Αντίθετα, η Morgan Stanley υποστηρίζει πως δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα ενός νέου κραχ δεδομένης της τεράστιας αβεβαιότητας που κυριαρχεί σήμερα. Βέβαια το κραχ δεν είναι το επικρατέστερο σενάριο του διεθνούς οίκου...

Citigroup- Νο Crash!

Η Citigroup συγκέντρωσε στοιχεία για τις εξής μεγάλες διορθώσεις του παρελθόντος: 1929-32 (-60%), 1973-75 (-45%), 1976(-20%), 1981 (-14%) ,1987 (-34%), αρχές τις δεκαετίας του '90 (-20%), 1994 (-16%), 1998 (-32%), και 2000-03 (-60%). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η διόρθωση από την κορυφή ήταν μεγαλύτερη του 10%. Η ευρωπαϊκή αγορά από την πρόσφατη κορυφή της έχει χάσει περίπου 12%. Τα μεγαλύτερα sell-offs όπως μπορούμε να διακρίνουμε, σημειώθηκαν το 1929 και το 2000. Οδηγείται λοιπόν η αγορά σε ένα νεό κραχ; Ιδού η σύγκριση...

Αποτιμήσεις

Τα μεγάλα sell-offs του παρελθόντος συνέβησαν όταν οι αποτιμήσεις των μετοχών βρισκόντουσαν σε υψηλότατα επίπεδα. Τον Σεπτέμβριο του 1929, το p/e της αμερικάνικης αγοράς βρισκόταν στο 30, όταν ο μακροπρόueσμος μέσος όορς του δείκτη ήταν το 15. Οι αμερικάνικες μετοχές για πέντε περίπου χρόνια χτυπούσαν νεά υψηλά. Οταν η αγορά τελικά άρχισε να ανακάμπτει το 1932, το p/e των αμερικάνικων μετοχών βρισκόταν στο 8 και η μερισματική τους απόδοση στο 15%.

Πριν το sell-off του 1973, οι ευρωπαϊκές μετοχές συναλλάσονταν με p/e πάνω του 20 και οι ευρωπαϊκόι δείκτες χτυπούσαν νέα υψηλά για 12 περίπου μήνες. Ο ιστορικός μεσος όρος του πολλαπλασιαστή κερδών τότε ήταν κοντά στο 15.

Το 1987 οι ευρωπαϊκοί δέικτες σημείωναν ιστορικά υψηλά επί πέντε περίπου χρόνια και οι αποτιμήσεις πριν το κραχ του '87 πέρναγαν μία περίοδο δοκιμασίας. Το p/e των ευρωπαϊκών μετοχών βρισκόταν στο 18, 60% υψηλότερα απο τον ιστορικό μέσο όρο του. Τον Νοέμβριο του 1987 όπου οι αγορές άρχισαν να ηρεμούν, το p/e ήταν κοντά στο 12.

Αυτα λοιπόν τα … στιγμιότυπα του παρελθόντος έρχονται σε αντίθεση με την σημερινή εικόνα των αγορών. Η ευρωπαϊκή αγορά μόλις ελάχιστο διάστημα πριν το ξέσπασμα του sell-off είχε σημειώσει νέα ιστορικά υψηλά. Επίσης, οι αποτιμήσεις των μετοχών προ της διόρθωσης κάθε άλλο παρά ακριβές ήταν και βρισκόντουσαν κάτω του ιστορικού μέσου όρου και κοντά στο 13.

Επενδυτικές υπερβολές και μόχλευση

Ενα άλλο χαρακτηριστικό των μεγαλύτερων διορθώσεων του παρελθόντος ήταν η υπερβολική συμπεριφορά από πλευράς επενδυτών και τα ιδαίτερα αυξημένα επίπεδα μόχλευσης. Κατά την διάρκεια του sell-off του 2000, οι θεσμικοί επενδυτές ήταν υπερβολικά overweight στις μετοχές.

Και το 1998 υπήρχαν επίσης σημάδια υπερβολής και έντονης μόχλευσης. Η κατάρρευση του hedge fund LTCM ( Long-Term Capital Management ) απέδειξε πως ο κίνδυνος δεν είχε αποτιμηθεί σωστά από τις αγορές και πως η μόχλευση σε κάποιες περιπτώσεις ήταν εντυπωσιακά έντονη.

Το 1987, όπως και το 2000, η επενδυτική ψυχολογία ήταν υψηλή και η κατοχή μετοχών επίσης. Κερδοσκοπικές εταιρείες με πολύ λίγα … προσόνταα αλλά πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες, βρέθηκαν να καταγράφουν τις σημαντικότερες αποδόσεις το 1987. Μεταξύ αυτών η Carrington Labs η οποία είχε διαρεύσει φήμες στην αγορά ότι κατασκεύαζε ένα φάρμακο το οποίο θα μείωνε τα συμπτώματα του AIDS.

Το 1929, τα επίπεδα της μόχλευσης ήταν επίσης υπερβολικά στις ΗΠΑ. Ο δανεισμός των επενδυτών με σκοπό την αγορά μετοχών είχε αγγίξει τα 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή πάνω από το 8% του αμερικάνικου ΑΕΠ!.

Στο σημερινό σκηνικό, υπάρχουν κάποια αλλά μικρά σημαδια επενδυτικής υπερβολής. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής συγκεντρώνεται σε καποια hedge funds (και private equity εταιρείες) που ήταν επιθετικοί «χρήστες» οικονομικής μόχλευσης. Εκτός των hedge funds, δεν υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις έντονων επιπέδων μόχλευσης από π΄λευράς επενδυτών. Οι εισροές ιδιωτών επενδυτών στα ευρωπαϊκά αμοιβαία κεφάλαια παραμένουν αδύναμες και σε πολλές χώρες συνεχλιζουμε να βλέπουμε εκροές.

Επενδύσεις

Αλλα χαρακτηριστικά των σημαντικών sell-offs του παρελθόντος είναι η υπερ-επενδύσεις από πλευράς εισηγμένων εταιρειών καθώς