Οι τεράστιες θερμότητες που θα αναπτυχθούν, θα προκαλέσουν στην περιοχή του ατυχήματος τήξη του γήινου φλοιού που σαν πύρινη σφαίρα θα φθάσει και θα διαπεράσει τον πυρήνα της Γης και θα καταλήξει στο εκ διαμέτρου αντίθετο σημείο της γήινης επιφάνειας, που θα είναι η Κίνα αν το ατύχημα συμβεί στις ΗΠΑ. Πολλοί ειδικοί αποκάλεσαν τον όρο παραπλανητικό. Για τους υποστηρικτές αυτής της άποψης, η τήξη του γήινου φλοιού θα σταματήσει στον υδροφόρο ορίζοντα προκαλώντας μόλυνση της τοπικής χλωρίδας και πανίδας.
Η προειδοποίηση Μπάιντεν
Την Πέμπτη 10 Αυγούστου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, J. Biden σχολιάζοντας την κατάσταση της Κινέζικης οικονομίας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Η Κίνα είναι ωρολογιακή βόμβα από διάφορες σκοπιές». Αφού επισήμανε ότι η υψηλή νεανική ανεργία και το γερασμένο εργατικό δυναμικό δείχνουν ότι «η Κίνα βρίσκεται σε δυσκολία», διατύπωσε την ανησυχία του «όταν οι κακοί άνθρωποι έχουν προβλήματα, κάνουν κακά πράγματα» και ξεκαθάρισε την πολιτική του «δεν θέλω να γίνει κακό στην Κίνα, αλλά παρακολουθώ».
Ο Πρόεδρος J. Biden δεν μιλούσε τυχαία, ούτε για να σπεκουλάρει πολιτικά την ανταγωνίστρια υπερδύναμη. Είχε προηγηθεί την Τρίτη 8 Αυγούστου η δημοσίευση από τις κινέζικες τελωνειακές αρχές των επίσημων στοιχείων για τις εξαγωγές και εισαγωγές του Ιουλίου 2023. Αναλυτικά και σε σύγκριση με Ιούλιο 2022 α) οι εξαγωγές ήταν μειωμένες κατά 14,5% (πρόβλεψη 12.5%) και οι εξαγωγές κατά 12,4% (πρόβλεψη 5%). β) Οι εξαγωγές της Κίνας προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 23.1%, προς την Ε.Ε κατά 20.6% και προς την Νότιο-ανατολική Ασία κατά 21,4%. Είχαν προηγηθεί τον Μάιο και τον Ιούνιο αντίστοιχες ανακοινώσεις με εξ ίσου ανησυχητικά στοιχεία. Επιγραμματικά: Η μείωση των εξαγωγών ήταν τον Μάιο 7.5% και τον Ιούνιο 12.4% ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν τον Μάιο 4.5% και τον Ιούνιο 6.8%.
Βάσει των παραπάνω στοιχείων, από την αρχή του έτους οι εξαγωγές της Κίνας παρουσίασαν μείωση κατά 5% ενώ την ίδια περίοδο οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 7.6%. Οι εισαγωγές από την Ρωσία μειώθηκαν τον Ιούλιο 2023 κατά 8.1 % ενώ οι εισαγωγές αργού πετρελαίου υποχώρησαν κατά 20.8%. Οι μοναδικές κατηγορίες εξαγωγών που σημείωσαν αύξηση ήταν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, το διυλισμένο πετρέλαιο και οι γυναικείες τσάντες, βαλίτσες και άλλα παρόμοια αντικείμενα.
Εάν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και τα επίσημα στοιχεία που δείχνουν ότι τον Ιούλιο η μεταποιητική δραστηριότητα στην Κίνα συρρικνώθηκε για 4ο συνεχόμενο μήνα ενώ ταυτόχρονα εμφανίσθηκαν και ενδείξεις αποπληθωρισμού τότε αβίαστα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η Κινέζικη ηγεσία δεν μπορεί να βασισθεί σε εξωτερικούς παράγοντες για να διατηρήσει και να ενισχύσει την αναπτυξιακή διαδικασία ενώ η μείωση των εισαγωγών δείχνει ότι η εγχώρια κατανάλωση φθίνει.
Τα αναφέρουμε εδώ και αρκετό καιρό. Η γεωπολιτική αναταραχή, η αύξηση των επιτοκίων, ο πληθωρισμός, οι νέες τάσεις στην παραγωγή (nearshoring η reshoring), ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας ήταν παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τις οικονομικές σχέσεις της Κίνας με το παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι ενώ ταυτόχρονα τα ενδογενή προβλήματα του κινέζικου οικονομικού μοντέλου υπονόμευαν τις πολιτικές του κομμουνιστικού κόμματος που στόχευαν στην αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης. Ήταν βέβαιο ότι αργά η γρήγορα, αλλά στο ορατό μεσοπρόθεσμο μέλλον η κινέζικη ανάπτυξη θα έμπαινε σε φάση επιβράδυνσης. Απλά η πανδημία και το δόγμα Zero Covid επιτάχυναν τις εξελίξεις.
Τι σημαίνει η νέα πραγματικότητα
Ας είμαστε σοβαροί. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι μάλλον δεν θα δούμε ποτέ την Κίνα σε ρόλο μοναδικής παγκόσμιας υπερδύναμης και δεν θα ζήσουμε ποτέ τον «αιώνα της Κίνας». Φυσικά τα επόμενα χρόνια η Κίνα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, σε λογικά όμως πλαίσια και θα συνεχίσει να ασκεί ισχυρή (αλλά όχι ηγεμονική..) διεθνή επιρροή. Είναι η λογική εξέλιξη που επιθυμούν οι ΗΠΑ που δεν θέλουν να δουν την παγκόσμια οικονομία που μέχρι σήμερα δίνει με επιτυχία την μάχη εναντίον του πληθωρισμού να ταλαιπωρείται από ύφεση που θα προκαλέσει ένα κινέζικο οικονομικό ατύχημα.
Γι’ αυτό και ο Πρόεδρος J. Biden ξορκίζει δημόσια το «κακό» λέγοντας «δεν θέλω να γίνει κακό στην Κίνα» συμπληρώνει όμως «…αλλά παρακολουθώ», άραγε τι παρακολουθεί ο γηραιός Πρόεδρος των ΗΠΑ. Μα προφανώς τις ενδείξεις για τις μελλοντικές κινήσεις του Προέδρου Xi Jinping τώρα που αρχίζει και γίνεται φανερό ότι τα αυτοκρατορικά οράματα της Κίνας διαψεύδονται στο πιο κρίσιμο πεδίο, την οικονομία.
Θα ακολουθήσει ο Πρόεδρος της Κίνας το παράδειγμα του V. Putin και θα δώσει διέξοδο στα μεγάλα προβλήματα της κινέζικης οικονομίας και συνεπακόλουθα της κινέζικης κοινωνίας, με μία πολεμική περιπέτεια στο στενό της Ταιβάν ή θα ακολουθήσει το παράδειγμα της Ιαπωνίας, που την δεκαετία του ’80 φάνταζε ως η ανατέλλουσα οικονομική υπερδύναμη που θα αμφισβητούσε την ηγεμονία των ΗΠΑ;
Η περίπτωση της Ιαπωνίας
Τελικά όμως η Ιαπωνία «έχασε» το τρένο όταν αντιμετώπισε τα ίδια ακριβώς προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Κίνα. Περιληπτικά: Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ’80 η Ιαπωνία ήταν αντιμέτωπη με μία τεράστια φούσκα ακινήτων και μετοχών που έσκασε προκαλώντας οικονομική στασιμότητα αφού προηγουμένως δημιούργησε ένα προβληματικό τραπεζικό τομέα και ένα τεράστιο εταιρικό χρέος. Είναι προφανείς οι ομοιότητες με την σημερινή Κίνα. Εκείνη την κρίση η ηγεσία της Ιαπωνίας την διαχειρίστηκε με αξιοθαύμαστο τρόπο χωρίς κύματα μαζικής ανεργίας, ακραία φαινόμενα φτώχειας και δυστυχίας και κοινωνική αστάθεια. Η κοινωνική συνοχή παρέμεινε αρραγής και’ όλη την διάρκεια της κρίσης. Θα επαναλάβει η ηγεσία της Κίνας αυτό το επίτευγμα; Ίσως είναι το κρίσιμο ερώτημα και διακύβευμα που θα απαντήσει και στο ερώτημα για την παγκόσμια ειρήνη. Θα διατηρηθεί στην Κίνα η κοινωνική συνοχή και ηρεμία η θα ξεσπάσει κοινωνική αναταραχή που θα βρει διέξοδο σε ένα επιθετικό πόλεμο εναντίον της Ταιβάν.
Το 1979 κυκλοφορεί το κινηματογραφικό πολιτικό θρίλερ «Το Σύνδρομο της Κίνας (The China Syndrome)», στο οποίο πρωταγωνιστούσαν οι Jack Lemmon, Jane Fonda και Michael Douglas. Η πλοκή του φιλμ παρουσιάζει τον αγώνα του Jack Godell (Jack Lemmon) που εργάζεται ως μηχανικός σε ένα πυρηνικό εργοστάσιο, να αναδείξει τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα του αντιδραστήρα, που είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν πυρηνικό ατύχημα και εμφάνιση του φαινομένου «Σύνδρομο της Κίνας». Ο Jack Godell στην προσπάθεια του να δημοσιοποιήσει το πρόβλημα, βρίσκει τον θάνατο από την επέμβαση των ειδικών δυνάμεων. Όμως οι δημοσιογράφοι Kimberly Wells (Jane Fonda) και Richard Adams (Michael Douglas) δημοσιοποιούν το πρόβλημα, που τελικά προκαλεί και ατύχημα το οποίο ελέγχουν την τελευταία στιγμή οι υπόλοιποι μηχανικοί του αντιδραστήρα.
Η κυκλοφορία της ταινίας θα συμπέσει με το πυρηνικό ατύχημα Three Mile Island στην Πενσυλβάνια, στις 28 Μαρτίου 1979. Η κοινή γνώμη ευαισθητοποιείται και η ταινία γίνεται τεράστια εισπρακτική επιτυχία.
Σήμερα 45 χρόνια μετά την κυκλοφορία της ταινίας «Το Σύνδρομο της Κίνας», το πρόβλημα μάλλον επανέρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση αυτή την φορά (από την Κίνα προς τις ΗΠΑ) για να απειλήσει και πάλι τον πλανήτη.