Δεν ξέρω κατά πόσο η δήλωση αυτή αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Γνωρίζω, όμως, ότι αντικατοπτρίζει με αρκετή ακρίβεια την γνώμη που έχουν σχηματίσει οι περισσότεροι άνθρωποι για τους δικηγόρους.
Πράγματι, οι δικηγόροι εμφανίζονται στα μάτια των περισσότερων σαν μία ομάδα απόκοσμων όντων που κρύβονται πίσω από τόνους χαρτιών και βιβλίων και οι οποίοι έχουν αναπτύξει έναν εντελώς προσωπικό κώδικα συμπεριφοράς - εν πολλοίς ακατάληπτο. Έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι περισσότεροι δικηγόροι βγάζουν περισσότερα χρήματα από τους υπόλοιπους επαγγελματίες, πολλές φορές μάλιστα και σε βάρος τους. Σε μία εποχή όπου ο χρόνος είναι χρήμα έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι δικηγόροι έχουν βρει το “μυστικό” να καταναλώνουν τον χρόνο των πελατών τους (χρεώνοντάς τους αντίστοιχα) αναφερόμενοι σε “ακαταλαβίστηκα” πρότυπα και καλυπτόμενοι πίσω από άγνωστους, εν πολλοίς, όρους την έννοια των οποίων μόνον αυτοί είναι σε θέση να γνωρίζουν.
Όλοι ξέρουμε ότι τα πράγματα δεν θα έπρεπε να είναι έτσι. Και όλοι ξέρουμε, επίσης, ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς. Εγώ, προσωπικά, είχα την ευκαιρία να ζήσω την σχέση πελάτη-δικηγόρου και από τις δύο πλευρές (κατά την διάρκεια της μέχρι τώρα σταδιοδρομίας μου) και γνωρίζω τους λόγους που οι μεν κυριολεκτικά “τρελλαίνουν” τους δε.
Από την μία πλευρά οι δικηγόροι, με το που βγαίνουν από το πανεπιστήμιο, είναι σαν τους νέους οδηγούς που ξέρουν τα πάντα για την οδήγηση αλλά δεν έχουν την εμπειρία της. Η μελέτη της νομικής επιστήμης είναι τόσο πολύπλοκη που η μακροχρόνια σπουδή (πολλές φορές και το ίδιο το σύστημα των σπουδών) δεν αφήνει περιθώρια για την εκμάθηση των στοιχείων εκείνων που διευκολύνουν την προσέγγιση με τους άλλους ανθρώπους (τους μελλοντικούς, δηλαδή, πελάτες). Και το αστείο είναι ότι οι περισσότεροι δικηγόροι όταν περάσουν τις τελικές εξετάσεις του συλλόγου ξεχνούν, ως δια μαγείας, τις γνώσεις ακριβώς εκείνες που τόσο πολύ μόχθησαν να αποκτήσουν.
Όταν μπήκα στην νομική σχολή, μου άρεσε, μου άρεσε πολύ. Από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, με απαιτητικά μαθήματα και την απαραίτητη αδρεναλίνη που απαιτείται για την κατανόηση δυσνόητων εννοιών και την επίλυση περίπλοκων υποθέσεων, στα πλαίσια της πληθωρικότητας ενός επαγγέλματος που φαίνονταν να μη γνωρίζει σύνορα, απτόμενο του συνόλου της σφαίρας των ανθρωπίνων
δραστηριοτήτων.
Αυτό που δεν συνειδητοποίησα ήταν ότι η ίδια αυτή δουλειά με οδηγούσε, με τον τρόπο της, ταυτόχρονα σε ένα μονοπάτι εξουθενωτικής απομείωσης. Η επιλογή της δικηγορίας σαν επάγγελμα, είναι σαν την επιλογή ενός δρόμου που συχνά απαιτεί πολλές ώρες μελέτης και προετοιμασίας για την απόκτηση και την επικαιροποίηση γνώσεων που θα φανούν, ενδεχομένως, χρήσιμες για τον χειρισμό διαφορετικών κάθε φορά υποθέσεων στο μέλλον, την αντιμετώπιση πελατών που μπορεί, τις περισσότερες φορές, να είναι απαιτητικοί, την διαρκή άκαιρη και αβάσιμη αμφισβήτηση και, γιατί όχι, και τον χλευασμό, με τη μορφή “καλοπροαίρετου” χιούμορ του περίγυρου μας με αναφορές στο πρόσωπο μας του τύπου “χασοδίκης” (και “γουρούνι”, γιατί όχι) και άλλα τέτοια γλαφυρά, μεταξύ σοβαρού και αστείου, αλλά με προφανώς κακοπροαίρετα κριτική διάθεση. Τελευταία, διάφοροι κυβερνητικοί μας έχουν προσάψει - είναι πολύ της μόδας - και το προσωνύμιο “φοροφυγάς”.
Βαρέθηκα όλες εκείνες τις στιγμές που βρέθηκα σε μία παρέα που στο άκουσμα και μόνο ότι ήμουν δικηγόρος αισθάνθηκα ότι όλοι οι παρευρισκόμενοι μαζί, σαν συνεννοημένοι, με κοίταζαν και μου συμπεριφερόνταν σαν να είμαι “ύποπτο πρόσωπο”, ταυτίζοντας με,
συνειδητά η ασυνείδητα, με το επάγγελμά μου, όπως αυτοί είχαν σχηματοποιήσει το επάγγελμα του δικηγόρου στο μυαλό τους βάζοντάς με κι εμένα στον “κουβά” μαζί με κάποιους άλλους συναδέλφους μου με τους οποίους είχαν, ενδεχομένως, κάποια δυσάρεστη εμπειρία στο παρελθόν.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που μας έβαλε όλους χθες συλλήβδην στον ίδιο ακριβώς “κουβά” τον “ασυνεπών και υπόπτων προσώπων” ο υπουργός κ. Τσακλόγλου, προεξοφλώντας σε κάποιο τηλεοπτικό πάνελ ότι είμαστε όλοι οι δικηγόροι εκ των προτέρων φοροφυγάδες κάτι, περίπου, σαν περιττά βαρίδια της κοινωνίας κινούμενοι, προφανώς, στο περιθώριό της και έξω από την πραγματικότητα, προτείνοντάς μας μάλιστα να δουλέψουμε ντελίβερι, με την σκληρή, και μονότονα ξύλινη γλώσσα του και την δεδομένη απόφασή του να μας “πατάξει” και να μας βάλει στην θέση που θεωρεί ότι μας αξίζει.
Δεν ξέρω τι θα γίνει και που θα καταλήξει αυτή ιστορία. Υποθέτω ότι κάποια στιγμή θα βγει ο κύριος υφυπουργός στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και θα ζητήσει συγγνώμη, ότι δήθεν έκανε λάθος κι άλλα τέτοια ιλαροτραγικά. Όπως, επίσης, δεν ξέρω τι θα γίνει με το φορολογικό νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί στην διαβούλευση.
Αυτό που ξέρω είναι ότι κανένας υπουργός, κανένας κυβερνητικός, κανένας καρεκλοκένταυρος δεν θα μπορέσει ποτέ να μου αφαιρέσει την δυνατότητα να μπορώ να σκέφτομαι, να έχω όνειρα, και να ονειρεύομαι. Και σας καλώ να ονειρευτείτε μαζί μου. Είναι το μόνο πράγμα που δεν φορολογείται.