Ας μην ξεχνάμε, μπορεί το «κόμμα του Μνημονίου» να είναι μειοψηφικό στην ελληνική κοινωνία, αλλά οι οπαδοί του δεν είναι και τόσο λίγοι όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις (και μένα αν με ρωτούσε ένας δημοσκόπος, δεν θα έλεγα ότι διασκεδάζω με το μνημόνιο). Αναφέρω ενδεικτικά ότι οι 100.000 ή 200.000 πολίτες που μπορεί να συγκεντρώθηκαν την προηγούμενη Κυριακή στο Σύνταγμα δεν είναι παρά το 5% του πληθυσμού της Αθήνας (σε όλες τις υπόλοιπες συγκεντρώσεις κατά του μνημονίου τους τελευταίους 14 μήνες, είχαν συγκεντρωθεί πολύ λιγότεροι). Αυτή η κινητοποίηση επιτεύχθηκε μάλιστα ύστερα από αλλεπάλληλα αφιερώματα όλων ανεξαρτήτως των μέσων ενημέρωσης στο Κίνημα των Αγανακτισμένων. Και όλα τα ΜΜΕ, με την εξαίρεση ίσως της Καθημερινής, πήραν λιβανιστήρι και λιβάνιζαν το κίνημα (ακόμη και ο ΣΚΑΪ τάχθηκε στο πλευρό τους!). Παρόλα αυτά, το 90 με 95% των Αθηναίων έμειναν σπίτια τους, ή βλαστημούσαν στην κίνηση γύρω από το κέντρο. Δεν απείχαν όλοι από βαρεμάρα. Είναι και μερικοί που δεν συμφωνούν με τα αιτήματα του ποικιλόχρωμου πλήθους...

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι στο μέσο της εφαρμογής του Μνημονίου, λίγους μήνες μετά την ασφαλιστική μεταρρύθμιση και ενώ όλα τα κόμματα είχαν δώσει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα στις περιφερειακές εκλογές, το ΠΑΣΟΚ τις κέρδισε. Να προσθέσω εδώ ότι η δημοσκοπική κατάρρευση του κυβερνώντος κόμματος επήλθε όταν σταμάτησε να εφαρμόζει το Μνημόνιο (τον περασμένο Φλεβάρη), διαψεύδοντας τις προσδοκίες των μετριοπαθών αστικών στρωμάτων της κοινωνίας μας, για εξυγίανση του κράτους. Τα μετριοπαθή αυτά στρώματα, μπορεί να είναι, όπως είπα, μειοψηφικά, αλλά βγάζουν κυβέρνηση (οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα άλλωστε δεν βγαίνουν με απόλυτη πλειοψηφία, αλλά με σχετική). Και πάντοτε τις εκλογές, τις κέρδιζε το κόμμα που προσέλκυε στις τάξεις του, μεταξύ άλλων, και το λεγόμενο «κέντρο» του ιδεολογικού φάσματος.

Δεν λέω ότι το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να ξανακερδίσει τις εκλογές. Εδώ και πολλούς μήνες, όταν ακόμη προηγούταν με οκτώ μονάδες, έγραφα ότι θα τις χάσει, διότι απλούστατα κανένα κόμμα δεν επανεκλέγεται σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και βαθιάς ύφεσης, ενώ τα προγράμματα αναδιάρθρωσης της οικονομίας κάνουν κάποια χρόνια να αποδώσουν καρπούς. Απλώς, από τότε που το ΠΑΣΟΚ σταμάτησε να εφαρμόζει το Μνημόνιο, πραγματικά κατέρρευσε, γιατί, πέραν της συνδικαλιστικής του βάσης, έχασε και την εμπιστοσύνη των μειοψηφούντων μετριοπαθών.

Σήμερα, στην πιο κρίσιμη στιγμή για την οικονομική επιβίωση της χώρας, οι «Μνημονιακοί», με την εξαίρεση λίγων πλέον δημοσιογράφων του στρατοπέδου και μερικών δεκάδων πανεπιστημιακών, κυρίως του εξωτερικού, παραμένουν σιωπηλοί – σχεδόν απαθείς. Αποδοκιμάζουν το ΠΑΣΟΚ, δεν πάνε σε πορείες, αλλά δεν μιλάνε κιόλας, ούτε στρέφονται προς το έτερο «αστικό» κόμμα. Υπάρχουν δύο λόγοι: ο ένας βασικός είναι, νομίζω, η «ενοχή». Είναι πολύ δύσκολο για κάποιον να υποστηρίζει φωναχτά ένα οικονομικό πρόγραμμα που μειώνει το βιοτικό επίπεδο. Έστω και αν γνωρίζει ότι η σύγκριση δεν πρέπει να γίνεται με την πρότερη κατάσταση, η οποία για αντικειμενικούς λόγους (τέλειωσαν τα δανεικά) δεν μπορούσε να διατηρηθεί, αλλά με την κατάσταση που θα επικρατούσε αν δεν υπήρχε μνημόνιο, μόνο με βαριά καρδιά μπορεί να υπερασπιστεί κανείς ένα πρόγραμμα, όταν ο αδελφός του, ή κάποιος φίλος του, ή και ο ίδιος, έμεινε άνεργος.

Ο δεύτερος λόγος είναι η παντελής απουσία ηγεσίας στο μνημονιακό στρατόπεδο. Η απουσία ηγεσίας στο χώρο του κεντρώου φιλελευθερισμού γενικότερα. Ο Παπακωνσταντίνου που ήταν αρχικά συμπαθής, αποδείχθηκε αναποτελεσματικός. Ο πρωθυπουργός φαίνεται ότι και να θέλει, δεν μπορεί. Η Μπακογιάννη δεν πείθει κανέναν μετά το βίο και πολιτεία της στις κυβερνήσεις Καραμανλή. Ο Μάνος προσεγγίζει περίπλοκα χρηματοπιστωτικά ζητήματα με λογαριασμούς μπακάλη. Ο Λοβέρδος ενοχλεί με το ύφος Γιώργου Φούντα που έχει υιοθετήσει και τα ένσημα που κολλάει στα «Δελτία» των οκτώ (σύντομα θα τον γράψουν και στην ΕΣΗΕΑ μετά από τόσες παρουσίες). Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει καν το θάρρος της ψήφου του, όπως και οι υποτιθέμενοι ομοϊδεάτες του στη Νέα Δημοκρατία (Χατζηδάκης και Σία). Ο Χατζηγάκης δεν έχει καμία αξιοπιστία μετά τα 500 εκατομμύρια που χάρισε στους αγρότες. Ο Καραμανλής δεν είναι καν να του δίνει κανείς σημασία. Ο Καρατζαφέρης, μην τρελαθούμε κιόλας. Τον Βενιζέλο τον κυνηγά το λαϊκιστικό παρελθόν του. Ενώ για τα υπόλοιπα μέλη της κυβέρνησης, οι επιδόσεις τους μιλάνε από μόνες τους. Όσο για την αντιπολίτευση, ο Σαμαράς μόνο με την κυρία Παπαρήγα μπορεί πλέον να συνομιλεί πολιτικά (φαίνεται άλλωστε και από τις αφίσες της ΔΑΚΕ που έχουν το επίσημο Ο.Κ της Συγγρού). Μόνο από τον Ραγκούση δεν έχει κανένας κεντρώος παράπονο, κυρίως χάρη στον Καλλικράτη και τη Διαύγεια, αλλά οι «σκληρές» και σωστές θέσεις του σε κρίσιμα ζητήματα (Κερατέα, Υπατία) δεν επικράτησαν, αφού δεν έχει κανένα έρεισμα μέσα στο ΠΑΣΟΚ.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να βρίσκεται το «κόμμα του Μνημονίου» σε πλήρη σύγχυση. Τόσο μεγάλη σύγχυση, όσο και το «κόμμα» των αντιμνημονιακών. Αλλά γι' αυτό θα μιλήσουμε αύριο...