Η έξαρση στα «φέσια» της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και οι κατ’ επάγγελμα «τζαμπατζήδες» του ρεύματος- φαινόμενο που παίρνει διαστάσεις- είναι οι αιτίες που προκάλεσαν την χθεσινή παρέμβαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), η οποία και δημοσιοποίησε ένα ευρύ πακέτο μέτρων για τους κακοπληρωτές, καθώς και για τη διαχείριση του χρέους αυτού από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο.

Στο τέλος Ιουνίου, οι απλήρωτοι προς τη ΔΕΗ λογαριασμοί έφταναν στα 420 εκατ. € (από 330 εκατ. € τον ίδιο μήνα πέρυσι), αυξήθηκαν δηλαδή κατά 30%, ενώ αντίστοιχα προβλήματα με «φέσια», αντιμετωπίζουν και οι εναλλακτικοί πάροχοι. Από το ποσό αυτό, τα 100-110 εκατ. € θεωρούνται επισφάλειες, καθώς πρόκειται για καθυστερήσεις άνω του 6μήνου, και αφορούν σε 190.000 νοικοκυριά ή μικρές επιχειρήσεις από το σύνολο των 7,5 εκατ. πελατών της ΔΕΗ.

Το δε, φαινόμενο που αρχίζει να αποκτά διαστάσεις, είναι ότι ανάμεσα στους κακοπληρωτές, υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη κατηγορία, οι εκ συστήματος «τζαμπατζήδες» του ρεύματος. Οι καταναλωτές αυτοί ακολουθούν την εξής πρακτική : Δεν εξοφλούν τους λογαριασμούς τους σε μια εταιρεία (π.χ. ΔΕΗ), και όταν απειληθούν με διακοπή του ρεύματος, «μετακομίζουν» σε άλλη εταιρεία, «φεσώνουν» και αυτήν, κ.ο.κ. Κι αυτό, καθώς βάσει του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, η αλλαγή προμηθευτή δεν μπορεί να παρεμποδιστεί λόγω ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών του πελάτη. Ταυτόχρονα, και όσο τα χρέη των
«μπαταχτζήδων» θα αυξάνονται, υπάρχει ο κίνδυνος οι καλοπληρωτές να κληθούν κάποια στιγμή να τα πληρώσουν μέσα από αυξημένα τιμολόγια.

Τα παραπάνω, προκάλεσαν παρέμβαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που δημοσίευσε χθες στην ιστοσελίδα της ένα πακέτο μέτρων για τον έλεγχο της κατάστασης, όπως να τεθεί όριο στη δυνατότητα ενός πελάτη να αλλάζει προμηθευτή ώστε να μπει φρένο στις συχνές μετακινήσεις καταναλωτών με ληξιπρόθεσμες οφειλές από εταιρεία σε εταιρεία, η πληρωμή του τιμολογίου με πάγια εντολή μέσω καταθετικού λογαριασμού του πελάτη σε τράπεζα, κλπ. Οι προτάσεις της ΡΑΕ θα τεθούν σε διαβούλευση μέχρι και τις 2 Σεπτεμβρίου, οπότε και θα ενσωματωθούν στον κώδικα προμήθειας, τον οποίο και θα πρέπει να εφαρμόσουν υποχρεωτικά οι εμπλεκόμενες στο χώρο εταιρείες.

Σημειώνεται ότι η ΡΑΕ διαφωνεί με την πρόταση κάποιων εταιρειών, να δημιουργηθεί «μαύρη λίστα» με κακοπληρωτές, κατά τα πρότυπα του τραπεζικού «Τειρεσία». Κι αυτό, αφενός διότι το θέμα άπτεται των αρμοδιοτήτων της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία δεν έχει δώσει την εξουσιοδότησή της, αφετέρου οι εταιρείες δεν έχουν εξαντλήσει κάθε άλλο δυνατό μέτρο διαχείρισης της κατάστασης.

Τι προτείνει

• Άρνηση προσφοράς σε «κακοπληρωτές» : Να υποχρεούται κάθε υποψήφιος πελάτης να υποβάλλει στον νέο προμηθευτή τον τελευταίο εκκαθαριστικό του λογαριασμό, ώστε να διαπιστώνεται η ύπαρξη ή όχι ληξιπρόθεσμων χρεών. Αν αρνείται να το κάνει ή αν από αυτόν προκύπτουν χρέη, τότε η εταιρεία θα έχει δικαίωμα να του «κλείσει» την πόρτα.
  · Πληρωμή με πάγια εντολή : Να δίνουν οι εταιρείες κίνητρο στους καταναλωτές -ενδεχομένως με τη μορφή μιας μικρής έκπτωσης- να πληρώνουν το ρεύμα εγκαίρως, π.χ. μέσω χρέωσης του τραπεζικού τους λογαριασμού. Κατά τη ΡΑΕ, θα μειωθεί έτσι ο κίνδυνος μη εξόφλησης των οφειλών στην ώρα τους, καθώς το ποσό θα αφαιρείται αυτόματα από τον λογαριασμό.
  · Καταβολή εγγύησης : Να έχουν οι εταιρείες το δικαίωμα απαίτησης από κάθε νέο πελάτη με ιστορικό ληξιπρόθεσμων οφειλών, να προπληρώσει, ως εγγύηση, ποσό αξίας ίσο με ως 3 λογαριασμούς, αντί για μέχρι 2 που ισχύει σήμερα.

• Δημιουργία βάσης δεδομένων ανά προμηθευτή : Κάθε εταιρεία να αξιολογεί με ένα «σκόρ» το προφίλ κάθε πελάτη της, με βάση μια σειρά κριτηρίων όπως το εισόδημα, επάγγελμα, οικογενειακή κατάσταση (εφόσον είναι εφικτή η πρόσβαση στον Τειρεσία σε στοιχεία όπως διαταγές πληρωμής, κλπ).

• Περιορισμός δικαιώματος αλλαγής προμηθευτή: Χρονικά περιθώρια ώστε να "εμποδίζεται" η συχνή αλλαγή προμηθευτή από ένα καταναλωτή. Π.χ. να μην επιτρέπεται η μετακίνηση σε άλλη εταιρεία πριν το πέρας 12μήνου ή να επιτρέπονται έως 3 αλλαγές προμηθευτή σε διάστημα 2 ετών

• Μηχανισμός "επισήμανσης χρέους": Σήμερα, κάθε φορά που κάποιος αλλάζει εταιρεία, εκείνη υποχρεούται να ενημερώσει το Διαχειριστή του συστήματος. Η ΡΑΕ προτείνει η ενημέρωση αυτήν να κοινοποιείται στο εξής και στον υφιστάμενο προμηθευτή. Προτείνει επίσης το αίτημα προς το Διαχειριστή να παραμένει "ανοικτό", π.χ. για 7 εργάσιμες, ώστε ο σημερινός προμηθευτής να έχει τη δυνατότητα να ενημερώσει τον καινούργιο για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων χρέων του καταναλωτή.

• Εξωτερικός πιστωτικός αντιπρόσωπος: Να μπορούν οι εταιρείες να αναθέτουν σε τρίτους τη διατήρηση αρχείων πληρωμών πελατών, μήνα με το μήνα. Να μπορούν να συγκρίνουν τις πληρωμές με τις ημερομηνίες εξοφλησης, ώστε εν συνεχεία να αποφασίζουν αν θα δεχτούν κάποιον πελάτη και με ποιούς όρους.