Το εξηγήσιμο του πράγματος δεν αναιρεί, όμως, το γεγονός ότι  το σύνθημα φτάνει όλο και συχνότερα να εκτοπίζει την ουσία, να συγκαλύπτει την αναμέτρηση συμφερόντων και αξιών που εκφράζει από τη φύση της η πολιτική, να μεταμφιέζει τα ερωτήματα σε υποτιθέμενες αυτονόητες απαντήσεις.

Βλέπουμε, για παράδειγμα, τον τελευταίο καιρό να επανέρχεται το -από εποχής Σημίτη γνωστό- σύνθημα του εκσυγχρονισμού ως νομιμοποιητικό λάβαρο κάθε προτεινόμενης αλλαγής και μέτρου, ιδίως αν αυτά είναι επώδυνα. Όλα, από το άνοιγμα των επαγγελμάτων μέχρι τη μείωση του δημοσίου τομέα και την (μερική;) εκπόρθηση του ΕΣΥ από την ιδιωτική ιατρική βαφτίζονται εκσυγχρονισμός και τελειώσαμε. Σαν να είναι αυτονόητα, σαν οι τυχόν αντίθετες προτάσεις να αποτελούν αναχρονιστικούς παραλογισμούς που δεν αξίζει καν να συζητήσουμε.

Αν και ουδείς αρνείται ότι πολλές από τις δομές της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας δεν έχουν συμβαδίσει με τις εξελίξεις στον διεθνή περίγυρο, εντός του οποίου καλούνται να είναι «ανταγωνιστικές», αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι οι αλλαγές –ακόμη και αν μας επιβάλλονται αναγκαστικά ως μονόδρομος- δεν κρύβουν παγίδες: ο «εκσυγχρονισμός», με άλλα λόγια, δεν είναι ένας, μοναδικός και αναντίρρητος και πάντως δεν είναι γυμνός από πολιτική διάσταση – έχει θύματα και ωφελημένους, υπηρετεί και βλάπτει συμφέροντα. Και, όπως συχνότατα στις πολιτικές αναμετρήσεις, δεν  μπορεί πάντοτε να πει κανείς ποια ζημία είναι «δίκαιη» και ποια όχι, ούτε καν ποια αλλαγή είναι όντως καλή για το μέλλον (άρα όντως «εκσυγχρονιστική») ή αποτελεί συνταγή καταστροφής.

Αρκεί, νομίζω, να υπενθυμίσει κανείς ότι όλοι οι δομημένοι τίτλοι-φούσκες, που έσκασαν προκαλώντας διεθνή οικονομική κρίση και ανάγκασαν τα κράτη να δανειστούν για να διασώσουν τις τράπεζές τους, είχαν θεωρηθεί κατά τη γένεσή τους όχι απλώς θαύματα εκσυγχρονισμού, αλλά και απόδειξη ότι η αγορά μπορούσε πλέον να αποτιμά τα πάντα – από τις προοπτικές της παραγωγής μέχρι κάθε κίνδυνο και προσδοκία. Το τι απόμεινε από αυτόν τον εκσυγχρονιστικό αποθαυμασμό το ξέρουμε όλοι. Οι περισσότεροι, όμως, ξεχνάμε ότι επί πολύ καιρό όσοι πρόβαλλαν αντιρρήσεις στο χρηματοπιστωτικό πάρτι στηλιτεύονταν ως αναχρονιστές..

Στους αντίποδες μπορεί να βρει κανείς ένα διαφορετικό σύνθημα που συγκαλύπτει την ουσία ...αντίστροφα, μιλώντας δηλαδή αποκλειστικά για υψηλές πολιτικές αξίες αλλά παρασιωπώντας την εν τοις πράγμασιν αστοχία του συστήματος στην επίτευξη των φερομένων στόχων του. Αναφέρομαι στον νέο νόμο για τα Α.Ε.Ι., όπου, ανεξάρτητα αν συμφωνεί κανείς με τις «αλλαγές Διαμαντοπούλου», διαπιστώνει ότι ο αντίλογος πρυτάνεων, καθηγητών και φοιτητικών παρατάξεων δομείται πάνω σε μία εύηχη ρητορική περί δημοσίου πανεπιστημίου, ελευθερίας του λόγου και της έρευνας (το τελευταίο είναι κρίσιμο, επειδή επιτρέπει στους πανεπιστημιακούς να πληρώνονται και όποτε απεργούν επισήμως – διότι, εξηγούν, «απέχουν μόνο από τα διδακτικά τους καθήκοντα») και «συμφερόντων» των φοιτητών χωρίς καμία αναφορά στο ότι όλο και περισσότερα Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της χώρας παρουσιάζουν επιτεινόμενη εικόνα δαπανηρών κωλοχανείων, πράγμα που ωστόσο δεν πυροδότησε καμία εκ των έσω σοβαρή προσπάθεια εξυγίανσης.

Από τη μία ο «εκσυγχρονισμός», από την άλλη οι «δημόσιες αξίες».. Δεν είναι παράξενο που στα περισσότερα θέματα παρακολουθούμε έναν «διάλογο» από τον οποίον δεν μαθαίνουμε τίποτε – για να φτάσουμε τελικώς να αποδεχθούμε τη μία ή την άλλη απάντηση ενώ δεν έχουμε καν καταλάβει το ερώτημα.