωρίζουν ότι η έκδοση ευρωομολόγων είναι πολύ πιο συμφέρουσα οικονομικά από τα αλλεπάλληλα πακέτα έκτακτης δανειοδότησης της περιφέρειας, τα οποία επιτείνουν την αβεβαιότητα. Ότι ο κίνδυνος ενός ντόμινο που θα παρασύρει μετά την Ελλάδα και την Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία είναι τόσο μεγάλος που θα μπορούσε να συμπαρασύρει ολόκληρη την Ευρώπη στην καταστροφή. Ότι το τύπωμα χρήματος είναι η μοναδική ριζική λύση στην πιστωτική ασφυξία. Κι όμως, ενώ τα γνωρίζουν όλα αυτά, Γερμανοί, Φινλανδοί και τα άλλα ξανθά γένη προβάλλουν επιχειρήματα του τύπου «οι Έλληνες έφταιξαν και πρέπει να πληρώσουν», ότι όσοι «παραστράτησαν δημοσιονομικά θα πρέπει να τιμωρηθούν» και ότι υπάρχει «ηθικός κίνδυνος στην κοινοτικοποίηση των εθνικών χρεών». Αφήνοντας κατά μέρος το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται ήδη στον τρίτο χρόνο της ύφεσης και ακόμη και ο μεγαλύτερος βιτσιόζος θα είχε χορτάσει βασανιστήριο μέχρι τώρα, ποιος είπε ότι οι ηγέτες εκλέγονται για να αποφαίνονται επί θεμάτων ηθικής φιλοσοφίας; Η εντολή που έχουν είναι να διασφαλίζουν την ευημερία και να προασπίζονται τα συμφέροντα των πολιτών τους. Μέχρι στιγμής, μόνο αυτό δεν κάνουν.

Και βέβαια, έχουμε και την περίπτωση της Ελλάδας. Όπου ο πρωθυπουργός (στενοχωρημένος, μην ξεχνάμε που δεν τον αφήσαμε να κάτσει δέκα μέρες στις ΗΠΑ και να περάσει ΣΚ στο Λονδίνο, ενώ ο κόσμος καίγεται), θεωρεί επίσης ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι ηθικό. Δεν έχουμε κουλτούρα Δυτικού, πιστεύει, εξ ου και αποτυγχάνουν τα μεταρρυθμιστικά του οράματα. Γι' αυτό δεν πληρώνουμε φόρους, δεν σεβόμαστε τον νόμο για το κάπνισμα, δεν πάμε γυμναστήριο, δεν κάνουμε πιλάτες, δεν αλλάζουμε και γι' αυτό βουλιάζουμε.

Η αλήθεια είναι βέβαια ότι όποιος πολίτης του κόσμου και να έλθει σε αυτή τη χώρα, με αυτό το δαιδαλώδες φορολογικό σύστημα, με μία αστυνομία και μία πολιτεία που διστάζουν να επιβάλλουν τον νόμο μην τυχόν και κατηγορηθούν για αυταρχισμό και με μία δικαιοσύνη δεν έχει τα μέσα να φέρει εις πέρας τις υποθέσεις που λιμνάζουν χρόνια και χρόνια στα συρτάρια της, λωποδύτης και παράνομος θα αναγκαστεί να γίνει, ό,τι ανατροφή και να έχει. Η ηθική δεν μεταλαμπαδεύεται στους πολίτες διά της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος. Αντικατοπτρίζεται στους θεσμούς, τον τρόπο λειτουργίας και τους νόμους της κάθε πολιτείας.

...Αλλά μ' αυτά και μ' εκείνα, άρχισα και 'γω να ηθικολογώ. Και με αυτούς τους ηγέτες που έχουμε, είναι βέβαιο ότι αν και θα πάμε στον αγύριστο όλοι, τουλάχιστον θα μείνουμε με καθαρό το κούτελο...

[email protected]