Ο άνθρακας προκαλούσε νέα δαπάνη σε σύγκριση με τον ελεύθερο άνεμο, μιας και τα πλοία έπρεπε να κάνουν σημαντικές αλλαγές στον σχεδιασμό τους, τα πληρώματα τους έπρεπε να προσαρμοστούν στη νέα τεχνολογία, ενώ έπρεπε να αναπτυχθούν και νέες υποδομές.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει παρόμοια πρόκληση με τη μείωση των εκπομπών άνθρακα στις θαλάσσιες μεταφορές.
Ο κανονισμός FuelEU Maritime της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύει στη μείωση των αερίων θερμοκηπίου των ναυτιλιακών καυσίμων κατά 80% έως το 2050, προτρέποντας τους πλοιοκτήτες να επενδύσουν σε φιλικά προς το περιβάλλον πλοία που θα λειτουργούν με χαμηλές εκπομπές άνθρακα μέσο της χρήσης νέων εξελιγμένων καυσίμων, όπως τα βιοκαύσιμα, η μεθανόλη, ή η αμμωνία.
Όσο όμως και αν οι εποχές έχουν αλλάξει η μετάβαση σε αυτά τα νέα καύσιμα αντιμετωπίζει προκλήσεις παρόμοιες με εκείνες που αντιμετώπισε ο άνθρακας στα πρώτα βήματα του στη ναυτιλία.
Αρχικά, ο άνθρακας δεν ήταν εύκολα προσβάσιμος και η διανομή του ήταν περιορισμένη. Ομοίως, τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα και οι ανανεώσιμες πηγές δεν είναι ακόμη ευρέως διαθέσιμα.
Επίσης, η μετάβαση στον άνθρακα προκαλούσε ένα σημαντικό κόστος για τους πλοιοκτήτες, καθώς απαιτούσε πλέον επενδύσεις σε ατμόπλοια με υψηλά έξοδα συντήρησης.
Αντίστοιχα σήμερα, τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα και οι ανανεώσιμες πηγές είναι ακριβά στην παραγωγή, γεγονός που τα καθιστά λιγότερο ελκυστικά σε σύγκριση με τα συμβατικά καύσιμα.
Επιπρόσθετα ο άνθρακας απαιτούσε σημαντικές επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων νέων χώρων ελλιμενισμού, χώρων αποθήκευσης κ.α. Κατά τον ίδιο τρόπο τα λιμάνια σήμερα χρειάζονται δαπανηρά συστήματα αποθήκευσης, διαχείρισης και ανεφοδιασμού καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Προς το παρόν, οι πλοιοκτήτες πιέζουν τα λιμάνια να προσφέρουν νέα καύσιμα αλλά τα λιμάνια διστάζουν καθώς πρέπει να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια στην απαραίτητη υποδομή ενώ την ίδια ώρα κανείς δεν παρέχει την διαβεβαίωση ότι τα πλοία θα τα χρησιμοποιήσουν πραγματικά.
Αυτό το σπιράλ αβεβαιότητας ενισχύεται από την ουδέτερη προσέγγιση του κανονισμού FuelEU Maritime, ο οποίος δεν υποδεικνύει κανένα συγκεκριμένο τύπο καυσίμου.
Αλλά, η επιτυχία των καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αν μη τι άλλο, προϋποθέτει ρεαλιστικές πολιτικές και σημαντικά οικονομικά κίνητρα, δύο στοιχεία ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση των αλυσίδων εφοδιασμού, τη μείωση του κόστους και την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών.
Την ίδια ώρα αρκετοί παρατηρητές της ναυτιλιακής βιομηχανίας υποστηρίζουν ότι έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν ξαναδούμε πανιά στα εμπορικά πλοία…Ήδη κάποιοι διαχειριστές δοκιμάζουν τέτοιες λύσεις εκμεταλλευόμενοι την αιολική ενέργεια.
Ο μεγαλύτερος φόβος όμως δεν είναι το τι θα γίνει με τη ναυτιλία. Αυτή θα συνεχίσει, είτε με πανιά, είτε χωρίς πανιά, να αποτελεί το νευρικό σύστημα της παγκόσμιας οικονομίας. Ο μεγαλύτερος φόβος αφορά στην Ευρώπη η οποία αν δεν καταφέρει να δώσει πειστικές απαντήσεις στις προκλήσεις που έχει φέρει ο άνθρακας τότε οι διαχειριστές πλοίων θα κατευθυνθούν σε περιοχές με καλύτερες υποδομές, μια εξέλιξη η οποία θα επηρεάσει καθοριστικά τη γεωπολιτική επιρροή της σε παγκόσμιο επίπεδο, για πάντα.
