«Κούρεμα», θα υπάρξει μόνο στα ομόλογα του εμπορικού χαρτοφυλακίου - στο trading - όπου οι θέσεις των ελληνικών τραπεζών είναι πολύ περιορισμένες. Αν και δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί τα ονόματα των ευρωπαϊκών τραπεζών που θα συμμετάσχουν στα νέα τεστ αντοχής (εκτιμήσεις αναφέρουν 88 τράπεζες- που θα αντιπροσωπεύουν το 60% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων- έναντι 91 τραπεζών την προηγούμενη φορά), από την Ελλάδα στα το παρών αναμένεται να δώσουν οι τράπεζες : Εθνική , Alpha , Eurobank, Πειραιώς, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και ΑΤΕ καθώς και οι κυπριακές, Κύπρου και Marfin Popular .
Επίσης, δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμη τα πλήρη κριτήρια που θα αφορούν την κεφαλαιακή επάρκεια. Πληροφορίες όμως αναφέρουν ότι από όλους τους δείκτες, θα ληφθεί υπόψην ο βασικός δείκτης Core Tier I, το ελάχισττο επίπεδο του οποίου υπερβαίνουν κατά πολύ οι ελληνικές τράπεζες. Έτσι, εκτιμάται ότι και αυτή τη φορά θα τα καταφέρουν οι ελληνικές τράπεζες να περάσουν τα tests, με ερώτημα την Αγροτική Τράπεζα, η οποία οριακά την προηγούμενη φορά πέρασε τις εξετάσεις. Αυτό όμως, είναι πολιτική απόφαση κατά πως φαίνεται, αν η κυβέρνηση θέλει να ενισχύσει κεφαλαιακά την Τράπεζα και να έχει ικανοποιητικό δείκτη εποπτικών κεφαλαίων, ή αν θέλει να την εντάξει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Ειδικά στο θέμα της Αγροτικής, υπενθυμίζεται ότι εκκρεμεί εδώ και μήνες η έγκριση των αρχών και η ουσιαστική απόφαση του οικονομικού επιτελέιου να στηρίξουν μια αμιγώς κρατική τράπεζα, η οποία έχει ήδη παρουσιάσει επιχειρησιακό σχέδιο επιβίωσης και ήδη προχωρεί σε πωλήσεις θυγατρικών της που δεν ανήκουν στο χρηματοοικονομικό τομέα.
Σε ότι αφορά την έσχατη λύση των τραπεζών, την ένταξή τους στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο έχει προικοδοτηθεί με 10 δισ ευρώ από τη συνολική βοήθεια των 110 δισ ευρώ από το ΔΝΤ, αξίζει να διευκρινισθεί ότι δεν αποκλείει τη συμμετοχή μικρών τραπεζών, αφορώντας μόνο τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες. Πρόσβαση στο Ταμείο έχουν όλο οι αδύνατοι κρίκοι του τραπεζικού συστήματος, με τον όρο ότι έχουν εξαντλήσει όλα τα περιθώρια βελτίωσης των κεφαλάίων τους και δεν έχουν άλλη εναλλακτική.
Ο λόγος της ανακούφισης που βίωσαν οι ελληνικές τράπεζες μαθαίνοντας τα νέα από τις Βρυξέλλες είναι ότι γλύτωσαν τα χειρότερα, και τα χειρότερα ήταν η επιβολή ενός σημαντικού κουρέματος σε όλα τους τα ομόλογα, κυρίως σε αυτά του επενδυτικού τους χαρτοφυλακίου. Αν συνέβαινε αυτό οι ευρωπαϊκές τράπεζες, κυρίως όμως, οι γερμανικές, θα είχαν άμεσες επιπτώσεις και θα βρίσκονταν στη δυσάρεστη θέση να δουν κάποιες από τις τράπεζες της χώρας τους να μένουν μεταξεταστέες, με ότι αυτό σημαίνει χρηματιστηριακά ή στην ψυχολογία του κοινού. Έτσι, ένεκα...Γερμανίας στην ουσία, σώθηκαν και οι ημέτερες τράπεζες, που θεωρούν λογικά τα κριτήρια που μέχρι σήμερα είδαν το φως της δημοσιότητας ( υπενθυμίζεται ότι εκκρεμεί η ανακοίνωση των αντίστοιχων κριτητών που αφορούν την κεφαλαιακή επάρκεια).
Να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή δημοσιοποίησε ορισμένα κριτήρια που θα αποτελέσουν τη βάση των εξετάσεων, στη διαδικασία των νέων stress tests. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή χαρακτηρίζει αυστηρά τα νέα κριτήρια και επιχειρηματολογεί υπερ του αυστηρότερου δυσμενούς οικονομικού σεναρίου, λόγω της ανάγκης ανάκτησης της «πληγωμένης» αξιοπιστίας της όλης διαδικασίας. Συγκεκριμένα, το βασικό σενάριο περιλαμβάνει τις προβλέψεις που διατύπωσε η Κομισιόν για την οικονομία, το φθινόπωρο του 2010.
Ειδικότερα, το δυσμενές σενάριο προβλέπει ΑΕΠ χαμηλότερο κατά 4% από τις προβλέψεις του βασικού σεναρίου για το 2011 και το 2012. Αυτό ουσιαστικά περιλαμβάνει συρρίκνωση της οικονομίας κατά 0,4% για το 2011 και μηδενική ανάπτυξη το 2012 για την ευρωζώνη. Συγκεκριμένα, αφορά σε συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας το 2011 κατά 4%, της πορτογαλικής κατά 3% και της ισπανικής κατά 1,1%.
Σε ότι αφορά το θέμα των ομολόγων, τα νέα τεστ προβλέπουν haircut 17,7% επί των τιμών των ελληνικών ομολόγων που είχαν διαμορφωθεί στο τέλος του 2010 (ειδικότερα, το κούρεμα προβλέπει 5,2% για διετές χρέος, 12,6% για πενταετές και 17,1% για 10ετές). Η είδηση αυτή χαροποίησε τους τραπεζίτες που εκτιμούν ότι δεν θα επηρεασθεί σημαντικά η βαθμολογία των τραπεζών, αφού η συντριπτική πλειονότητα των κρατικών τίτλων που κατέχουν είναι στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο (όπου αποτιμώνται στην αξία κτήσης τους) και όχι στο εμπορικό (trading) χαρτοφυλάκιο, όπου η αποτίμηση γίνεται σε τρέχουσες τιμές, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται, με αρνητικές επιπτώσεις στα αποτελέσματα χρήσης.
Άλλωστε, οι τρέχουσες τιμές των ομολόγων που δεν καλύπτονται από τη στήριξη της τρόικας υπολοίπονται κατά 27% έως 44% της ονομαστικής τους αξίας. Σε ότι αφορά τους τίτλους που περιλαμβάνονται στα trading books των τραπεζών , αυτά θα τύχουν μιας σειράς περικοπών (markdowns) σε σχέση με τη τιμή τους στα τέλη του 2010. Οπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, οι τιμές κρατικών ομολόγων είχαν ήδη περικοπεί σημαντικά στα τέλη του 2010 , λόγω των αναταραχών στις αγορές κρατικού χρέους. Οι περικοπές θα διαμορφώνονται ανάλογα με τον εκδότη και την ωρίμανση των ομολόγων. Σε όλες τις περιπτώσεις τα haircuts θα έχουν το γερμανικό χρέος ως βάση αναφοράς το οποίο θα γνωρίσει περικοπές 2,1%, 3,5% και 6,2% στην περίπτωση των πενταετών, 10ετών και 15ετών ομολόγων αντίστοιχα.
Σύμφωνα με το Reuters και άλλα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, το δυσμενές σενάριο περιλαμβάνει επίσης:
- Απόδοση του Euro Stoxx 50 χαμηλότερη κατά 15% απ' ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο.
- Απόδοση των αμερικανικών χρηματιστηρίων χαμηλότερη κατά 10% σε σχέση με ό,τι προβλέπει το βασικό σενάριο και των ιαπωνικών κατά 20%.
- Άνοδο του ευρώ έναντι του δολαρίου σε ποσοστό 15% και της στερλίνας έναντι του δολαρίου κατά 20%.
 
- Αύξηση στα επιτόκια κατά 195 μονάδες βάσης και στα επιτόκια δέκα ετών κατά 125 μονάδες βάσης, χωρίς να γίνονται προσαρμογές για ειδικούς παράγοντες σε μεμονωμένες χώρες ή ιδρύματα.
Υπενθυμίζεται ότι το περασμένο καλοκαίρι, ενώ στην αρχή οι αγορές επιδοκίμασαν το πόρισμα των πρώτων stress tests, στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε ήταν ανεπαρκής. Ετσι, τα αποτελέσματα εκείνων των τεστ απορρίφθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο, όταν η Ιρλανδία αναγκάστηκε να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, δανειζόμενη 90 δισ. ευρώ, λόγω του τεράστιου κόστους διάσωσης των τραπεζών της, που ήταν άνω των 45 δισ. ευρώ.
Ο λόγος της ανεπαρκούς μεθοδολογίας συνίσταται στο ότι τότε, δεν είχαν συμπεριληφθεί σενάρια χρεοκοπίας κρατών της ευρωζώνης, αν και οι ευρωπαϊκές τράπεζες έδωσαν εξετάσεις στο θέμα των εποπτικών τους κεφαλαίων σε διάφορα ακραία σενάρια. Τότε είχε προκύψει ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες των 91 τραπεζών που είχαν ελεγχθεί σε όλη την Ευρώπη είχαν υπολογισθεί στο ποσό των 3,5 δις. ευρώ ( όμως ακόμη και οι ιρλανδικές τράπεζες, είχαν περάσει με σχετική ευκολία τα ελάχιστα όρια κεφαλαιακής επάρκειας!). Σε σύνολο 91 τραπεζών, μόνο η ATEbank από τις ελληνικές τράπεζες, μία γερμανική και πέντε ισπανικές είχαν βρεθεί κάτω από τον πήχη, λόγω μη επαρκών εποπτικών κεφαλαίων με βάση το δυσμενές σενάριο.
Πέρυσι τον Ιούλιο, οι ελληνικές τράπεζες έλαβαν την ακόλουθη βαθμολογία, με βάση το ακραίο σενάριο:
Με κατώτατο όριο στο 6%, η Εθνική Τράπεζα εμφάνισε tier 1 στο 7,4%. Η Alpha bank εμφάνισε tier 1 8,22% και κεφαλαιακό απόθεμα 1,160 δις ευρώ. Η Eurobank είχε tier 1 στο 8,17%, η Πειραιώς πέρασε τα stress tests στο 6%, ενώ η Κύπρου εμφάνισε tier 1 στο 8%. Η Marfin Popular Bank 7,1%, το ΤΤ εμφάνισε tier 1 10,1% που είναι και το υψηλότερο στην Ελλάδα, ενώ η ΑΤΕ ήταν η μόνη τράπεζα που δεν πέρασε τα stress tests εμφανίζοντας tier 1 στο 4,36% δηλαδή κεφαλαιακό έλλειμμα 242 εκατ ευρώ.
Στ. Κ. Χαρίτος
[email protected]