Από υπουργός του Σιράκ στην ηγεσία του ΔΝΤ
Το καλοκαίρι 2005 ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ την διορίζει Υπουργό Εμπορίου και Βιομηχανίας (2 Ιουνίου 2005-18 Ιουνίου 2007). Με ενδιάμεση παράλληλη θητεία και στο Υπουργείο Γεωργίας (18 Μάϊου 2007-18 Ιουνίου 2007) αναβαθμίζεται όταν τοποθετείται Υπουργός Οικονομικών-Βιομηχανίας και Απασχόλησης (19 Ιουνίου 2007-29 Ιουνίου 2011) από τον νέο Πρόεδρο της Γαλλίας τον Νικολά Σαρκοζί. Είναι η πρώτη γυναίκα Υπουργός Οικονομικών του G8 (G7 + Ρωσία). Αποχωρεί από το Υπουργείο Οικονομικών για αναλάβει την Γενική Διεύθυνση του ΔΝΤ (5 Ιουλίου 2011-19 Σεπτεμβρίου 2019). Τον Νοέμβριο 2019 διαδέχεται τον Μάριο Ντράγκι στην Προεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Κατά την διάρκεια της θητείας της στο Γαλλικό Υπουργείο Οικονομικών και στο ΔΝΤ αντιμετωπίζει και χειρίζεται την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, μέρος της οποίας ήταν και η Ελληνική κρίση.
Ένα όντως εντυπωσιακό βιογραφικό που δείχνει ξεχωριστές ικανότητες αλλά και την πίστη της Κ. Λαγκάρντ στην παγκόσμια οικονομική τάξη που εγκαθιδρύθηκε από τις ΗΠΑ μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμο.
Μην ξεχνάμε ποτέ ότι η Κ. Λαγκάρντ αφενός διαδέχθηκε στην Προεδρία του ΔΝΤ τον Ντομινίκ Στρος-Καν, που εξαναγκάσθηκε να παραιτηθεί όταν διώχθηκε ποινικά από την εισαγγελία της Νέας Υόρκης για απόπειρα βιασμού καμαριέρας ξενοδοχείου, αφετέρου εκλέχθηκε στην Γενική Διεύθυνση του ΔΝΤ με τις ευλογίες και την υποστήριξη των ΗΠΑ. Για την ιστορία οι κατηγορίες εναντίον του Ντομινίκ Στρος-Καν αποσύρθηκαν στην συνέχεια επειδή είχε πληγεί η αξιοπιστία της καμαριέρας που κατήγγειλε τον βιασμό λόγω ψευδών δηλώσεων στην κατάθεση της.
Το συνέδριο του Jackson Hole
Jackson Hole Meeting: Ετήσιο συνέδριο για θέματα οικονομικής πολιτικής που διοργανώνει από το 1978 η Κεντρική Τράπεζα (FED) των ΗΠΑ (Γραφείο Kansas City) στο Jackson Hole του Wyoming. Στο συνέδριο συμμετέχουν κεντρικοί τραπεζίτες, πολιτικοί, ακαδημαϊκοί και οικονομολόγοι απ’ όλο τον κόσμο. Στο φετινό 46η συνέδριο που έγινε 24-25 Αυγούστου το θέμα ήταν «Διαρθρωτικές Μεταβολές στην Παγκόσμια Οικονομία».
Όλοι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό οικονομικό γεγονός. Συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις οι οικονομικοί αναλυτές βάζουν στο μικροσκόπιο και σχολιάζουν εμμονικά τις θέσεις και τις απόψεις που δημοσιοποιούν οι σύνεδροι με θεσμική εξουσία. Συνήθεια που τηρήθηκε εν μέρει εφέτος αφού οι περισσότερες ειδησεογραφικές αναφορές και αναλύσεις επικεντρώθηκαν στις θέσεις του Προέδρου της FED Jerome Powell για τα επιτόκια.
Όμως ακούστηκαν και άλλες πολύ πιο ενδιαφέρουσες απόψεις που έπρεπε να γίνουν αντικείμενο επισταμένου σχολιασμού. Παραδειγματικά η τοποθέτηση της Προέδρου της ΕΚΤ, της Κ. Λαγκάρντ που επιχείρησε να «περάσει» το μήνυμα ότι οι μεγάλες αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμια κλίμακα θέτουν υπό αμφισβήτηση της ισχύουσα κανονικότητα που αδυνατεί πλέον να ερμηνεύσει επαρκώς την λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας.
Ήταν χαρακτηριστική η φρασεολόγια της Κ. Λαγκάρντ στην παρουσίαση αυτής της άποψης: «Υπάρχουν εύλογα σενάρια όπου θα μπορούσαμε να δούμε μία θεμελιώδη αλλαγή στην φύση των παγκόσμιων οικονομικών αλληλεπιδράσεων. Με άλλα λόγια μπορεί να μπαίνουμε σε μία εποχή αλλαγών στις οικονομικές σχέσεις και ρήξεων με καθιερωμένες κανονικότητες», είπε και κατέληξε με την επισήμανση «Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής με εντολή σταθερότητας (ΣΣ: Εννοεί τις Κεντρικές Τράπεζες) αυτό αποτελεί σημαντική πρόκληση».
Η ευρωπαϊκή αριστερά και η αντί-συστημική διεθνής δημοσιογραφία ερμήνευσε αυτή την όντως ρηξικέλευθη θέση η Κ. Λαγκάρντ ως έμμεση πρόβλεψη ότι κάτι δραματικό έρχεται, ίσως το τέλος της κυριαρχίας του δολαρίου. WTF (What the fuck) εννοεί η Λαγκάρντ; Τι ξέρει που εμείς δεν γνωρίζουμε; Τελειώνει η κυριαρχία του δολαρίου; To Euro θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα; Ήταν μερικά από τα ερωτήματα που διατυπώθηκαν με αρκετά έντονο τρόπο.
Οι απαντήσεις
Μάλλον όλοι αυτοί, για δικούς τους λόγους, αποσιώπησαν την συνέχεια της ομιλίας όπου δίνεται απάντηση στα παραπάνω επίμαχα ερωτήματα. Η Πρόεδρος της ΕΚΤ αφού πρώτα κάνει εκτενή αναφορά αφενός στις νέες οικονομικές και εργασιακές συνθήκες που δημιούργησαν η πανδημία και η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης αφετέρου στις καινούργιες γεωοικονομικές πραγματικότητες που γεννά ο πόλεμος στην Ουκρανία καταλήγει με εμφαντικό τρόπο στο συμπέρασμα ότι σε αυτή την εποχή των μεγάλων αλλαγών η νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών πρέπει να είναι αποτελεσματική και ισχυρή και όχι να παράγει αβεβαιότητα. Δηλαδή να είναι 1) Σαφής ως προς τους στόχους με κυρίαρχη επιλογή την σταθερότητα των τιμών (έλεγχος πληθωρισμού). 2) Ευέλικτη ως προς την ανάλυση που δεν θα πρέπει να υιοθετεί παρωχημένα μοντέλα χωρίς ταυτόχρονα να υπερβάλει στην χρήση σύγχρονων δεδομένων και τεχνικών. 3) Σε αυτό το νέο περιβάλλον η πολιτική των κεντρικών τραπεζών για να είναι αξιόπιστη και αποδεκτή από την κοινή γνώμη θα πρέπει να διακρίνεται από ταπεινοφροσύνη. Ήτοι οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να ξεχάσουν το ύφος της αυθεντίας και να μιλούν για το μέλλον «αποτυπώνοντας όσο το δυνατόν καλύτερα τις αβεβαιότητες που αντιμετωπίζουν» (ΣΣ:Ακριβής μετάφραση).
Έκλεισε δε την ομιλία της επαναλαμβάνοντας για μία ακόμα φορά τις παραπάνω βασικές αρχές «προχωρώντας μπροστά πρέπει να παραμείνουμε ξεκάθαροι στους στόχους μας, ευέλικτοι στην ανάλυση μας και ταπεινοί στον τρόπο επικοινωνίας μας. Όπως είπε κάποτε ο John Maynard Keynes, η δυσκολία βρίσκεται όχι στις νέες ιδέες αλλά στην απόδραση από τις παλιές».
Από τον Σωκράτη στον Κίρκεγκάαρντ
Στην συγκεκριμένη ομιλία η Κ. Λαγκάρντ χρησιμοποίησε ως θεωρητικό υπόβαθρο την βασική θέση ενός εκ των κορυφαίων Ευρωπαίων διανοητών, του Δανού Υπαρξιστή Φιλόσοφου Soren Kierkegaard (1813-1855) που διδάσκει ότι «Η ζωή μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο προς τα πίσω, αλλά πρέπει να την ζήσουμε μπροστά». Ο Soren Kierkegaard στην διδακτορική του διατριβή με θέμα «Η Έννοια της Ειρωνείας, με συνεχή αναφορά στον Σωκράτη» αποκαλεί τον Έλληνα Φιλόσοφο τον πρώτο (και ίσως τον μόνο) πραγματικό φιλόσοφο. Ποια ήταν η βασική θέση του Σωκράτη «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» (ένα γνωρίζω, ότι δεν γνωρίζω τίποτε).
Μία παρόμοια άποψη διαμορφώνει αυτή την εποχή και την συλλογιστική της Κ. Λαγκάρντ. Βιώνει τις μεγάλες αλλαγές αλλά ακόμα δεν μπορεί να προβλέψει έστω και με προσέγγισή τις τελικές επιπτώσεις που θα έχουν στην παγκόσμια οικονομία. Είναι φανερό ότι δεν ξέρει που πάει το καράβι, εύλογα φοβάται. Γι’ αυτό και σε αυτή την μεταβατική περίοδο και αφού προηγουμένως έχει πετύχει να «προσγειώσει» ομαλά (δηλαδή, χωρίς δηλαδή μεγάλη ύφεση και άνοδο της ανεργίας) την ευρωπαϊκή οικονομία συνεχίζει να προκρίνει την σταθερότητα των τιμών. Δηλαδή τον έλεγχο του πληθωρισμού που όπως γνωρίζουμε επιτυγχάνεται με πολιτικές σύσφιγξης στις οποίες μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνονται και τα υψηλά επιτόκια. Ήτοι για όποιον δεν κατάλαβε τα υψηλά επιτόκια ήρθαν για να μείνουν, θα είναι μόνιμο καθεστώς για μακρύ χρονικό διάστημα. Που στοχεύει αυτή η πολιτική; Με κριτήριο την αγοραστική δύναμη να διατηρήσει σταθερή την αξία του χρέους των ανεπτυγμένων οικονομιών. Δηλαδή της αναγκαίας και ικανής συνθήκης για να συνεχίσει το χρέος αυτών των κρατών να θεωρείται ασφαλές περιουσιακό στοιχείο που αποτιμάται σε υψηλές τιμές και συγκεντρώνει ισχυρή ζήτηση στις διεθνείς χρηματαγορές.
Σε απλά Ελληνικά, παρ’ ότι ο κόσμος αλλάζει και κανείς δεν ξέρει πως τελικά θα διαμορφωθεί, συνεχίστε να μας δανείζετε γιατί δεν θα χάσετε τα χρήματα σας από τον πληθωρισμό.