Το όνομα Cadillac προέρχεται από το όνομα του βαρόνου Antoine de la Mothe Cadillac (1658-1730), ιδρυτή της πόλης του Ντιτρόιτ, πρωτεύουσας της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, ενώ και το σήμα της μάρκας βασίζεται στο οικόσημο του. Πρόκειται για ένα Γάλλο ευγενή που πολύ πριν την Αμερικανική επανάσταση δραστηριοποιούνταν  ως εξερευνητής, έμπορος και πολιτικός στις Γαλλικές κτήσεις της Βορείου Αμερικής, στηρίζοντας και διαδίδοντας την ιδέα της ανεξαρτητοποίησης των αποίκων από την Βρετανική κυριαρχία. Οι αμερικανοί τιμούν την μνήμη του. Η συγκεκριμένη δε ονοματοδοσία δείχνει τους ιστορικούς δεσμούς που είχαν αναπτυχθεί μεταξύ Αμερικανών και Γάλλων πολύ πριν την έναρξη της Αμερικανικής επανάστασης που επίσημα ξεκίνησε στις 4 Ιουλίου 1776.

Την ημέρα δηλαδή που οι κάτοικοι των ανατολικών ακτών  της Αμερικής υιοθέτησαν την «Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας» που είχε γράψει ο Thomas Jefferson (1743-1826) και κήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την Μεγάλη Βρετανία. Ήταν η απάντηση των αποίκων στον Βρετανό Βασιλιά Γεώργιο Γ’, που ένα χρόνο πριν, τον Αύγουστο 1775, τους κατηγόρησε για «αποσχιστές» και τους κήρυξε τον πόλεμο. Τα αίτια της πολεμικής σύγκρουσης πρέπει να όμως αναζητηθούν στα προηγούμενα χρόνια. 

Η αμερικανική ανεξαρτησία και η Γαλλική Επανάσταση

Περιληπτικά: Οι άποικοι που με δυσκολία συγκρατούσαν την οργή τους για τους φόρους Sugar Act (1764), Stamp Act (1765) και Townshend Act (1766) που είχε επιβάλει η Βρετανική κυβέρνηση εξαγριώθηκαν με τον νέο φόρο στο τσάι. Τον Δεκέμβριο 1773, οι κάτοικοι της Βοστώνης, διαμαρτυρόμενοι για αυτόν τον φόρο, αντέδρασαν βίαια πετώντας στην θάλασσα ένα τεράστιο φορτίου τσαγιού, ιδιοκτησία της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Η ημέρα του θρυλικού Tea Party. Μοιραία ενάμιση χρόνο μετά και αφού πρώτα απέτυχαν όλες  οι προσπάθειες συνεννόησης, οι Βρετανοί επέλεξαν την στρατιωτική βία.

Όμως η πολεμική περιπέτεια εξελίχθηκε πολύ άσχημα για τους Άγγλους. Η επανάσταση αναγνωρίζεται το 1778 από τους Γάλλους που βοηθούν τους επαναστάτες με μία μοναδική παγκόσμια ιδιομορφία. Όλες οι αντιμαχόμενες γαλλικές πολιτικές παρατάξεις  τάσσονται στο πλευρό των επαναστατών. Αφενός, οι  Γάλλοι μοναρχικοί με την προτροπή και ενίσχυση του Γαλλικού θρόνου βοηθούν οικονομικά και στρατιωτικά την επανάσταση για τα προφανή γεωπολιτικά οφέλη, αφετέρου, οι Γάλλοι ριζοσπάστες μάχονται στο πλευρό των επαναστατών για ιδεολογικούς λόγους. Γάλλοι ευγενείς, στρατιωτικοί και αστοί ακολουθούν το πνεύμα του Βαρόνου Cadillac και κατατάσσονται μαζικά στον επαναστατικό στρατό. Το 1783 οι Βρετανοί αποδέχονται την ήττα τους και υπογράφουν στο Παρίσι συνθήκη ειρήνης με την οποία τελειώνει ο πόλεμος και αναγνωρίζεται το νέο κράτος των ΗΠΑ. 

Η Γαλλία δεν πέτυχε ποτέ να αποκτήσει ισχυρές βάσεις και εκτεταμένες εδαφικά  αποικίες στην Βόρειο-Αμερικανική ήπειρο. Βοήθησε όμως αποτελεσματικά να φύγουν και οι Άγγλοι από αυτήν. Όμως το κόστος του πολέμου που ήταν τεράστιο έφερε το Γαλλικό κράτος στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Η Γαλλική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να επιβάλει νέους φόρους. Το 1789 η οικονομία είχε καταρρεύσει, η υπέρμετρη φορολογία σε συνδυασμό με τις κακές σοδειές έχουν οδηγήσει μεγάλα τμήματα του Γαλλικού πληθυσμού στην εξαθλίωση. Οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί έως και 60%, ενώ οι μισθοί των αγροτών-εργατών μόνο 20%. Την άνοιξη 1789 η πείνα βασάνιζε 1/3 (περίπου)  του Γαλλικού πληθυσμού. Οι φόροι και η οικονομική δυσπραγία του πληθυσμού επιταχύνουν τις εξελίξεις. Στις 14 Ιουλίου 1789 ξεσπούν στο Παρίσι ταραχές. Η επίσημη ημερομηνία  έναρξης της Γαλλικής επανάστασης. Οι επαναστάτες καταλαμβάνουν τις φυλακές της Βαστίλης, το ιστορικό σημείο αναφοράς της μοναρχικής εξουσίας, αλλά πλέον και μνημείο νίκης της επανάστασης.

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η σημερινή εικόνα των δυτικών (κυρίως) κρατών και κοινωνιών οφείλεται σε αυτά τα δύο γεγονότα. Παρ’ ότι έχουν περάσει περισσότερα από 200 χρόνια από την έναρξη της Αμερικανικής (1776) και της Γαλλικής (1789) επανάστασης, αντέχουν ακόμα στον χρόνο. Κράτη και κοινωνίες κρίνονται από τον βαθμό εφαρμογής εκείνων των επαναστατικών κηρυγμάτων. Όμως πέρα από τα υψηλά και ευγενή ιδανικά που διακήρυξαν οι επαναστάτες δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι πίσω από αυτές τις επαναστάσεις κρύβονται οι φόροι. Βρισκόμαστε στα μέσα του Ιουλίου και δικαιολογημένα μνημονεύουμε αυτές τις δύο επαναστάσεις που ξεκίνησαν αυτό τον μήνα. Στην παγκόσμια ιστοριογραφία αναφέρονται ως οι επαναστάσεις του Ιουλίου ή, όπως δείχνει η ιστορική αναδρομή, οι άνθρωποι επαναστάτησαν γιατί πλήρωναν υπέρογκους φόρους, οι επαναστάσεις των φόρων.

Τα όρια του πληθωρισμού

Παρακολουθούμε από την άνοιξη 2022 την προσπάθεια των κεντρικών τραπεζών να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό και να τον περιορίσουν στο 2% χωρίς ταυτόχρονα να προκαλέσουν βαθιά ύφεση στην παγκόσμια οικονομία. Πρόσφατα (27 Ιουνίου 2023-Τελικά είναι θλιμμένο η χαρούμενο το χαμόγελο της Μόνα Λίζα) σε σχετικό άρθρο μας, φθάσαμε στο συμπέρασμα ότι παρ’ ότι οι νομισματικές πολιτικές σύσφιγξης (QT) έχουν φθάσει (ή φθάνουν) στα όρια τους και ο πληθωρισμός έχει μειωθεί σημαντικά χωρίς ταυτόχρονα να προκληθούν ύφεση και ανεργία, υπάρχει πλέον ένα σημαντικό πρόβλημα. Ο πληθωρισμός απέχει ακόμα πολύ από το επιθυμητό όριο 2%. Συνεπώς επίκειται η ώρα νέων κρίσιμων αποφάσεων. Εξ ου και το αμφίσημο ερώτημα για το χαμόγελο της Μόνα Λίζα, στο σχετικό άρθρο.

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Κατ’ αρχή, ποιος αποφάσισε ότι το πληθωριστικό όριο 2% είναι το βέλτιστο για την οικονομική ευημερία. Η κοινά αποδεκτή απάντηση είναι, η πανεπιστημιακή έρευνα. Δηλαδή οι κοινωνίες και οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να ακολουθήσουν μία πανεπιστημιακή ντιρεκτίβα που για να ισχύσει (πληθωρισμός στην περιοχή του 2%) απαιτεί όπως δείχνουν τα στατιστικά μοντέλα που χρησιμοποίησαν οι συντάκτες της μελέτης για δύο τουλάχιστον συνεχόμενα χρόνια η ανεργία να φθάσει τουλάχιστον στο 7.5 %. Μάλλον αυτοί οι τύποι διδάχθηκαν από το Ελληνικό παράδειγμα που αποδεικνύει ότι όντως η υψηλή ανεργία συμβάλει στην μείωση του πληθωρισμού. Η Ελληνική κυβέρνηση επαίρεται γιατί ο ρυθμός μείωσης του πληθωρισμού στην Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο της Ε.Ε. Η αιτία για αυτή την φαινομενικά θαυμάσια επίδοση είναι η ανεργία που στην Ελλάδα είναι πολύ υψηλή αφού βρίσκεται στην περιοχή του 10% ενώ στην Ε.Ε κυμαίνεται στο 6.5%. Πολύ απλό, οι πληθωριστικές τιμές στην Ελλάδα μειώνονται ραγδαία γιατί  Έλληνες καταναλώνουν λιγότερο επειδή είναι άνεργοι.

Ποιοι «θυσιάζονται» και γιατί

Επανερχόμαστε στο αρχικό θέμα. Κάποιοι άνθρωποι καθισμένοι στα γραφεία τους και με την ασφάλεια του σίγουρα όχι ευκαταφρόνητου πανεπιστημιακού μισθού, αποφάνθηκαν ότι εκατομμύρια εργαζόμενοι πρέπει να μείνουν άνεργοι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και μοιραία να οδηγηθούν στην κοινωνική εξαθλίωση προκειμένου να τιθασευτεί ο πληθωρισμός στα επίπεδα 2%.  Στην παρατήρηση ότι έως τώρα ο πληθωρισμός μειώνεται με παράλληλη μείωση της ανεργίας άρα υπάρχει η βάσιμη πιθανότητα η συγκεκριμένη μελέτη να κάνει λάθος ως προς τον στόχο (μείωση πληθωρισμού στο 2%) η απάντηση είναι ότι εάν εγκαταλειφθεί αυτός ο στόχος που πλέον έχει υιοθετηθεί από όλες τις κεντρικές τράπεζες θα υπονομευθεί η αξιοπιστία των νομισματικών αρχών άρα και η αξιοπιστία του νομισματικού συστήματος. Είναι οι ίδιοι κύκλοι που χωρίς να έχουν καμία θεσμική εξουσία και δημοκρατική νομιμοποίηση, απαιτούσαν σχεδόν εκβιαστικά να ξεκινήσει ο κύκλος αύξησης των επιτοκίων προτού εξαλειφθούν οι πληθωριστικές συνέπειες της πανδημίας που αντικειμενικά υπήρχαν (όπως άλλωστε πρόβλεπε η οικονομική θεωρία και τελικά απέδειξε η ζωή). Απολύτως αντικειμενικά, η οικονομική και επικοινωνιακή εξουσία που κατέχουν χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση αυτοί οι «γκρίζοι» τύποι, είναι πρόβλημα δημοκρατίας το οποίο οι πατέρες της Αμερικάνικης Ανεξαρτησίας και οι θεωρητικοί του Γαλλικού Διαφωτισμού θα έλυναν σίγουρα με συνοπτικές επαναστατικές διαδικασίες.

Πώς ο Ομπάμα έσωσε το Ντιτρόιτ

Όταν ο Πρόεδρος Obama ανέλαβε την Προεδρία των ΗΠΑ το 2009, η χρηματοπιστωτική κρίση βρίσκονταν στην κορύφωση της και η ανεργία απειλούσε τα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντιτρόιτ  υπολειτουργούσαν με βάρδιες ασφαλείας. Η ανεργία και η φτώχεια θέριζε την άλλοτε κραταιά οικονομικά πόλη. Ο νέος Πρόεδρος ανέλαβε αμέσως δράση. Με ένα έκτακτό χρηματοδοτικό πρόγραμμα 80 δισ. δολαρίων διέσωσε τις αυτοκινητοβιομηχανίες GM και Chrysler που βάδιζαν ολοταχώς προς την χρεοκοπία. Είναι ευνόητο ότι η κυβερνητική βοήθεια εκτός τις δύο εταιρείες διέσωσε και εκατομμύρια θέσεις εργασίας. To 2015 το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κρατικής βοήθειας είχε επιστραφεί, απέμεναν μόνο 9,3 δισ. δολάρια. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες κατασκεύαζαν και πάλι θαυμάσια αυτοκίνητα, καταγράφοντας ρεκόρ πωλήσεων. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, ήταν μία επιτυχημένη πολιτική. Εάν ζούσε ο Βαρόνος Cadillac θα ήταν σίγουρα ευτυχισμένος, η πόλη που ίδρυσε  είχε σωθεί  από την οικονομική παρακμή και την καταστροφή.

Τα τελευταία στοιχεία για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ και την Ε.Ε δείχνουν οριακή μείωση της ανεργίας. Μάλλον οι εργοδότες διατηρούν τις θέσεις απασχόλησης αλλά δεν προσλαμβάνουν. Βρισκόμαστε στο κρίσιμο σημείο. Πιθανότατα έχει σταματήσει (ή σταματά) η μείωση της ανεργίας. Το πρώτο αρνητικό νέο. Ο Βαρόνος Cadillac ανησυχεί και πάλι, καταλαβαίνει ότι οι ιδέες της Αμερικανικής και της Γαλλικής επανάστασης που με τόση πίστη ασπάστηκε και διέδωσε, διέσωσαν την προηγούμενη φορά την αγαπημένη του πόλη, το  Ντιτρόιτ. Όμως το αγωνιώδες ερώτημα αναφύεται και πάλι: Θα μπορέσουν και πάλι να την σώσουν από τους «γκρίζους» τύπους της οικονομικής παρά-εξουσίας;