Διερωτώμαι αν όσοι ακούνε –αλλά και όσοι αναπαράγουν- το σύνθημα αυτό αντιλαμβάνονται ότι δωρεάν περίθαλψη απλώς …δεν υπάρχει. Η περίθαλψη έχει μεγάλο κόστος (συσκευών, φαρμάκων, υποδομών, προσωπικού) και η περίθαλψη ποιότητας ακόμη μεγαλύτερο. Όποιος, λοιπόν, αξιώνει δωρεάν εξέταση, πρέπει να έχει συνείδηση ότι στην πραγματικότητα δεν είναι δωρεάν. Την πληρώνει είτε (και) ο ίδιος μέσω των φόρων ή των ασφαλιστικών εισφορών του, είτε οι άλλοι φορολογούμενοι και ασφαλισμένοι. Όποιος, λοιπόν, ζητεί δωρεάν εξέταση οφείλει να ασπάζεται την άποψη ότι ο εξεταζόμενος δεν πρέπει να συμβάλλει στο κόστος ούτε καν με τρία ευρώ, ακόμη και αν τα έχει, ακόμη και αν δίνει δυόμισι φορές τόσα για ένα ποτό. Πέραν αυτού, όποιος ζητεί αυτό το δωρεάν για όλους – και για τους ανασφάλιστους ευπόρους και για τους λαθρομετανάστες και για τις οικογένειές τους- οφείλει και να αποδέχεται ότι οι φορολογούμενοι θα πληρώσουν το μάρμαρο.

Ο τρόπος που αρθρώνεται το σχετικό σύνθημα δικαιολογεί, δυστυχώς, την υποψία ότι τα παραπάνω δεν γίνονται αντιληπτά. Και αν όσοι προπαγανδίζουν το «τζάμπα» τα καταλαβαίνουν αλλά με περισσή πονηρία τα αποκρύπτουν, είναι μάλλον βέβαιο ότι όσοι πείθονται από το σύνθημα δεν καταλαβαίνουν την οικονομική του διάσταση. Εξ ου και η ανομοιογένεια του κατά καιρούς αιτούμενου «δωρεάν»: άλλο η αξίωση να μην πληρώνουν διόδια για δύο χιλιόμετρα οι κάτοικοι της Στυλίδας ή του Καπανδριτίου, άλλο το αίτημα να πληρώνουν άνευ όρων οι φορολογούμενοι περίθαλψη (και μάλιστα ποιότητος) παντός ανθρώπου στην επικράτεια!

Χωρίς να το καλοκαταλαβαίνουμε, κινδυνεύουμε με κάτι τέτοια να παρασυρόμαστε από αιτήματα που προϋποθέτουν –και προωθούν- μία …«αν-οικονομική» θέαση των πραγμάτων, είτε αυτή έγκειται στην αξίωση παροχών χωρίς αντίτιμο, είτε στην ψευδαίσθηση ότι έχει κανείς δικαίωμα να τον δανείζουν -ήτοι να αγοράζει χρήμα- φτηνά, ενώ ουδείς αισθάνεται ότι έχει ανάλογο δικαίωμα στην αγορά γραβάτας.

Παράλληλα με αυτήν την εκτός οικονομικής λογικής αντιμετώπιση των πραγμάτων, κινδυνεύουμε –ακόμη περισσότερο- και από την αν-ιστορική τους θέαση. Προσηλωμένοι στο σήμερα, έχουμε μία τάση προς τον υπερθετικό που μας δυσκολεύει να συγκρίνουμε με το παρελθόν και ευνοεί την προβολή του παρόντος άλλοτε ως ζοφερής τραγωδίας και άλλοτε ως πρωτοφανούς επιτεύγματος. Ανεξάρτητα π.χ. από την ουσία της δήλωσης Δαμανάκη περί κινδύνου εξόδου από το ευρώ και από τα κίνητρά της, ανεξάρτητα από το αν κάποιος είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ (προσωπικά είμαι), είναι πάντως εκτός ιστορίας η παρενθετική παραδοχή Δαμανάκη ότι το ευρώ και η ευρωπαϊκή πορεία που αυτό αντανακλά είναι η «μεγαλύτερη μεταπολεμική κατάκτηση της Ελλάδας»: μεταπολεμικά -και δη μετά το 1974- η Ελλάδα κατέκτησε ειρήνη, δημοκρατία και ευημερία – αγαθά μάλλον υπέρτερα του …ευρώ. Επαναλαμβάνω ότι είμαι υπέρ του κοινού νομίσματος, αυτό όμως δεν αναιρεί την (αν)ιστορική υπερβολή..

Οι τέτοιου είδους αξιώσεις ή αποφάνσεις πολλαπλασιάζουν τη διάδοση απόψεων (και βεβαιοτήτων) που σχηματίζονται ερήμην της ιστορίας και της οικονομίας, άρα τελικώς ερήμην της πραγματικότητας. Και, παρότι ελπίζω να πέφτω έξω, έχω την εντύπωση ότι αυτό συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα. Πολλοί όντως περνούν δύσκολα. Πολλοί άλλοι, όμως, αξιώνουν πράγματα εντελώς ανεδαφικά χωρίς καμία λογική. Και πολλοί άλλοι αισθάνονται δυστυχείς, ενώ δεν το αισθάνονταν πριν δέκα χρόνια κι ας είχαν τότε πολύ μικρότερο εισόδημα..